Η ανακοίνωση των νέων αντιδημάρχων, στις αρχές αυτού του μήνα, σε κάποιες περιπτώσεις, συνοδεύτηκε από μεταπηδήσεις δημοτικών συμβούλων, από την αντιπολίτευση, προς την μειοψηφική, αλλά κατέχουσα την εξουσία, παράταξη του Δημάρχου.

Υποστηρίχτηκε ότι τέτοιου είδους ΄διευρύνσεις’ είναι απαραίτητες, για ‘το καλό του λαού και του τόπου’ και θα συμβάλλουν στην ‘κοινή προσπάθεια αποκατάστασης και ανασυγκρότησης’ της περιοχής μας.

Θεωρούμε ότι πάντα η συνεργασία βοηθάει, αφού κανείς δεν διαθέτει το μονοπώλιο της γνώσης, της ικανότητας και της εμπειρίας που απαιτείται, για να πάνε μπροστά οι τοπικές κοινωνίες.

Η αναγκαιότητα συνεργασίας όμως μας φέρνει στο νου, άλλα σημεία, που χρόνια τώρα η τοπική αυτοδιοίκηση, τα ‘προσπερνάει’, αν και κατά την άποψή μας, είναι σημαντικά.

Μιλάμε για την μικρή -έως ανύπαρκτη- σημασία που δίνεται στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό των ΟΤΑ. Η πλειοψηφία των Δημοτικών Αρχών, σχεδιάζει ή μάλλον αυτό-σχεδιάζει, με γνώμονα τις επόμενες εκλογές.

Όμως, για να έχουμε αναπτυξιακό προσανατολισμό σε μια κοινωνία, θα πρέπει να βλέπουμε μακριά. Σε ορίζοντα 20 και 30 χρόνων από σήμερα. Που θέλουμε να είμαστε τότε; Ποιο είναι το όραμά μας για την κοινωνία του αύριο; Πως θέλουμε να είναι η κοινωνία μας στο (μακροπρόθεσμο) μέλλον; Που πρέπει να δώσουμε βάρος;

Αφού αποφασίσουμε ως -τοπική- κοινωνία, το τι θέλουμε, θα πρέπει να απαντήσουμε και στο επόμενο. Πως θα φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο. Ποιες δυνάμεις θα κινητοποιήσουμε, πως θα ξεπεράσουμε τα προβλήματα, πως θα επωφεληθούμε από τα δυνατά μας σημεία και θα αντιμετωπίσουμε τις αδυναμίες μας. Ένας μακροπρόθεσμος σχεδιασμός δηλαδή, για το τι θέλουμε ως -τοπική- κοινωνία και το πως θα το πετύχουμε.

Τα μακροπρόθεσμα σχέδια βέβαια, είναι αναγκαίο να αναπροσαρμοστούν, με βάση τις επείγουσες ανάγκες που παρουσιάζονται κάθε φορά. Όμως, υπάρχει το όραμα. Υπάρχει η κατεύθυνση. Όταν γνωρίζουμε που πάμε, υπάρχει περίπτωση, κάποια στιγμή να φτάσουμε. Αλλά όταν λείπει ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, γινόμαστε έρμαια των καταστάσεων.

Ευθύνη των Δημοτικών Αρχών, είναι να ξεκινήσει η συζήτηση και ο προβληματισμός στην τοπική κοινωνία για το μέλλον μας. Με την συμμετοχή όλων. Κυρίως των ίδιων των πολιτών και όχι μόνο των εκάστοτε εκλεγμένων στην ίδια την Τ.Α ή σε μαζικούς φορείς.

Για να γίνει κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, να σχεδιάζει πράγματι, με ορίζοντα τουλάχιστον μεσοπρόθεσμο (π.χ. τετραετίας). Άλλωστε επιβάλλεται και από τον νόμο. Ο νόμος μιλάει για εκπόνηση Επιχειρησιακών Προγραμμάτων όπου εμπλέκονται όλοι οι φορείς, αλλά και οι πολίτες.

Ο σκοπός των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των Δήμων είναι η προώθηση της Δημοτικής και της εσωτερικής ανάπτυξης σε εναρμόνιση με τις κατευθύνσεις αναπτυξιακού σχεδιασμού σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, η δε κατάρτισή τους, πρέπει να στηρίζεται αφενός στη θεωρία τοπικού αναπτυξιακού προγραμματισμού, και αφ΄ ετέρου στη θεωρία προγραμματισμού της δράσης δημόσιων οργανισμών.

Έρχεται ο ίδιος ο νόμος λοιπόν και θεωρώντας αναγκαία την διαδικασία που περιγράψαμε πιο πάνω (μακροπρόθεσμοι στόχοι-μέσα), την επιβάλλει στους ΟΤΑ, τουλάχιστον σε μεσο-πρόθεσμη βάση. Εδώ όμως, έχει σημασία να δούμε, τι κάνουν στην πράξη οι ΟΤΑ. Αρκετοί, δεν εκπονούν καν, επιχειρησιακά προγράμματα. Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους, αναθέτουν σε μια εταιρία την εκπόνησή τους. Μακριά από την κοινωνία. Τους πολίτες. Τους φορείς. Και φυσικά και τις Κοινότητες.

Τον σχεδιασμό, τον θεωρούν σαν μια ‘τυπική’ υποχρέωση που επιβάλλει ο νόμος (και ίσως και μια ‘ευκαιρία’ για ανάθεση σε ‘δικό’ μας άνθρωπο). Αυτό το επιχειρησιακό πρόγραμμα όμως, δεν έχει καμία δημοκρατική νομιμοποίηση, για αυτό και δεν έχει συνήθως την αποδοχή της τοπικής κοινωνίας.

Επειδή δε, έχει συνταχθεί για ‘τυπικούς’ λόγους, κανείς δεν δίνει σημασία στα ετήσια προγράμματα δράσης, τα οποία το εξειδικεύουν και περιγράφουν τις ετήσιες δράσεις, στόχους, κλπ. Οπότε, ‘αυτοσχεδιάζουμε’. Αντί κάθε χρόνο να έχουμε, συγκεκριμένο σχέδιο, που θα έχει την αποδοχή της κοινωνίας, εμείς προτιμάμε να κινούμαστε με βάση, τις ανάγκες της στιγμής, τις πιέσεις από τις διάφορες κοινωνικές ομάδες και τις όποιες ευκαιρίες παρουσιάζονται. Μπορεί και να νομίζουμε κιόλας, πως με αυτό τον τρόπο, δίνουμε ‘αναπτυξιακή προοπτική’ στην κοινωνία.

Στον ‘αυτοσχεδιασμό’, χωράνε πολλοί. Φυσικά και οι ‘διευρύνσεις’. Στο σχέδιο λίγοι. Γιατί στην δεύτερη περίπτωση, σε κάθε τομέα διοίκησης ενός Δήμου, έχεις ήδη προδιαγράψει, που βρίσκεσαι, ποιοι ακριβώς είναι οι ετήσιοι στόχοι σου, πως θα επιτευχθούν και με ποια κριτήρια θα αποφασίσεις αν τελικά πέτυχες και σε ποιο βαθμό. Εδώ είναι που παίζει σημαντικό ρόλο, ο επικεφαλής, ο πολιτικός προϊστάμενος των υπηρεσιών, ο εκάστοτε αντιδήμαρχος. Γιατί το αναμενόμενο αποτέλεσμα είναι μετρήσιμο.

Όταν όμως ο σχεδιασμός πάει περίπατο, μπορούμε να ‘διευρυνθούμε’ προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, αφού έτσι και αλλιώς, το πλοίο δεν ακολουθεί καμία πορεία.

Τι θα μπορούσε να συμβεί (υποθετικά) σε ένα Δήμο, που παίζει το έργο ‘διαχρονικά αυτοσχεδιάζουμε’;

Ο προηγούμενος δήμαρχος επι χρόνια, θα μπορούσε να έχει έναν αντιδήμαρχο, ως δεξί του χέρι, ας πούμε Οικονομικών. Αφού δεν υπάρχουν στόχοι, κριτήρια κλπ, ο, τι και να κάνει (ή να μην κάνει ο αντιδήμαρχος) θεωρείται επιτυχημένος. Ακόμα και όταν επι των ημερών του, χάνεται η φορολογική ενημερότητα του Δήμου (και της αντίστοιχης Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης).

Έτσι, στο τέλος της τετραετίας, ο απελθών δήμαρχος, θεωρεί το δεξί του χέρι, άκρως επιτυχημένο και φυσικά τον συμπεριλαμβάνει στο ψηφοδέλτιό του. Που σημαίνει ότι ο ίδιος τον θεωρεί άξιο για να ζητήσει την έγκριση του λαού.

Ούτε που πέρασε από το μυαλό του απελθόντος Δημάρχου, ότι οικονομικά αποτελέσματα σαν και αυτά (να χαθεί δηλαδή η φορολογική ενημερότητα) είναι επιεικώς απαράδεκτα. Ας κερδίσουμε την εξουσία εμείς και ας μην έχει φορολογική ενημερότητα ο Δήμος, φαίνεται να είναι η άποψη που κυριαρχεί.

Ο λαός, θέτει την παράταξη στην αντιπολίτευση. Ο νέος δήμαρχος, αποφασίζει ‘διεύρυνση’. Και ω του θαύματος, ο νέος αντιδήμαρχος, (πάλι Οικονομικών), είναι εκείνος της προηγούμενης Δημοτικής Αρχής. Όχι φυσικά χάρη μισθολογικών απολαβών. Αλλά στο όνομα της κοινής προσπάθειας όλων μας.

Το ουσιαστικό όμως μήνυμα που στέλνουν στην κοινωνία και ο προηγούμενος και ο νυν Δήμαρχος, είναι κατά την άποψή μας, ένα: δεν έχει σημασία, να πετύχεις, στον τομέα που σου έχει ανατεθεί. Σημασία έχει η επανεκλογή σου. Γιατί τέτοιου είδους ‘διευρύνσεις’ δεν γίνονται με βάση την σύγκλιση στα προγράμματα, αφού τα προγράμματα είναι κενά περιεχομένου, την στιγμή που δεν υπάρχει σχεδιασμός.

Όταν δεν υπάρχει σχέδιο για την ανάπτυξη της κοινωνίας, εξειδικευμένο με τους συγκεκριμένους ετήσιους στόχους του, δείκτες κλπ, σε τι ακριβώς μπορούν να συμφωνήσουν δυο άνθρωποι; Εκ των πραγμάτων, δεν μπορούν να συμφωνήσουν στο ανύπαρκτο (στο ανύπαρκτο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα). Μπορούν να συμφωνήσουν μόνο, σε κάτι που υπάρχει (σχέδιο για την επανεκλογή).

Πιθανώς, στο παραπάνω υποθετικό παράδειγμα, να μην είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε το σκεπτικό τέτοιων αποφάσεων-διευρύνσεων.

Θα είμαστε όμως σε θέση, να κρίνουμε ουσιαστικά και καλοπροαίρετα το έργο των Δημοτικών Αρχών, αν υπήρχε σχεδιασμός, που προερχόταν από την κοινωνία, και ήταν γνωστός από την αρχή και συγκεκριμένος. Όχι ανύπαρκτος.

Αθανασία Κούρβα
Πρόεδρος Κοινότητας Στρεφίου
Οικονομολόγος