Α. Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω γήρατος των ασφαλισμένων σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης, οι οποίοι μέχρι και την 18.8.2015 (Ν. 4336/2015) δεν είχαν θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους ή μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, αυξήθηκαν σταδιακά, διατηρώντας ωστόσο κάποια «παραθυράκια» για την όσο το δυνατόν ομαλή μετάβαση στα νέα γενικά όρια, ενώ το μεταβατικό αυτό στάδιο θα συνεχισθεί έως και την 31.12.2021.

Σύμφωνα με την έννοια του όρου «θεμελίωση δικαιώματος» το θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης υφίσταται όταν οι ασφαλισμένοι έχουν συμπληρώσει τόσο την ηλικία όσο και τον απαιτούμενο κατά περίπτωση αριθμό ημερών ασφάλισης, δηλαδή μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους και να λάβουν πλήρη σύνταξη ή μειωμένη σύνταξη οποτεδήποτε.

Όσοι επομένως θεμελίωσαν ή θεμελιώνουν δικαίωμα με μεταβατικό όριο ηλικίας από το 2015 έως και τις 31 Δεκεμβρίου φέτος δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούν καθώς δεν θα εγκλωβιστούν αλλά θα μπορέσουν να ασκήσουν το δικαίωμά τους και μετά το 2022.

Από 01/01/2022 και μετά τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών είναι: 1/ Για πλήρη σύνταξη το 62ο έτος της ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης (ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) και το 67ο έτος της ηλικίας με 15 έτη ασφάλισης (ή 4.500 ημέρες ασφάλισης) ενώ για μειωμένη σύνταξη το 62ο έτος με 15 έτη ασφάλισης.

Εξαιρούνται από την αύξηση των ορίων ηλικίας: α) Οι ασφαλισμένοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, β) όσοι συνταξιοδοτούνται είτε με βάση τις διατάξεις του ν. 612/1977 (π.χ. πάσχοντες από αιμορροφιλία τύπου Α ή Β, μεταμοσχευμένοι από συμπαγή όργανα (καρδιά – πνεύμονες – ήπαρ και πάγκρεας), που βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή), είτε με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές, γ) οι ασφαλισμένοι που υπάγονται σε γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις συνταξιοδότησης ως μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων.

Ο Ν. 4387/2016 (γνωστός ως Νόμος Κατρούγκαλου) δεν άλλαξε τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης γήρατος για τους ασφαλισμένους και κατά συνέπεια ισχύουν οι διατάξεις του Ν. 4336/2015. Σημαντικές τροποποιήσεις: 1/ Με το άρθρο 1 του Ν. 4554/2018 (που εφαρμόζεται και στο ΕΤΕΑΕΠ κατ’ άρθρο 8 Ν. 4578/2018) το δικαίωμα σύνταξης γήρατος αρχίζει από την πρώτη του επόμενου της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης μήνα. Συνεπώς οι ασφαλισμένοι δεν πρέπει να καθυστερούν στην υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης προς τον ΕΦΚΑ (ηλεκτρονικά).

Β. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ:

Μετά τη θέσπιση του άρθρου 1 του Ν. 4554/2018 παρέχεται η δυνατότητα στους ασφαλισμένους που έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση, να αιτηθούν τη χορήγηση συντάξεως γήρατος και να συνεχίσουν την απασχόλησή τους.

Στις περιπτώσεις αυτές, όπως και σε κάθε περίπτωση που ο συνταξιούχος αναλαμβάνει εργασία, εφαρμόζεται το άρθρο 20 του Ν. 4387/2016, ως ισχύει μετά το Ν. 4670/2020, σύμφωνα με το οποίο στους συνταξιούχους που επιλέγουν να συνεχίσουν την εργασία τους, οι ακαθάριστες συντάξεις κύριες και επικουρικές καταβάλλονται μειωμένες κατά ποσοστό 30% για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνται.

Για το χρονικό διάστημα που θα συνεχίσουν να εργάζονται θα καταβάλλουν τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές. Οι συνταξιούχοι υποχρεούνται, πριν αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχοληθούν, να δηλώσουν τούτο στον Ε.Φ.Κ.Α. Παράλειψη της δήλωσης συνεπάγεται καταλογισμό σε βάρος του συνταξιούχου ποσού ίσου με το ύψος δώδεκα (12) μηνιαίων συντάξεων.

Να τονιστεί ότι μετά και την αύξηση των συντελεστών αναπλήρωσης για τους ασφαλισμένους με 30 χρόνια και πάνω (Ν. 4670/2020), η παραμονή στην εργασία συμφέρει έως και τα 40 έτη, ενώ πέραν των 40 ετών, οι συντελεστές αυτοί δεν αυξάνονται άλλο.

Ωστόσο η μεταρρύθμιση των συντελεστών αναπλήρωσης η οποία έχει ψηφιστεί από τον Φεβρουάριο του 2020, μένει ακόμη στα χαρτιά, με αποτέλεσμα οι 150.000 παλαιοί (προ Μαΐου 2016) και οι 50.000 νέοι συνταξιούχοι (μετά τον Μάιο 2016) που δικαιούνται αύξηση στο καθαρό ποσό της σύνταξής τους λόγω των νέων συντελεστών, να περιμένουν ένα χρόνο τις αυξήσεις και τα αναδρομικά τους.

Αλλά όπως υποστηρίζει ο νέος Υπουργός Εργασίας κ. Χατζηδάκης, αυτό που προέχει επί του παρόντος είναι η ολοκλήρωση της προκαταβολής εθνικής σύνταξης στους εν αναμονή συνταξιούχους, που στόχος είναι να έχει δοθεί έως και το Πάσχα….

Ας ελπίσουμε μόνο να εννοεί αυτό το Πάσχα του 2021...

Δήμητρα Γ. Ζαφειροπούλου
Δικηγόρος - Εργατολόγος
Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στο Εργατικό Δίκαιο από την Νομική Σχολή Αθηνών