Στις 30 Δεκεμβρίου 2021, η Ελλάδα υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως  πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης το  αρχικό Εθνικό Στρατηγικό μας Σχέδιο για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2023-2027 στο πλαίσιο της κοινής ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής.

Κατόπιν παρατηρήσεων και διαβουλεύσεων με την ΕΕ, η κυβέρνηση υπέβαλλε στις  17 Οκτωβρίου 2022 την  τελική έκδοση του στρατηγικού σχεδίου της Ελλάδας για την ΚΓΠ 2023-2027.

Στις 21 Νοεμβρίου 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με εκτελεστική απόφασή της εγκρίνει το σχέδιο με τις προτάσεις της χώρας και ορίζει έναρξη εφαρμογής τη 1 Ιανουαρίου 2023 και τελευταίο έτος το 2027.

Η νέα ΚΑΠ – όπως αναφέρουν τα επίσημα κείμενα και αποφάσεις - είναι ουσιαστικά το πλαίσιο μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στον πρωτογενή τομέα της χώρας  με περιορισμούς, δεσμεύσεις και ευκαιρίες που προσανατολίζεται στην ανάγκη για παραγωγικό μετασχηματισμό του πρωτογενή τομέα λαμβάνοντας υπόψη την δυναμική των νέων συνθηκών. (κλιματική αλλαγή, προστασία της βιοποικιλότητας, ενεργειακή κρίση, ενίσχυση μικρομεσαίων παραγωγών, βιωσιμότητα καλλιεργειών κ.ά).

Είναι όμως πραγματικά  έτσι; Στηρίζεται ο μικρομεσαίος παραγωγός για να καταστεί βιώσιμος; Ή μήπως συντελεί στην  συγκέντρωση της παραγωγής και ενίσχυσης του ελέγχου της από τους επιχειρηματικούς ομίλους; Αυτό θα έχουμε την ευκαιρία σε επόμενη παρέμβασή μου να αναδείξουμε ζητήματα που θα απασχολήσουν τους αγρότες μας στο άμεσο μέλλον όπως λόγου χάριν οι απώλειες στις άμεσες ενισχύσεις από 20% μέχρι και πάνω από 50% σε σχέση με σήμερα.  

Ας θέσουμε όμως τον προβληματισμό και τα ερωτήματα για το Ν. Ηλείας και την καλλιέργεια του καλαμποκιού που αποτελεί μείζονος σημασίας προϊόν παραγωγής και εισοδήματος του μεγαλύτερου μέρους των αγροτών ιδιαίτερα της βόρειας Ηλείας.

Σύμφωνα με την νέα ΚΑΠ, η ενίσχυση (Συνδεδεμένη) της καλλιέργειας καλαμποκιού καθορίζεται στα  55 ευρώ ανά στρέμμα με τις κάτωθι προϋποθέσεις:

Δικαιούχοι της συνδεδεμένης ενίσχυσης είναι οι ενεργοί γεωργοί οι οποίοι:
    -    Χρησιμοποιούν τουλάχιστον 2,5 κιλά σπόρου αραβοσίτου ανά στρέμμα, για τον οποίο πρέπει να προσκομίζουν αντίστοιχο τιμολόγιο αγοράς
    -    Καλλιεργούν αραβόσιτο σε επιλέξιμες εκτάσεις. Οι επιλέξιμες αυτές εκτάσεις πρέπει να βρίσκονται σε περιοχές με υδατικά συστήματα των οποίων τα ύδατα είναι σε καλή κατάσταση από ποσοτικής και ποιοτικής πλευράς.  (χάρτης με κόκκινες και πράσινες περιοχές)
    -    Παραδίδουν κατ’ ελάχιστον 900 κιλά προϊόν ανά στρέμμα
    -    Προϋπόθεση για τη χορήγηση της ενίσχυσης είναι η προσκόμιση τιμολογίου αγοράς ή πώλησης του προϊόντος σε μεταποιητική μονάδα, κτηνοτρόφο ή έμπορο του προϊόντος.

Στην περίπτωση που οι δικαιούχοι διατηρούν παράλληλα κτηνοτροφική εκμετάλλευση, δεν απαιτείται η προσκόμιση τιμολογίου αγοράς ή πώλησης για το μέρος της ζωοτροφής που προορίζεται για τα ζώα της εκμετάλλευσής τους, το οποίο θα υπολογίζεται σε συνάρτηση µε τον αριθμό, το είδος και τις διατροφικές απαιτήσεις εκάστου ζώου σε καρπό αραβοσίτου.

Όπως καταλαβαίνουμε, μια περιοχή που τα υδατικά συστήματα  δεν χαρακτηρίζονται ως καλής κατάστασης ποσοτικά και ποιοτικά, εξαιρούνται της ενίσχυσης.

Ουσιαστικά δεν συμπεριλαμβάνονται στα 770.000 στρέμματα της χώρα μας που επιδοτούνται και οι αγρότες θα βιώσουν δραματική μείωση του εισοδήματός τους.

Τι ισχύει για την Ηλεία και τους παραγωγούς καλαμποκιού;  

Σύμφωνα με το ΦΕΚ 1004/24 Απριλίου 2013, Έγκριση των Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων που συμπεριλαμβάνει την Βόρεια Πελοπόννησο και την Λεκάνη απορροής του Πηνειού, η περιοχή που μας ενδιαφέρει,  η κατάσταση χαρακτηρίζεται ΜΕΤΡΙΑ  (σελ. 809) και εξαιρείται από τους περιβαλλοντικούς στόχους του 2015 κατά το άρθρο 4 της ευρωπαϊκής οδηγίας 2000/60/ΕΚ  διότι είναι ευπρόσβλητη σε νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης. Αναφέρει δε, έτος καλής κατάστασης το 2021 και μέρος το 2027.

Στην συνέχεια όμως με το ΦΕΚ 4665/29 Δεκεμβρίου 2017, Έγκριση της 1ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Β. Π που εμπεριέχει το υδατικό σύστημα Πηνειού, συγκεκριμένα από την σελίδα 131 έως την σελίδα 160, η κατάσταση χαρακτηρίζεται ΚΑΛΗ  τόσο χημικά όσο και ποσοτικά άρα η περιοχή της Ηλείας δεν τίθεται εκτός ενισχύσεων εφόσον είναι δεσμευτικοί οι όροι για καλή κατάσταση των υδατικών συστημάτων.

Τα παρακάτω ερωτήματα εύλογα.

Τι συμπεριέλαβε η κυβέρνηση στο Εθνικό Σχέδιο που έστειλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την νέα ΚΑΠ; Τα Σχέδια Διαχείρισης ΛΑΠ & ΥΔ του 2013 ή την αναθεώρηση του 2017;

Ποιες είναι οι ενέργειες που συνόδευσαν τον Εθνικό Σχεδιασμό για την ένταξη στις επιλέξιμες περιοχές της Λεκάνης απορροής του Πηνειού άρα και την δυνατότητα ενισχύσεων στους παραγωγούς καλαμποκιού της Ηλείας;

Η υπουργική απόφαση 2459/371456/2021 - ΦΕΚ 6311/Β/30-12-2021 περί «Μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα» έχει λάβει υπόψη την αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Β. Π που εμπεριέχει το υδατικό σύστημα Πηνειού με το ΦΕΚ 4665/29 Δεκεμβρίου 2017;

Αν όχι γιατί;

Ξεκάθαρες απαντήσεις χρειάζονται οι παραγωγοί.  Αφορά την επιβίωσή τους
Γνωρίζουν οι Βουλευτές της ΝΔ και η περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας ότι διακυβεύεται η επιβίωση των παραγωγών καλαμποκιού από την πιθανή αφαίρεση της ενίσχυσης;

Είναι ή όχι στις επιλέξιμες περιοχές ο Ν. Ηλείας για την συνδεδεμένη ενίσχυση των 55 ευρώ ανά στρέμμα καλλιέργειας καλαμποκιού για την νέα περίοδο και μέχρι το 2027;

Γιώργος Παναγιωτόπουλος
Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών
Μέλος Κ.Π.Ε ΠΑΣΟΚ