Η πασχαλιά είναι αυτοφυές είδος της Ελλάδας και συνηθίζουν να την αποκαλούν «προάγγελο της άνοιξης»!! Οι ποικιλίες της διαφέρουν ως προς το άρωμα και την περίοδο άνθισής τους, η οποία διαρκεί για περίπου είκοσι έως τριάντα μέρες -μια φορά το χρόνο- και πάντα κοντά στο Πάσχα!!

Το φινετσάτο άρωμά της θυμίζει τριαντάφυλλο, με μια υποψία γλυκιάς βανίλιας, ενώ τα χρώματά της κινούνται στις αποχρώσεις του λευκού, του ροζ-λιλά και φυσικά του πιο διαδεδομένου μωβ, με αρκετές περιπτώσεις διχρωμίας.

Στον Χριστιανισμό τα λουλούδια κατήχαν ανέκαθεν εξέχουσα θέση και συνδέονται με αρκετές γιορτές και μυστήρια της θρησκείας μας. Δεν θα μπορούσαν, φυσικά, να λείπουν από το Άγιο Πάσχα, τη μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας.

Η πασχαλιά χρησιμοποιείται για τον στολισμό των εκκλησιών σε όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, με αποκορύφωμα την Μεγάλη Παρασκευή που «ντύνει» με τα «πένθιμα» μωβ άνθη της τον Επιτάφιο, αλλά και την Ανάσταση που προτιμώνται οι λευκές πασχαλιές, για να σκορπίζουν το άρωμά τους παντού προμηνύοντας το χαρμόσυνο γεγονός.

Υπάρχουν αρκετοί μύθοι γύρω από την ιστορία του μοσχομυριστού αυτού φυτού. Οι 3 επικρατέστερες εκδοχές για την προέλευση της πασχαλιάς είναι οι εξής:

Το δέντρο που αναστήθηκε με τον Ιησού

Όταν γεννήθηκε ο Χριστός στη φάτνη της Βηθλεέμ, ο Ηρώδης έδωσε διαταγή να σκοτώσουν όλα τα αγοράκια, που είχαν ηλικία από μιας ημέρας έως δύο χρονών επειδή είχε πληροφορηθεί ότι γεννήθηκε ο βασιλιάς των Ιουδαίων και φοβήθηκε πως θα του πάρει το θρόνο. Όμως δεν ήξερε ποιο ήταν αυτό το μωρό και πού ακριβώς είχε γεννηθεί και έτσι αποφάσισε να σκοτώσει δύο χιλιάδες βρέφη.

Άγγελος Κυρίου ειδοποίησε τη νύχτα τον Ιωσήφ να φύγουν αμέσως με τη Μαρία και το Θείο Βρέφος για την Αίγυπτο, για να σωθεί ο Χριστός. Έτσι και έκαναν.

Ξημερώνοντας η επόμενη μέρα, βρέθηκαν να προχωρούν σε μια μεγάλη έρημο. Όταν ο ήλιος ανέβηκε ψηλά στον ουρανό, άρχισε να κάνει φοβερή ζέστη και καθώς η Παναγία ήταν κουρασμένη αναφώνησε «Τι κρίμα… Δεν υπάρχει ούτε ένα δεντράκι σε αυτή την έρημο για να σταθούμε και να δροσιστούμε λιγάκι στον ίσκιο του».

Ξαφνικά, φύτρωσε μπροστά τους ένα δεντράκι με πολλά και πυκνά φύλλα. Η Αγία Οικογένεια έκανε ένα διάλλειμα από την πορεία της και ξαπόστασε για αρκετές ώρες στο δροσερό του ίσκιο.

Όταν 33 χρόνια αργότερα σταύρωσαν οι Ιουδαίοι τον Χριστό, το ίδιο δεντράκι είχε φυτρώσει στο Γολγοθά. Βλέποντας τον Κύριο να σταυρώνεται, μαράθηκε μονομιάς.

Όμως τρεις μέρες αργότερα, όταν ο Ιησούς αναστήθηκε, το δεντράκι ζωντάνεψε ξανά και γέμισε με πανέμορφα μωβ λουλούδια, που από τη μυρωδιά τους μοσχοβολούσε ο τόπος όλος. Αυτό το δεντράκι ονομάστηκε πασχαλιά!!

Το ευλογημένο από την Παναγία δέντρο

Ο μύθος λέει ότι μετά την Σταύρωση του Ιησού, η Παναγία ήταν τόσο εξαντλημένη από τον πόνο και το κλάμα που κάθισε σ’ ένα δέντρο να ξεκουραστεί και αποκοιμήθηκε.

Το δέντρο, που ήταν γεμάτο φύλλα αλλά δεν είχε ούτε ένα άνθος, θέλοντας να προστατέψει την Παναγία, έριξε όλα του τα φύλλα πάνω της για να την σκεπάσει.

Όταν Εκείνη ξύπνησε, πρόσεξε τα γυμνά κλαδιά του και προς στιγμήν απόρησε. Μα σαν είδε όλα εκείνα τα φύλλα που τη σκέπαζαν και τη ζέσταιναν, ευλόγησε το δέντρο λέγοντας ''Να είσαι πάντα ευλογημένο και μοσχοβολημένο ''.

Με την ευλογία της Παναγίας, το δέντρο γέμισε ξανά με καταπράσινα φύλλα και άνθισε για πρώτη φορά. Ονομάστηκε Πασχαλιά και είναι εκείνο το δεντράκι με τα ευωδιαστά λουλούδια που ανθίζει κάθε Πάσχα!!

Η πασχαλιά στη μυθολογία

Η πασχαλιά είναι επίσης γνωστή από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, κάποτε στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε μια πανέμορφη Νύμφη, η Σειρήνα. Για να γλυτώσει από τον θεό Πάνα, ο οποίος την κυνηγούσε γιατί την ερωτεύτηκε, μεταμόρφωσε τον εαυτό της σε αρωματικό θάμνο… την πασχαλιά!!

Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις της πασχαλιάς

Τα λουλούδια της πασχαλιάς είναι γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Όπως και κάποια άλλα είδη λουλουδιών, περιέχουν στα πέταλά τους μεγάλες ποσότητες αλκαλοειδών, που έχουν αντιφλεγμονώδη και αναλγητική δράση.

Δεν είναι τυχαίο ότι από την πασχαλιά φτιάχνεται το λαμπρόλαδο, που είναι εξαιρετικό για εντριβή σε περιπτώσεις μυϊκών πόνων και πόνων σε αρθρώσεις, λόγω ρευματικών παθήσεων.

Επίσης, το άρωμά της είναι καταπραϋντικό και χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία, για την αντιμετώπιση προβλημάτων άγχους και κατάθλιψης.

Κεντρική φωτογραφία: udoelena