Με αφορμή τη διαφαινόμενη νομοθετική παρέμβαση για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας θυμήθηκα μια μικρή ιστορία από το μακρινό 1983. Αφορά το «στοιχειωμένο» άρθρο 16 του εμβληματικού νόμου 1397 για τη συγκρότηση του ΕΣΥ.

Το συγκεκριμένο άρθρο, το οποίο προέβλεπε την ενοποίηση των κλάδων υγείας των ασφαλιστικών ταμείων, την ένταξη των ιατρείων του ΙΚΑ στο ΕΣΥ και τη συγκέντρωση των εισφορών υγείας στον προϋπολογισμό του τότε Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις με χαρακτηριστικότερη την παρέμβαση Αλευρά τότε προέδρου της Βουλής.

Χρειάστηκε να περάσουν τριάντα περίπου χρόνια για να συμβεί αυτό σε δυσμενέστερες όμως πολιτικές και οικονομικές συνθήκες ως αναγκαστική και λιγότερο ως συνειδητή επιλογή.

Το εγχείρημα του ΕΟΠΥΥ υπονομεύτηκε χρηματοδοτικά την πρώιμη περίοδο λειτουργίας του και η ένταξη των ιατρείων του ΙΚΑ στο ΕΣΥ αν και ορθή επιλογή είχε σαν αποτέλεσμα τη συρρίκνωση των συγκεκριμένων δομών που ακόμα και σήμερα απέχουν από το χαρακτηρισμό ως Κέντρα Υγείας Αστικού Τύπου με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις.

Προκύπτει αβίαστα επομένως το συμπέρασμα ότι όταν μια μεταρρύθμιση δε συντελείται σε ώριμο χρόνο με όρους ιδεολογικούς, πολιτικούς και οικονομικούς, καθυστερεί, και όταν υλοποιείται θυμίζει περισσότερο ένα πλέγμα σκόρπιων, ανεπεξέργαστων, ημιτελών και ατελέσφορων οργανωτικών διευθετήσεων.

Τα αποτελέσματα είναι γνωστά και αποτυπώνονται στην ανεξέλεγκτη κίνηση του ασθενή στο σύστημα, στις υπέρμετρα υψηλές δαπάνες των νοικοκυριών και τη συσσώρευση περιστατικών στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων η πλειονότητα των οποίων θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν σε πρωτοβάθμιο επίπεδο.

Μετά τη δημιουργία των Κέντρων Υγείας σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές τη δεκαετία του 80, η λειτουργία των ΤΟΜΥ (στο βαθμό που υλοποιήθηκε ο αρχικός σχεδιασμός) συνιστά ίσως τη μόνη από τότε παρέμβαση που επαναφέρει την αξία του οικογενειακού γιατρού στα πλαίσια μιας διεπιστημονικής ομάδας και η οποία αναγνωρίζεται έστω και καθυστερημένα από τη σημερινή κυβέρνηση ποιούμενη την ανάγκη … φιλοτιμία λόγω πανδημίας.

Η ανασυγκρότηση όμως της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με τη συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα δεν μπορεί να είναι μια ακόμη άσκηση νομοθετικού βολονταρισμού ούτε αναβίωση ξεπερασμένων μεθόδων τύπου ΙΚΑ με ιδιώτες εντός των δημόσιων μονάδων υγείας όπως αναφέρουν οι πληροφορίες κάτω από το πέπλο των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα.

Σε διαφορετική περίπτωση θα επιβεβαιωθεί για μια ακόμη φορά ο Άρης Σισσούρας, ένας από τους θεμελιωτές και πρωτεργάτες για τη συγκρότηση του ΕΣΥ, όταν στο βιβλίο του «Τα μετέωρα βήματα του ΕΣΥ» απέδιδε στην «παρέμβαση Αλευρά» το σημειολογικό χαρακτήρα του χρονικού ενός προαναγγελθέντος …. ανεκπλήρωτου για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

Κώστας Διαμαντόπουλος
Οδοντίατρος, MSc
Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας
Πρώην Διοικητής του Γενικού Νοσοκομείου Ηλείας