Γράφει η Δήμητρα Βέλμαχου
Η χώρα αυτή, με τον σχετικά μικρό πληθυσμό των περίπου 329.000 κατοίκων, έχει καταφέρει να διατηρήσει μια ιδιαίτερη σύνδεση με τη λογοτεχνία, που εκφράζεται με αυτό το μοναδικό έθιμο κατά την περίοδο των Χριστουγέννων.
Η ιστορία του Jolabokaflod ξεκινά από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι περιορισμοί στις εισαγωγές και οι ελλείψεις εμπορευμάτων ανάγκασαν τους Ισλανδούς να στραφούν σε δημιουργικές λύσεις για τα δώρα τους. Οι Ισλανδοί αποφάσισαν να επιλέξουν τα βιβλία ως το κύριο δώρο για την περίοδο των Χριστουγέννων. Αυτό οφειλόταν τόσο στην εύκολη πρόσβασή τους στο χαρτί όσο και στη σημασία που είχε ανέκαθεν η αφήγηση ιστοριών και η γνώση στην κουλτούρα τους. Η απόφαση αυτή δεν άργησε να μετατραπεί σε παράδοση και, με το πέρασμα των χρόνων, εξελίχθηκε σε κάτι περισσότερο από μια απλή ανταλλαγή δώρων: σε μια ουσιαστική έκφραση της αγάπης για τη λογοτεχνία και τη γνώση.
Η προετοιμασία για το Jolabokaflod ξεκινά πολύ πριν από τα Χριστούγεννα, ήδη από τον Σεπτέμβριο, όταν οι εκδότες παρουσιάζουν τις νέες εκδόσεις τους. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα κύμα ενθουσιασμού που διαπερνά την κοινωνία, καθώς οι Ισλανδοί αρχίζουν να επιλέγουν προσεκτικά τα βιβλία που θα χαρίσουν στους αγαπημένους τους. Το δωρεάν φυλλάδιο νέων εκδόσεων, που διανέμεται σε κάθε νοικοκυριό, αποτελεί σημαντικό μέρος αυτής της διαδικασίας. Πρόκειται για έναν αναλυτικό κατάλογο που περιλαμβάνει προτάσεις για βιβλία από διάφορα είδη και κατηγορίες, διευκολύνοντας τους αναγνώστες να βρουν το ιδανικό δώρο για τον καθένα.
Η προσμονή κορυφώνεται την παραμονή των Χριστουγέννων, όταν οι οικογένειες και οι φίλοι συγκεντρώνονται για να ανταλλάξουν τα βιβλία τους. Ολόκληρη η χώρα γεμίζει με μια ιδιαίτερη αίσθηση ζεστασιάς και συντροφικότητας, καθώς οι άνθρωποι κάθονται να διαβάσουν τα νέα τους αποκτήματα. Η βραδιά δεν περιλαμβάνει μόνο την ανάγνωση, αλλά συχνά συνοδεύεται από ζεστή σοκολάτα, γλυκά και τη θαλπωρή που προσφέρει η παρουσία των αγαπημένων προσώπων. Αυτό που κάνει το Jolabokaflod τόσο ιδιαίτερο είναι το γεγονός ότι η ανάγνωση δεν είναι απλώς μια ατομική δραστηριότητα, αλλά κάτι που συνδέει τις οικογένειες και τις κοινότητες, δημιουργώντας αναμνήσεις και ενδυναμώνοντας τους δεσμούς.
Τα βιβλία θεωρούνται στην Ισλανδία το καλύτερο δώρο, και αυτό οφείλεται στην πολιτιστική τους αξία. Η Ισλανδία είναι γνωστή για τη μακρά παράδοση των συγγραφέων της, ξεκινώντας από τις αρχαίες σάγκες, μέχρι τη σύγχρονη λογοτεχνία που συνεχίζει να ακμάζει. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Ισλανδία έχει έναν από τους υψηλότερους δείκτες ανάγνωσης και έκδοσης βιβλίων ανά κάτοικο στον κόσμο. Αυτό δεν αποτελεί σύμπτωση, καθώς η κοινωνία της Ισλανδίας έχει από παλιά ενθαρρύνει τη λογοτεχνία και την εκπαίδευση. Σήμερα, η χώρα φιλοξενεί πολλές εκδηλώσεις και φεστιβάλ που προάγουν τη λογοτεχνία, ενώ η συγγραφή βιβλίων θεωρείται ένας εξαιρετικά τιμητικός τρόπος έκφρασης.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Jolabokaflod αποτελεί την κορύφωση αυτής της αγάπης για τα βιβλία. Η παράδοση αυτή όχι μόνο βοηθά στην προώθηση των ντόπιων συγγραφέων και εκδοτών, αλλά και ενισχύει την οικονομία της χώρας μέσα από την αύξηση των πωλήσεων βιβλίων κατά την περίοδο των γιορτών. Επίσης, παρέχει μια ευκαιρία στους Ισλανδούς να αποσυνδεθούν από την καθημερινότητα και να βυθιστούν σε κόσμους γεμάτους φαντασία, γνώση και συναισθήματα.
Για τους επισκέπτες, το Jolabokaflod προσφέρει μια ματιά στην καρδιά και την ψυχή της ισλανδικής κουλτούρας. Είναι ένας τρόπος για να κατανοήσουν την αξία που αποδίδουν οι Ισλανδοί στη συλλογική μνήμη, τη φαντασία και την προσωπική έκφραση. Για τους Ισλανδούς, είναι κάτι περισσότερο από μια παράδοση: είναι ένα μέσο για να μοιραστούν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ιστορίες τους με εκείνους που αγαπούν.
Η ιδιαίτερη αυτή χριστουγεννιάτικη συνήθεια προσφέρει επίσης μια ενδιαφέρουσα υπενθύμιση της δύναμης της ανάγνωσης και της λογοτεχνίας, σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο ψηφιακός και απομακρυσμένος. Το Jolabokaflod δείχνει ότι η πράξη της ανάγνωσης μπορεί να φέρει τους ανθρώπους κοντά και να ενισχύσει την αίσθηση της κοινότητας και της ανθρωπιάς.
Με αυτόν τον τρόπο, η Ισλανδία, μέσα από την αγάπη της για τα βιβλία και τη μοναδική της κουλτούρα, δίνει το παράδειγμα της αξίας που έχει το να επιβραδύνουμε τους ρυθμούς μας και να απολαύσουμε τη μαγεία μιας καλής ιστορίας. Το Jolabokaflod δεν είναι απλώς μια γιορτή των βιβλίων, αλλά μια γιορτή της ίδιας της ζωής – μια υπενθύμιση ότι η αληθινή ευτυχία βρίσκεται στις απλές, αλλά βαθιά ουσιαστικές στιγμές που περνάμε με τους ανθρώπους και τα πράγματα που αγαπάμε.
