με ευαισθησία –όχι απαραίτητα στηριγμένη στην επίγνωση- ως συλλογικοί «χορηγοί» της κοινωνικής πολιτικής, διαθέτοντας ένα ελάχιστο μέρος του πλούτου τους με αντάλλαγμα την «απαλλαγή ευθύνης» από όσα θα έπρεπε να τις απασχολούν αλλά περνούν απαρατήρητα.
Οι ίδιες οι κυβερνήσεις παρέχουν λύσεις περίθαλψης των πασχόντων που δεν «πρέπει» να απασχολούν τους «υγιείς», δημιουργώντας έναν παράλληλο κόσμο, αθέατο, ο οποίος αναδύεται όταν τα κονδύλια λιγοστεύουν και τα προβλήματα γίνονται δύσκολα στην απόκρυψή τους.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην Ελλάδα της κρίσης. Σε όλα το φάσμα της Προνοιακής πολιτικής, στα θεραπευτήρια ψυχικών νοσημάτων, στα κέντρα αποκατάστασης αναπήρων, στα ιδρύματα περίθαλψης χρονίων νοσημάτων και ατόμων με νοητική υστέρηση. Οταν αυτός ο «αθέατος κόσμος» της ευημερίας γίνεται άμεσα ορατός, άλλοι αφυπνίζονται και άλλοι τρομάζουν.
Ακριβώς, διότι απουσιάζει η σχετική Παιδεία ενσωμάτωσης των προβλημάτων αυτών στις κοινωνικές συντεταγμένες. Διότι απουσιάζει η συναίσθηση ότι τα Ιδρύματα αυτά και οι πάσχοντες που φιλοξενούν, δεν είναι ξένο σώμα, αλλά σώμα από το σώμα της κοινωνίας, κομμάτι της ίδιας της ύπαρξής της.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, ότι το Κράτος μειώνει τη συμβολή του με λογιστικούς όρους και μετακυλύει την ευθύνη διατήρησης των δομών στις διοικήσεις οι οποίες πρέπει να βρουν τρόπους ομαλής συνέχισης της λειτουργίας τους.
Οι περισσότεροι φορείς σηκώνουν τα χέρια ψηλά και το κοινωνικό σύνολο κλείνει τα μάτια μέσα σε μια βολική σιωπή, εγκλωβισμένο στα ατομικά προβλήματα. Υπάρχει, όμως, μια διαφορά. Οτι οι φιλοξενούμενοι στα Ιδρύματα δεν έχουν εναλλακτικές. Δεν έχουν ατομική δυνατότητα υπέρβασης του προβλήματός τους.
Πρέπει, λοιπόν, εμείς οι «υγιείς» να απαντήσουμε στα βασικά ερωτήματα: «Μας αφορά; Μας ανήκει ένα μερίδιο ευθύνης; Εχουμε το δικαίωμα να κλείσουμε τα μάτια και να ρίχνουμε το ανάθεμα στο απρόσωπο Κράτος;»
Νομίζω πως οι απαντήσεις είναι εύκολες, εφόσον αντιληφθούμε ότι σε καιρό κρίσης τα πάντα αποκτούν πρόσωπο. Ο γείτονας κι ο φίλος, ο συνεργάτης και ο εχθρός, όλα αποκτούν πρόσωπο και παύουν να είναι αριθμοί που δεν παράγουν προσωπική ενοχή. Ετσι αποκτούν πρόσωπο και οι φιλοξενούμενοι σε Κέντρα όπως το ΚΕΠΕΠ. Θα μπορούσε να είναι ο δικός μας συγγενής, το παιδί ενός φίλου.
Οπως η κρίση ξαναφέρνει κοντά τις οικογένειες και ενώνει δυνάμεις, έτσι πρέπει να φέρει κοντά μας και αυτά τα παιδιά που δεν γεννήθηκαν με τα δικά μας νοητικά προνόμια. Ας συλλογιστούμε μόνο, πως τα παιδιά αυτά δεν γνωρίζουν τι τους συμβαίνει, δεν γνωρίζουν ποιός πληρώνει για να ζουν με αξιοπρέπεια και φροντίδα, δεν γνωρίζουν κανένα τρόπο να ζουν.
Ακόμα κι αν το Κράτος κατέρρεε, ακόμα κι αν τα κονδύλια σταματούσαν, ακόμα κι αν δεν υπήρχε κάποιου είδους κοινωνική πολιτική, θα έπρεπε να είμαστε έτοιμοι να παραδεχθούμε πως το θέμα μας αφορά. Θα έπρεπε να είμαστε έτοιμοι να αγκαλιάσουμε το ΚΕΠΕΠ σαν κομμάτι της δικής μας οικογένειας, της δικής μας γειτονιάς.
Αποτελεί τον πιό σημαντικό,ίσως, δείκτη πολιτισμικής εξέλιξης, ο τρόπος που μια κοινωνία- Εθνική ή τοπική, δεν έχει σημασία- αντιμετωπίζει τα άτομα που αδυνατούν να αυτοσυντηρηθούν, που αδυνατούν να κάνουν όσα κι εμείς, τα αυτονόητα. Δεν επιτρέπεται, με βάση το κεκτημένο επίπεδο του πολιτισμού μας, να θεωρούμε ότι δεν μας αναλογεί ευθύνη στην ύπαρξη και λειτουργία δομών όπως το ΚΕΠΕΠ.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι φορείς που διαχειρίστηκαν όλα αυτά τα χρόνια της ευημερίας το κοινωνικό και οικονομικό πλεόνασμα, όλοι πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη τους, ακόμα κι αν αυτή δεν τους έχει ανατεθεί επίσημα. Να διευκολύνουν. Να προσφέρουν. Να συμβάλλουν, με πρώτο δείγμα γραφής την περαίωση όλων των εκκρεμοτήτων που εμποδίζουν το ξεκίνημα της κατασκευής του νέου ΚΕΠΕΠ Λεχαινών.
Να αγκαλιάσουν όλοι οι πολίτες, το προσωπικό, τη διοίκηση, τους εθελοντές, όλους όσους ασχολούνται με το ΚΕΠΕΠ με αφοσίωση και πέρα από τις τυπικές υποχρεώσεις τους. Δεν επιτρέπεται να επιδείξουμε «υστέρηση» όταν επαινούμε τους εαυτούς μας και τους φορείς μας για διορατικότητα.
Δεν έχουμε το πολιτισμικό δικαίωμα να προσπερνάμε με κλεφτές ματιές τους συνανθρώπους που έχουν πρόσωπο όπως κι εμείς. Ας είναι τούτα τα Χριστούγεννα μια αφορμή να στείλουμε ένα πλατύ χαμόγελο πράξης και δράσης σε κάθε πρόσωπο που η ευημερία είχε κρατήσει αθέατο.
Ο Ανδρέας Μίγκος είναι μέλος του Δ.Σ. ΚΕΠΕΠ Λεχαινών
