Του Αθανάσιου Κατσίμπελη*
Βρέθηκα με τους μαθητές μου στην Αθήνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στο μεγαλύτερο και αρχαιότερο Μουσείο της χώρας μας. Περήφανα σταθήκαμε μπροστά από τη στήλη «6442».Την ενεπίγραφη πινακίδα που φέρει τιμητικό ψήφισμα των Ηλείων για τον Τενέδιο ολυμπιονίκη Δημοκράτη γραμμένο σε Ηλειακή διάλεκτο. Ο αθλητής είχε νικήσει στο αγώνισμα της πάλης των ανδρών στους ολυμπιακούς αγώνες. Η βουλή των Ηλείων τον τίμησε με πολλά προνόμια ανακηρύσσοντάς τον πρόξενο και ευεργέτη με δικαίωμα ατέλειας, εγκτήσεως και προεδρίας.
Επάνω από την επιγραφή εικονίζονται τα σύμβολα των Τενέδιων, δηλαδή ένα τσαμπί σταφύλι ανάμεσα σε δύο πέλεκεις. Σύμφωνα με το κείμενο της επιγραφής το ψήφισμα έπρεπε να γραφεί πάνω σε χάλκινη πλάκα που θα ανετίθετο στο ιερό του Διός και να αποσταλεί στους συμπατριώτες του νικητή. 300-250 π.Χ.
Στη συνέχεια κατά την επίσκεψή μας στη Βουλή είδαμε από τα θεωρεία της Βουλής Ηλείο βουλευτή να αναφέρεται στο λόγο του σε έναν μεγάλο έλληνα Ηλείο φιλόσοφο από την Αρχαία Ολυμπία τον Παναγιώτη Κονδύλη.
Το δοκίμιο “Η καχεξία του αστικού στοιχείου στη νεοελληνική κοινωνία και ιδεολογία” γράφτηκε από τον Π. Κονδύλη το 1991, ως εισαγωγή στην ελληνική έκδοση του βιβλίου του Η Παρακμή του Αστικού Πολιτισμού. Κυκλοφόρησε πρόσφατα και αυτοτελώς από τις εκδόσεις Θεμέλιο. Σχεδόν προφητικό φαντάζει στον αναγνώστη του σήμερα το παρακάτω απόσπασμα:
**(…)Καθώς οι πελατειακές ανάγκες έπρεπε τώρα να ικανοποιηθούν σε καταναλωτικό επίπεδο ανώτερο από τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, η συγκεκριμένη λειτουργία του ελληνικού πολιτικού συστήματος , η οποία, όπως είδαμε, ήταν εξαρχής αντιοικονομική, κατάντησε να αποτελέσει το βασικό εμπόδιο στην εθνική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη- κάτι παραπάνω μάλιστα: έγινε ο αγωγός της εκποίησης της χώρας με μόνο αντάλλαγμα τη δική της διαιώνιση, δηλαδή τη δυνατότητα της να προβαίνει σε υλικές παροχές παίρνοντας παροχές ψήφου. Ακόμα και η απλούστερη σκέψη και γνώση φανερώνει ότι η εθνική ανάπτυξη μπορεί να γίνει μόνο με την αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων, δηλαδή με τον αντίστοιχο περιορισμό της κατανάλωσης, προ παντός όταν τα καταναλωτικά αγαθά η χώρα δεν τα παράγει αλλά τα εισάγει, και για να τα εισαγάγει δανείζεται, δηλαδή εκχωρεί τις αποφάσεις για το μέλλον της στους δανειοδότες της. Ο δρόμος της ανάπτυξης είναι ο δρόμος της συσσώρευσης, της εντατικής εργασίας και της προσωρινής τουλάχιστον (μερικής) στέρησης, ενώ ο δρόμος της (βραχυπρόθεσμης μόνον) ευημερίας είναι ο δρόμος του παρασιτισμού και της εκποίησης της χώρας. Αυτή η άτεγκτη οικονομική αλήθεια ισχύει ανεξάρτητα από το κοινωνικό και ηθικό πρόβλημα της διανομής των βαρών και της ιεράρχησης των στερήσεων. Όσο άτεγκτη όμως κι αν είναι, οι πολιτικές και ψυχολογικές ανάγκες που την απωθούν είναι ακόμα ισχυρότερες(…)
Περήφανοι για τον τόπο μας την Ηλεία. Για τους τόσους μεγάλους ποιητές, φιλοσόφους αλλά και πολιτικούς. Για έναν τόπο της Ελλάδας που έχει ανδρώσει εκατοντάδες μεγάλους ανθρώπους του πνεύματος, της τέχνης και της πολιτικής. Που δεν μπορεί να επιλέχθηκε τυχαία από τους αρχαίους προγόνους μας ως έδρα της τέλεσης των ολυμπιακών αγώνων και του ιερού του Διός. Από την Ηλεία σε όλο τον κόσμο έχουν σταλεί διαχρονικά μηνύματα και μαθήματα ειρήνης και ευημερίας. Από την Ηλεία, που η ανάπτυξή της τα αρχαία χρόνια είχε ως βάση την Ηλειακή Βύσσο (gossypium) δηλαδή το βαμβάκι που ύφαιναν οι γυναίκες της ευρύτερης περιοχής της Αχαΐας η οποία και τότε όπως και σήμερα εξαρτιόνταν οικονομικά από την Ηλειακή πρώτη ύλη. Η αξία της Ηλειακής Βύσσου ήταν τόσο μεγάλη ώστε ο Πλίνιος μας αναφέρει πως ήταν ισόχρυση «αντιλογιζόμενη με χρυσό», «αντί 4 δηναρίων το 1/24 της ουγγιάς αυτού ανταλλασσόμενον ποτέ ώσπερ χρυσόν ανευρίσκω».
Αυτά συνέβαιναν τα αρχαία χρόνια αλλά και τους προηγούμενους από εμάς αιώνες που η Ηλεία μας αναπτύχθηκε χάρη στην αγροτική της παραγωγή. Χάρη στην καλλιέργεια του «μαύρου χρυσού» της σταφίδας. Έτσι φτιάχτηκε η σιδηροδρομική γραμμή Κατακόλου-Αρχαίας Ολυμπίας, έτσι εκσυγχρονίστηκαν τα λιμάνια μας. Έτσι έγινε και η εξέγερση των Βαρβασαιναίων στις 14 Φεβρουαρίου 1903, με πρωτεργάτη το Γεώργιο Παπαστασινό. H κυβέρνηση Θεοτόκη αρνήθηκε να ικανοποιήσει το αίτημα για το μονοπώλιο της σταφίδας. Έτσι, οι αγρότες οπλισμένοι και με μαύρες σημαίες και το σύνθημα «Mονοπώλιο ή Θάνατος», μπήκαν στον Πύργο. Mαζί τους ενώθηκαν οι έμποροι και οι επαγγελματίες της πόλης, οι οποίοι έκλεισαν τα καταστήματά τους.
Διαδηλώσεις γίνονταν ακόμα και τη νύχτα. Στις συγκεντρώσεις, διάφοροι ομιλητές παρότρυναν τους συγκεντρωμένους να επιτεθούν στα δημόσια κτίρια και να κάψουν όλα τα έγγραφα. Mερικοί, μάλιστα, κινήθηκαν εναντίον των κτιρίων της Eφορίας και της τράπεζας. Aλλά επικράτησε μια άλλη γνώμη να κατευθυνθούν στο σιδηροδρομικό σταθμό και να αξιώσουν από το σταθμάρχη να διαθέσει τραίνο για να πάνε στην Aθήνα. Όταν, τελικά, ξεκίνησε το τραίνο από τον Πύργο, η κυβέρνηση, μαθαίνοντας τα γεγονότα, διέταξε τη Mεραρχία Πάτρας να το ανακόψει και όταν το τραίνο βρισκόταν λίγο έξω από τον Πύργο, ο μηχανοδηγός - που είχε συνεννοηθεί πριν με τον σταθμάρχη και το στρατό - προφασιζόμενος μηχανική βλάβη, ακινητοποίησε το τραίνο. Στο σημείο αυτό υπήρχε στρατιωτική δύναμη που διατάχθηκε να επιτεθεί στους αγρότες. Aλλά οι στρατιώτες συναδελφώθηκαν μαζί τους και αξίωσαν από το μηχανοδηγό να ενώσει τα βαγόνια με τη μηχανή άλλου τραίνου και έτσι να πάνε στην Aθήνα. O οδηγός, όμως, έσπασε την ατμομηχανή. Mπροστά στην κατάσταση αυτή, οι αγρότες έδωσαν πραγματική μάχη με το ιππικό, που είχε ήδη καταφθάσει. Μερικά μέλη της τότε κυβέρνησης παραιτήθηκαν, όπως ο αρμόδιος υπουργός Ν. Λεβίδης, στον οποίο ο Γ. Παπαστασινός έστειλε το ακόλουθο ειρωνικό τηλεγράφημα: «Τίνα ιδέαν έχετε περί Βαρβασαίνης;».
Επιστρέψαμε στον τόπο που ζούμε σήμερα, στην Ηλεία της απόλυτης παρακμής. Της αποσάρθρωσης του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού. Της έλλειψης δομών Παιδείας. Με τους μαθητές να κάνουν μάθημα σε λυόμενα και να μην τους παρέχεται δωρεάν παιδεία. Στην Ηλεία της έλλειψης ανθρώπων που να κατανοούν τις ανάγκες των καιρών. Εδώ όπου δηλητηριάζουμε και θέτουμε σε κίνδυνο όχι μόνο τα σώματα αλλά και τις ψυχές και τα μάτια των παιδιών μας, με τις εικόνες των βουνών των σκουπιδιών, αλλά και με το περιεχόμενο των σκουπιδιών και με τον τρόπo της εναπόθεσής τους ακόμα, πλησίον των κάδων. Όλα δείχνουν την παρακμή μας και δυστυχώς τα παιδιά μας και μόνο αυτά, δεν αξίζουν και δεν βολεύονται με λιγότερο ουρανό. Νιώθουν περηφάνια αλλά και ντροπή με αυτά που βλέπουν γύρω τους να βιώνουν στην Ηλεία του 2014.
*Δάσκαλος-Μ.Ed, Νομικός
**Παναγιώτης Κονδύλης, Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 2011,σελ. 62.
