Γράφει η Βίκυ Γκουγκουστάμου
Η πιο όμορφη γιορτή του χρόνου, τα Χριστούγεννα, είναι συνυφασμένη με ιστορίες γεμάτες… χρυσόσκονη! Είναι όμως έτσι για όλο τον κόσμο; Όσο περίεργο και αν ακούγεται μύθοι, θρύλοι, τέρατα, ψυχές νεκρών ακόμη και ξύλο μέχρι τελικής πτώσεως είναι μερικά από τα πιο παράξενα έθιμα σε διάφορες χώρες του κόσμου, που έχουν την τιμητική τους. Ψάξαμε, βρήκαμε και σας παρουσιάζουμε μερικά από τα πιο περίεργα έθιμα που μπορεί να μην θυμίζουν Χριστούγεννα όπως όλοι τα γνωρίζουμε, αλλά οι παραδόσεις τους χάνονται στα βάθη των αιώνων…
Αυστρία: Ο τραγόμορφος δαίμονας Krampus
Το αντίπαλο δέος του Άγιου Βασίλη στην Αυστρία είναι ο δαίμονας Krampus. Μια τρομακτική και φρικιαστική φιγούρα, μισός τράγος με τεράστια κέρατα και κόκκινα μάτια και μισός άνθρωπος. Για τα καλά παιδιά υπάρχει ο Αη Βασίλης, που θα τους φέρει δώρα επιβραβεύοντάς τα για την όμορφη συμπεριφορά στους γονείς τους και τους καλούς βαθμούς στο σχολείο. Για τα ατίθασα παιδιά υπάρχει η απειλή του Krampus. Του δαίμονα που θα έρθει αργά τη νύχτα, σέρνοντας αλυσίδες, μέσα στο σκοτάδι. Θα τους δώσει ένα… χεράκι ξύλο, θα τα κλείσει μέσα στο τεράστιο σακί του και θα τα οδηγήσει στη σκοτεινή και τρομακτική φωλιά του, μακριά από τους γονείς τους. Κι όμως πολλά παιδιά στην Αυστρία και άλλες Ευρωπαϊκές βόρειες χώρες μεγάλωσαν με τέτοια αντιπαιδαγωγικά διδάγματα. Άλλες εποχές άλλες συνήθειες….
Ο Krampus όμως ως μύθος παραμένει ακόμη ζωντανός στην Αυστρία. Kάθε χρόνο γίνονται παρελάσεις προς τιμήν αυτής της φρικιαστικής φιγούρας, που όμως στις χώρες των Άλπεων είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος και αποτελεί τουριστικό θέαμα για τους επισκέπτες.
Ουκρανία: Ο ιστός της αράχνης φέρνει τύχη
Τι και αν στην Ελλάδα οι νοικοκυρές τρελαίνονται στη θέα ενός ιστού αράχνης στο ταβάνι. Στην Ουκρανία, όπως στην Γερμανία και την Πολωνία, θεωρείται απαραίτητο στολίδι τις ημέρες των Χριστουγέννων γιατί πολύ απλά φέρνει τύχη και αφθονία. Και όσοι δεν βρούνε ιστό στο σπίτι τους -λίγο δύσκολο με τόσο κρύο- τις κατασκευάζουν ως στολίδια για το δέντρο.
Ο θρύλος πίσω από αυτό το ιδιαίτερο στολίδι κρύβεται στα βάθη των αιώνων. Μας μεταφέρει στα σκοτεινά νερά της Μαύρης Θάλασσας, μέχρι τις αχανείς ουκρανικές πεδιάδες. Σε μια εποχή που η τροφή ήταν δυσεύρετη και τα στολίδια άγνωστη λέξη για τις φτωχές οικογένειες.
Σύμφωνα με τον μύθο, μια φτωχή μητέρα, χήρα, ζούσε σε μια μικρή καλύβα με τα παιδιά της. Μια μέρα του καλοκαιριού, ένας κώνος από πεύκο έπεσε στη καλύβα και ριζώθηκε στο χωματένιο πάτωμα. Τα παιδιά ενθουσιασμένα φρόντισαν το δέντρο για να μεγαλώσει και να έχουν για πρώτη φορά χριστουγεννιάτικο δέντρο λίγους μήνες αργότερα. Όντως, το δέντρο μεγάλωσε έγινε πολύ εντυπωσιακό αλλά η οικογένεια δεν είχε στολίδια για να το στολίσει. Στεναχωρημένα τα παιδιά, έπεσαν για ύπνο και μόλις ξύπνησαν είδαν το δέντρο καλυμμένο με ιστούς αράχνης. Και μόλις άνοιξαν τα παράθυρα και μπήκε ο ήλιος μέσα, οι ιστοί μετατράπηκαν σε ατόφιο χρυσό και ασήμι και έτσι η οικογένεια δεν ξαναπείνασε ποτέ!
Τσεχία: Το παπούτσι δείχνει ποια θα παντρευτεί πρώτη
Στην Τσεχία δεν περιμένουν οι ανύπαντρες κοπέλες να πάνε σε γάμο φίλης τους και να γραφτεί το όνομά τους στο παπούτσι της νύφης για να δούνε ποιο θα σβηστεί πρώτο για να περιμένει τη σειρά της η επόμενη. Σύμφωνα με το έθιμο σε πολλές πόλεις της χώρας, παραμονή Χριστουγέννων οι ανύπαντρες γυναίκες καλούνται να σταθούν όρθιες, με την πλάτη στην πόρτα του σπιτιού και να πετάξουν στον αέρα ένα παπούτσι. Αν το παπούτσι προσγειωθεί με την μύτη προς την πόρτα τότε η κοπέλα θα παντρευτεί την επόμενη χρονιά. Αν όμως το τακούνι κοιτάει την πόρτα θα πρέπει να περιμένει λίγο ακόμη…
Ουαλία: Το χριστουγεννιάτικο κρανίο αλόγου
Τι πιο τρομακτικό να χτυπάνε την πόρτα του σπιτιού σου και να βλέπεις το… κρανίο ενός αλόγου. Κι όμως στην Ουαλία είναι ένα πανάρχαιο έθιμο που διατηρείται μέχρι και σήμερα. Οι κάτοικοι φοράνε ένα μακρύ λευκό σεντόνι και κρατούν ένα κοντάρι με ένα στολισμένο κρανίο αλόγου στην άκρη του και το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι.
Όσοι προσφέρουν κεράσματα θα έχουν τύχη για όλη την επόμενη χρονιά. Όσοι αντιδράσουν πολύ απλά το κρανίο θα τους…. δαγκώσει. Πάντως στην Ουαλία το θεωρούν τύχη να σου χτυπήσει την πόρτα τις ημέρες των γιορτών το κρανίο του αλόγου. Ή αλλιώς, το Mari Lwyd όπως το ονομάζουν.
Πορτογαλία: Γιορτινό τραπέζι με τους… νεκρούς
Ανήμερα των Χριστουγέννων οι Πορτογάλοι γιορτάζουν την «Consoda». Είναι ο ξεχωριστός και συγκινητικός τρόπος να δείξουν ότι δεν ξεχνούν τους δικούς τους ανθρώπους που δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή. Στο γιορτινό τραπέζι, η οικογένεια τιμά τη μνήμη όσων έχουν φύγει με ένα επιπλέον σερβίτσιο και φαγητό για τις ψυχές των νεκρών.
Ισλανδία: Οι 13 Αϊ Βασίληδες
Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες που έχουν έναν Αϊ Βασίλη να τους επισκέπτεται, στην Ισλανδία έχουν 13! Είναι όλοι τους αδέρφια, της ιδίας οικογενείας τρολ, ονομάζονται Yuletide Lads και χαρίζουν δώρα στα καλά παιδιά ή κάνουν φάρσες στα άτακτα.
Κάνουν την εμφάνισή τους στις 12 Δεκεμβρίου, ένας κάθε ημέρα μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων. Σύμφωνα όμως με την Ισλανδική παράδοση δεν είναι και οι καλύτεροι Αϊ Βασίληδες του κόσμου. Είναι λίγο κακομούτσουνοι -αφού είναι τρολ- ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές, ζούνε στα βουνά μέσα σε σπηλιές και όταν κατεβαίνουν στα χωριά προκαλούν μια μικρή αναστάτωση καθώς θέλουν να κλέψουν φαγητό από τα σπίτια. Την παραμονή των Χριστουγέννων όμως τα παιδιά αφήνουν ένα παπούτσι έξω από το παράθυρό τους και τα άτακτα τρολ μοιράζουν λιχουδιές.
Σουηδία: Κάψε την κατσίκα ύψους 13 μέτρων
Μια από τις πανάρχαιες παγανιστικές γιορτές στη Σουηδία είναι η τοποθέτηση μια μικρής αχυρένιας κατσίκας έξω από σπίτια, καθ’ όλη τη διάρκεια των εορτών. Στην πόλη της Gävle όμως, το έθιμο έχει πάει ένα βήμα πιο πέρα ή καλύτερα 13 μέτρα πιο ψηλά! Τόσο είναι το ύψος της γιγάντιας κατσίκας που στήνεται στο κέντρο της πόλης και κάθε χρόνο οι κάτοικοι αναζητούν τους πιο ευφάνταστους τρόπους για να την κάψουν. Το θέμα φιγουράρει πάντα στα δελτία ειδήσεων καθώς μέσα σε μισό αιώνα έχει καεί 36 φορές!
Η κατσίκα του Gävle, που στήνεται κάθε χρόνο πριν από τα Χριστούγεννα, έχει γίνει διάσημη σε εθνικό επίπεδο από τότε που πρωτοεγκαταστάθηκε σε μια πλατεία της πόλης, το 1966, ως διαφημιστικό κόλπο και κάηκε την ίδια Πρωτοχρονιά. Έκτοτε, έχει γίνει παράδοση, οι τολμηροί να προσπαθούν να της βάλουν φωτιά. Τι και αν οι αρχές φυλάνε και βιντεοσκοπούν το χώρο και ρίχνουν επιβραδυντικό φωτιάς για να μην καταστραφεί η αχυρένια κατσίκα. Οι κάτοικοι βάζουν στοιχήματα για το πόσες μέρες θα μείνει άθικτη…
Περού: Τακανακούγιου, όπως λέμε «χτυπάει ο ένας τον άλλον»
Την ημέρα που οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο ανταλλάσσουν ευχές και δώρα, στο Περού πέφτουν… κλωτσιές και μπουνιές! Το έθιμο Takanakuy στη Λίμα, που έχει μετατραπεί πλέον σε φεστιβάλ, καλά κρατεί και γίνεται πόλος έλξης για χιλιάδες επισκέπτες.
Τι ακριβώς συμβαίνει εκεί; Ότι και η ονομασία του εθίμου. Takanakuy σημαίνει «χτυπάει ο ένας τον άλλον» και οι Περουβιανοί γίνονται λίγο πιο βίαιοι για να αποβάλουν το άγχος όλης της χρονιάς. Ανήμερα των Χριστουγέννων ο τρόπος για να γιορτάσουν αυτή τη χαρμόσυνη ημέρα είναι το… ξύλο. Κάτοικοι δηλώνουν συμμετοχή και χιλιάδες άλλοι τους παρακολουθούν να πλακώνονται προκειμένου να ελαφρώσουν λίγο από τα προβλήματα που τους απασχολούν καθώς ο πόνος περιορίζει κατά πολύ τη σκέψη!
Το έθιμο προέρχεται από την κοινότητα των Chumbivilcas και είναι ένας τρόπος των κατοίκων να «χτυπήσουν» και να ξεπεράσουν τα προβλήματα της προηγούμενης χρονιάς ώστε το νέο έτος να ξεκινήσει με καλύτερες προοπτικές.
