Δεν υπάρχει τίποτα πιο ενοχλητικό απ' το να προσπαθεί κανείς να κάνει τις δουλειές του μ' ένα μάτι που δεν σταματά να «πεταρίζει», δηλαδή με το βλέφαρό του να κάνει επαναλαμβανόμενο, ακούσιο σπασμό κάθε λίγα δευτερόλεπτα.

Το επαναλαμβανόμενο αυτό πετάρισμα, που επιστημονικά λέγεται μυοκυμία, συνήθως διαρκεί ένα ή δύο λεπτά και μετά υποχωρεί. Μερικές φορές όμως επιμένει για αρκετές ημέρες ή μήνες, ενώ άλλες εμφανίζεται διακοπτόμενα για αρκετές ημέρες και ύστερα εξαφανίζεται για εβδομάδες ή μήνες και υποτροπιάζει.

Πού οφείλεται αυτός ο σπασμός του βλεφάρου; Είναι πάντοτε αθώος ή μερικές φορές υποδηλώνει κάτι πιο σοβαρό; Όπως εξηγεί ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School, η μυοκυμία του βλεφάρου είναι συχνή και συνήθως αβλαβής, ενώ δεν επηρεάζει την όραση. «Ουσιαστικά πρόκειται για ακούσιες, άρρυθμες συσπάσεις των μυϊκών ινών του σφικτήρα του βλεφάρου, δηλαδή του μυός που είναι υπεύθυνος για το κλείσιμο του ματιού», λέει. «Οι συσπάσεις αυτές στην πλειονότητα των περιπτώσεων προκαλούνται από το στρες και την σωματική κόπωση. Άλλες συνηθισμένες αιτίες είναι ο ερεθισμός και η κούραση των ματιών, η κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης ή το κάπνισμα, η λήψη ορισμένων φαρμάκων, οι αλλεργίες και η ξηροφθαλμία».

Όταν η μυοκυμία του βλεφάρου οφείλεται στο στρες, οι τεχνικές για τη μείωσή του μπορεί να την καταπραΰνουν. Δοκιμάστε γιόγκα, ασκήσεις αναπνοής, επισκέψεις σε φίλους, παιχνίδι με τα παιδιά ή/και το κατοικίδιό σας, οτιδήποτε σας ευχαριστεί και σας χαλαρώνει.

Η σωματική κόπωση μπορεί να προκαλέσει πετάρισμα στο μάτι όταν οφείλεται στην έλλειψη ύπνου. Φροντίστε να κοιμάστε τουλάχιστον 7-8 ώρες κάθε βράδυ και να τηρείτε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ύπνου.

Όσον αφορά την κόπωση των ματιών, αυτή είναι πιθανότερο να οδηγήσει σε μυοκυμία του βλεφάρου όταν οφείλεται σε υπερβολική χρήση ψηφιακών μέσων (κομπιούτερ, τάμπλετ, smartphones, λάπτοπ κ.λπ.). Για να ξεκουράσετε τα μάτια σας πρέπει απαραιτήτως κάθε 20 λεπτά να κοιτάτε μακριά από την οθόνη (σε απόσταση τουλάχισοτν 6 μέτρων) για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Συζητήστε επίσης με τον οφθαλμίατρό σας το ενδεχόμενο να χρειάζεστε γυαλιά όταν δουλεύετε σε ψηφιακή οθόνη, συνιστά ο Δρ. Κανελλόπουλος.

Για να περιορίσετε, εξάλλου, την καφεΐνη, δεν αρκεί να μειώσετε την κατανάλωση καφέ ή να αρχίσετε να πίνετε ντεκαφεϊνέ. Καφεΐνη περιέχουν επίσης το τσάι, τα αναψυκτικά τύπου κόλα, η σοκολάτα, τα ισοτονικά ροφήματα κ.λπ., επομένως όλα χρειάζονται προσοχή. Την αλλαγή αυτή, όμως, πρέπει να κάνετε για τουλάχιστον μία-δύο εβδομάδες έως ότου δείτε αποτέλεσμα στο πετάρισμα του ματιού σας (εφόσον, βεβαίως, οφείλεται στην καφεΐνη).

Αντίστοιχα, αν το μάτι σας πεταρίζει έπειτα από την κατανάλωση μπύρας, κρασιού ή άλλου ποτού, προσπαθήστε να απέχετε για λίγο καιρό για να δείτε εάν η μυοκυμία σας συσχετίζεται με το αλκοόλ.

Αν, όμως, εκτός από την μυοκυμία βλεφάρου νιώθετε και ξηρότητα στα μάτια σας, πρέπει να αξιολογήσει την ξηρότητα ο οφθαλμίατρος. Πολλοί ενήλικες έχουν ξηρά μάτια, κυρίως μετά την ηλικία των 50 ετών. Η ξηροφθαλμία είναι επίσης πολύ συχνή σε όσους εργάζονται σε κομπιούτερ, σε όσους λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα (ιδίως αντισταμινικά και μερικά αντικαταθλιπτικά), στους χρήστες φακών επαφής κ.λπ. Επομένως πρέπει να βρεθεί η πιθανή αιτία της για να χορηγηθεί η κατάλληλη αγωγή η οποία πιθανώς θα αντιμετωπίσει και το πετάρισμα.

Η συμβουλή του οφθαλμιάτρου είναι απαραίτητη και όταν το πετάρισμα σχετίζεται με οφθαλμική αλλεργία, διότι τα αντισταμινικά για την αλλεργία μπορεί να προκαλέσουν ξηροφθαλμία η οποία, όπως προαναφέρθηκε, επίσης μπορεί να οδηγήσει σε μυοκυμία βλεφάρου. Συνεπώς υπάρχει κίνδυνος να δημιουργήσετε έναν φαύλο κύκλο, αν προσπαθήσετε να αντιμετωπίσετε μόνοι σας την οφθαλμική αλλεργία και το πετάρισμα.

Πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό

Τί γίνεται, όμως, όταν η μυοκυμία του βλεφάρου επιμένει και είναι πολύ ενοχλητική; Σε τέτοια περίπτωση, καλό είναι να συμβουλευθείτε τον οφθαλμίατρό σας, συνιστά ο Δρ. Κανελλόπουλος. Το ίδιο και αν παρατηρήσετε ότι, εκτός από το πετάρισμα του ματιού σας, έχετε ακόμα:

* Συμπτώματα όπως αδυναμία, πτώση βλεφάρου ή διπλωπία (βλέπετε διπλά είδωλα)

* Κοκκίνισμα του ματιού

* Αίσθημα ότι κάτι υπάρχει στο μάτι ή ευαισθησία στο φως (φωτοευαισθησία)

* Αλλαγές στην όραση

«Πολύ σπάνια το πετάρισμα του ματιού οφείλεται σε κάποιο σοβαρό νευρολογικό πρόβλημα, αν και αυτό είναι ο κύριος φόβος των πασχόντων», λέει ο καθηγητής. «Στα νευρολογικά προβλήματα που μερικές φορές το προκαλούν ανήκουν ο ακούσιος βλεφαρόσπασμος και ο σπασμός ημιπροσώπου. Ο σπασμός ημιπροσώπου είναι ακούσιες μυϊκές συσπάσεις στη μία πλευρά του προσώπου, ενώ στον βλεφαρόσπασμο συνήθως συσπώνται οι μύες γύρω και από τα δύο μάτια. Ωστόσο όταν εκδηλώνονται αυτές οι σπάνιες καταστάσεις, ακόμα και ο ίδιος ο ασθενής νιώθει ότι δεν πρόκειται για απλό πετάρισμα του ματιού. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αξιολογούνται αμέσως από έναν γιατρό».

Ακόμα πιο σπάνια, η μυοκυμία του βλεφάρου αποτελεί σύμπτωμα πιο σοβαρών διαταραχών του εγκεφάλου ή των νεύρων. Μπορεί, για παράδειγμα, να αποτελεί προειδοποιητική ένδειξη κάποιας σοβαρής, χρόνιας κινητικής διαταραχής, ιδίως όταν συνοδεύεται από άλλους ακούσιους μυϊκούς σπασμούς στο πρόσωπο ή από ανεξέλεγκτες κινήσεις.

Υπάρχει επίσης περίπτωση να προκαλείται το πετάρισμα του ματιού από τη λήψη φαρμάκων, όπως ορισμένα που χορηγούνται για τη νόσο Πάρκινσον.

«Αν και είναι πολύ μικρό το ενδεχόμενο να οφείλεται το πετάρισμα του ματιού σε κάτι σοβαρό, όταν είναι ενοχλητικό πρέπει να διερευνάται», τονίζει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Σε περίπτωση, π.χ., που οφείλεται σε βλεφαρόσπασμο, ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί εγχύσεις αλλαντοτοξίνης (μπότοξ) που θα καταπραΰνουν γρήγορα τον σπασμό και θα επαναφέρουν την ηρεμία στη ζωή του για αρκετό χρονικό διάστημα. Για τις άλλες καταστάσεις η θεραπεία θα εξαρτηθεί από το υποκείμενο πρόβλημα».

Δρ. Αναστάσιος Ι. Κανελλόπουλος
Χειρουργός - οφθαλμίατρος MD
Ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision
Καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School