Οι ωκεανοί, οι παράκτιες περιοχές και οι θάλασσες παίζουν κύριο ρόλο στην διατήρηση της ζωής. Είναι, μαζί με τα δάση, οι πνεύμονες του πλανήτη μας και παράγουν σχεδόν το μισό από το απαραίτητο οξυγόνο.

Προσφέρουν το 16% της πρωτεΐνης ζωικής προέλευσης η οποία είναι απαραίτητη στην διατροφή μας. Η ποιότητα ζωής, οι οικονομίες, αλλά και η ίδια η ύπαρξη μας ως ανθρώπινο είδος εξαρτώνται από την κατάσταση των θαλασσών. Καθαρές, υγιείς και παραγωγικές θάλασσες μπορούν να διατηρήσουν τα οικοσυστήματα και αυτά με την σειρά τους να εξασφαλίσουν την ίδια τη ζωή.

Οι θάλασσες παίζουν έναν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της Ευρώπης και των πολιτισμών της και είναι σήμερα ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς πυλώνες της. Περισσότερο από το 65% της Ευρώπης συνορεύει με θάλασσες, από την Βαλτική και τον Ατλαντικό ωκεανό στα βόρεια και δυτικά, μέχρι τη Μεσόγειο στα νότια και τη Μαύρη Θάλασσα στα ανατολικά.

Μέσα από αυτές αναπτύσσεται το δίκτυο των οικονομικών συναλλαγών για τις μεταφορές ανθρώπων και αγαθών, την τροφή και την ενέργεια.

Καθώς εκμεταλλευόμαστε τις θάλασσες ασκούμε «πιέσεις» που οδηγούν σε πρωτοφανείς επιπτώσεις στα είδη, στα οικοσυστήματα και στις βιοκοινωνίες της. Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες και οι περιβαλλοντικές μεταβολές λόγω της κλιματικής αλλαγής μειώνουν την ανθεκτικότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και την ικανότητας τους να αναγεννηθούν, θέτοντας τα σε κίνδυνο.

Οι ολοένα αυξανόμενες καταναλωτικές απαιτήσεις έχουν μεταβάλλει το παγκόσμιο κλίμα, έχουν μειώσει τους φυσικούς πόρους και θέτουν σε κίνδυνο τις βασικές δομές και την λειτουργία των οικοσυστημάτων.

Έτσι τεκμηριώνεται ότι ο άνθρωπος ευθύνεται για αυτό που ορίζουμε ως αρχή του 6ου επεισοδίου της μεγάλης εξαφάνισης των ειδών. Δυστυχώς δεν έχουμε ακόμα επιτύχει αυτό που καλούμε «Αειφόρο Ανάπτυξη» και οι θάλασσες αποτελούν το τελευταίο ανεξερεύνητο πεδίο που ακόμα αντιστέκεται στον άνθρωπο ο οποίος διακατέχεται από μία αδήριτη ανάγκη για κατανάλωση και επικράτηση έναντι των άλλων ειδών.

Το 2020 στην Ευρώπη κλείνει ο κύκλος των πολιτικών που χαρακτηρίστηκε από τις προσπάθειες για υιοθέτηση πρακτικών προστασίας του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας. Τα αποτελέσματα είναι φτωχά εφόσον δεν έχουν επιτευχθεί οι βασικοί στόχοι.

Καθώς αρχίζει ένας άλλος μεγάλος κύκλος, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να σχεδιάσει το πώς θα αντιμετωπίσει τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές, γεωπολιτικές, κλιματικές και οικονομικές προκλήσεις ώστε να εφαρμόσει πιο αποτελεσματικές πολιτικές στην επόμενη δεκαετία. Είναι απαραίτητο να διασφαλίσουμε ότι δια μέσου της έρευνας, της καινοτομίας και της εκπαίδευσης θα επιτύχουμε την προσαρμογή της οικονομίας σε αυτό που στην Ευρώπη καλούμε "Blue Economy", ώστε να διασφαλίσουμε την βιωσιμότητα και προστασία των ωκεανών, των παράκτιων περιοχών και των υδάτινων αποθεμάτων.

Η οικονομική ανάπτυξη και ευημερία των Ευρωπαίων Πολιτών αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας είναι συνυφασμένη με την διατήρηση και προστασία της Φύσης και του Φυσικού Περιβάλλοντος.

Διονύσιος Παναγιωτάρας
Επίκουρος Καθηγητής
Τμήμα Περιβάλλοντος Ιονίου Πανεπιστημίου