Η πρόσφατη υγειονομική κρίση ανέδειξε το ρόλο και τη σημασία της Δημόσιας Υγείας στη διαχείρισή της.

Εννοιολογικά η Δημόσια Υγεία διαφοροποιείται από το σύστημα υγείας και την κλινική ιατρική. Περιλαμβάνει την πρόληψη, την προαγωγή της υγείας, τον έλεγχο των μειζόνων παραγόντων κινδύνου και την προστασία από τις περιβαλλοντικές απειλές. Χαρακτηρίζεται από διεπιστημονική και διατομεακή προσέγγιση.

Στο πεδίο της πρόληψης ( δεν αφορά μόνο τους υγιείς) Δημόσια Υγεία και Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας συγκλίνουν αναπτύσσοντας συνεργικές δράσεις.

Η υγιεινή των χεριών, η απολύμανση των επιφανειών, η χρήση μέσων ατομικής προστασίας, η αποφυγή του συγχρωτισμού, οι προληπτικοί εργαστηριακοί έλεγχοι σε ζώνες υψηλού κινδύνου, η καραντίνα και το lockdown είναι Δημόσια Υγεία.

Ο διάλογος για τον αριθμό των μαθητών στην τάξη, την πληρότητα των μέσων μαζικής μεταφοράς και το σουηδικό μοντέλο είναι Δημόσια Υγεία. Η επιδημιολογία και η βιοστατιστική που διδαχτήκαμε στα βιβλία του Τριχόπουλου - υποθέτω αρκετοί τα ξεσκονίσαμε αυτή την περίοδο - είναι Δημόσια Υγεία.

Οι παράγωγοι των συναρτήσεων στα μαθηματικά ως μέτρο της διαχρονικής εξέλιξης των βασικών μεγεθών της πανδημίας είναι Δημόσια Υγεία. Το εμβόλιο που αναμένεται είναι εργαλείο Δημόσιας Υγείας.

Αν και ο πυρήνας των αποφάσεων που λαμβάνονται αφορούν μέτρα Δημόσιας Υγείας, στο δημόσιο διάλογο έχουν επικρατήσει οι εκπρόσωποι της κλινικής ιατρικής (λοιμωξιολόγοι, εντατικολόγοι). Είναι προφανές ότι μια πανδημία αντιμετωπίζεται τόσο στο πεδίο της Δημόσιας Υγείας όσο και στο πεδίο της ιατρικής περίθαλψης.

Αποδοτικές πολιτικές Δημόσιας Υγείας προστατεύουν την κοινότητα και περιορίζουν την επιβάρυνση του συστήματος υγείας. Ο σεβασμός στην επιστημονική προσέγγιση και η στάθμιση ανθρωπολογικών, κοινωνιολογικών, συμπεριφορικών και οικονομικών παραμέτρων προσδιορίζουν την αποδοτικότητα των σχετικών παρεμβάσεων. Ο βολονταρισμός της Πολιτικής Προστασίας δεν αρκεί.

Η πανδημία είναι μια ευκαιρία για «επανατοποθέτηση» και «επανεκκίνηση» στην άσκηση πολιτικών Δημόσιας Υγείας. Τα μαθήματα της κρίσης επιβάλλουν αναστοχασμούς και επανασχεδιασμούς. Η ανασυγκρότηση του συστήματος Δημόσιας Υγείας προϋποθέτει την επιτελική οργάνωση του Υπουργείου Υγείας, την επιστημονική τεκμηρίωση των επιμέρους δράσεων από τον ΕΟΔΥ και την ενεργό συμμετοχή της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Οι πρόσφατα συσταθείσες Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας των Υγειονομικών Περιφερειών είναι περιττές και προτείνεται η κατάργησή τους.

Έναν αιώνα περίπου πριν ο δάγκειος πυρετός και η ελονοσία ήταν η αφορμή για να δοθεί έμφαση στην άσκηση πολιτικών Δημόσιας Υγείας. Σήμερα προφανώς οι απειλές και οι προτεραιότητες είναι διαφορετικές. Η επένδυση στη Δημόσια Υγεία είναι επένδυση στην ευημερία της κοινότητας.

Κώστας Διαμαντόπουλος
Οδοντίατρος, MSc
πρώην Διοικητής ΓΝ Ηλείας