Tου Αθανάσιου Κατσίμπελη *
Στην Αμφίπολη βρήκαν αρχαία νομίσματα της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Βρήκαν δηλαδή μια οικονομία εύρωστη με δικό της νόμισμα, που έφτιαχνε δημόσια έργα για αφηρωισμένους θνητούς όπως μας ανακοίνωσαν οι αρχαιολόγοι. Μια οικονομία σαν αυτή που δεν έχουμε σήμερα.
Γενικά οι οικονομίες στην ουσιαστική τους μορφή όχι μόνο ήταν γνωστές από την αρχαιότητα, μιας και στην ελληνική μυθολογία δεσπόζουσα θέση κατέχουν ο Ερμής και ο Πλούτος, αλλά και αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα από τις τότε πόλεις-κράτη (εθνικά αρχαία βασίλεια). Η κοπή νομισμάτων, (χάλκινων, ασημένιων και χρυσών), οι αρχαίοι αποικισμοί, ακόμα και οι κοινωνικές διακρίσεις και τα τιμοκρατικά πολιτεύματα της αρχαίας Ελλάδας το μαρτυρούν απερίφραστα.
Κι έρχεται ο Μαρξ να μας πει τι έγινε και φτάσαμε στο να κατασκευαστεί αυτός ο μεγαλοπρεπής τάφος στην Αμφίπολη καθώς θεώρησε ότι «οι μεταβολές των υλικών συνθηκών διαβίωσης είναι καθοριστικές για την ιστορική εξέλιξη. Δεν είναι η πνευματική πρόοδος προϋπόθεση για την εξέλιξη των υλικών συνθηκών διαβίωσης. Αυτό που συμβαίνει είναι ακριβώς το ανάποδο».Σε τελική ανάλυση, οι υλικές συνθήκες διαβίωσης καθορίζουν την πνευματική κατάσταση μιας κοινωνίας. Οι οικονομικές δυνάμεις μέσα σε μια κοινωνία προκαλούν αλλαγές σ’ όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής και σπρώχνουν προς τα εμπρός τον τροχό της ιστορίας.
Σήμερα το πως θα σπρώξουμε προς τα εμπρός τον τροχό της ιστορία στην Ελλάδα είναι πραγματικά δύσκολο να προβλέψει κανείς. Ένα δυσθεώρητο χρέος πλανάται πάνω από το μέλλον των παιδιών μας την ίδια στιγμή που δεν γεννιούνται παιδιά σε αυτή τη χώρα και αυτή οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στο να γίνει σύντομα χώρα υπερηλίκων.
Παραπονούνται οι έλληνες πως οι νομοθέτες και οι κυβερνώντες φορτώνουν όλο το βάρος πάνω στο λαό. Κι αν κάποιος διαβάσει “το πνεύμα των νόμων” του Μοντεσκιέ θα δει πως υπάρχουν σε κάθε κράτος τρία είδη εξουσιών: η νομοθετική, η εκτελεστική, και η δικαστική.
Υπάρχουν άραγε και στο δικό μας τα τρία αυτή ήδη; Υπάρχει δηλαδή στο πολιτικό μας σύστημα η βασική αρχή της διάκρισης των εξουσιών; Λειτουργούν οι θεσμοί που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν συνθήκες προόδου και δημοκρατίας;
«Με την πρώτη (εξουσία), ο ηγεμόνας ή ό άρχοντας συντάσσει νόμους ισχύοντας για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, ή ισχύοντας διαρκώς, και τροποποιεί ή ακυρώνει τους νόμους πού έχουν συνταχθεί. Με τη δεύτερη, συνάπτει ειρήνην ή κυρύσσει τον πόλεμον, στέλνει ή δέχεται πρέσβεις, κατοχυρώνει την ασφάλεια της πολιτείας, προλαβαίνει τις επιδρομές. Με την τρίτη, τιμωρεί τα εγκλήματα, ή κρίνει τις διαφορές ανάμεσα στους ιδιώτες.
Η πολιτική ελευθερία για έναν πολίτη είναι αυτή η ηρεμία του πνεύματος, πού προέρχεται άπ' τη γνώμη, πού ο καθένας έχει για την προσωπική του ασφάλεια και για να έχουν αυτή την ελευθερία, πρέπει η κυβέρνηση να είναι τέτοια, ώστε ένας πολίτης να μη είναι δυνατόν να φοβάται έναν άλλο πολίτη.
Όταν στο ίδιο πρόσωπο ή στο ίδιο πολιτικό σώμα, πού ασκεί την αρχή, η νομοθετική εξουσία είναι ενωμένη με την εκτελεστική, δεν υπάρχει καθόλου ελευθερία, γιατί μπορεί ό ίδιος ό μονάρχης ή η ίδια γερουσία να κάνει νόμους τυραννικούς και να τους εφαρμόσει με τρόπο τυραννικό.
Επίσης δεν υπάρχει καθόλου ελευθερία, όταν ή δικαστική εξουσία δεν χωρίζεται άπ' τη νομοθετική και την εκτελεστική. Αν ήταν συνδεμένη με τη νομοθετική, η πίεση πάνω στη ζωή και την ελευθερία των πολιτών θα ήταν αυταρχική, γιατί ο ίδιος δ δικαστής θα ήταν και νομοθέτης. "Αν ήταν συνδεμένη με την εκτελεστική εξουσία, ο δικαστής θα μπορούσε να έχει τη δύναμη ενός καταπιεστή.
Το πάν θα χάνονταν, αν ο ίδιος άνθρωπος, ή το ίδιο σώμα αρχόντων ή ευγενών ή του λαού, ασκούσαν ταυτόχρονα αυτές τις τρεις εξουσίες: δηλαδή, το να νομοθετεί, να εφαρμόζει τις δημόσιες αποφάσεις, και να δικάζει τα εγκλήματα, ή τις διαφορές των Ιδιωτών.”
Πρόδρομος της Γαλλικής Επανάστασης ο Μοντεσκιέ…αλλά και σήμερα επίκαιρος σε αυτή τη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προφανώς και δεν τηρούνται οι αρχές του. Κι ενώ όλοι διαπιστώνουμε την βαθύτατη πολιτική κρίση που υπερβαίνει την οικονομική ίσως έφτασε η ώρα ώστε : η ίδια η ελληνική κοινωνία να διαμορφώσει και να υπερασπιστεί ριζικές αλλαγές των πολιτειακών και συνταγματικών θεσμών μας.
Γίνεται λοιπόν στις μέρες μας συζήτηση για τις Συνταγματικές αλλαγές που θα μπορούσαν να μας εξασφαλίσουν ένα σύγχρονο κράτος δικαίου. Η κατανόηση και ο σχεδιασμός όμως του νέου Συντάγματος της χώρας μας δεν μπορεί να είναι υπόθεση μόνο των πολιτικών μας και αυτών των ολίγων που συμμετέχουν στο δημόσιο διάλογο αλλά όλων των Ελλήνων Πολιτών.
Σήμερα μάλιστα που η τεχνολογία επιτρέπει πολλές πρακτικές άμεσης δημοκρατίας με σύγχρονα εργαλεία και εφαρμογές ώστε η συμμετοχή της ίδιας της κοινωνίας στη διαμόρφωση των ζητούμενων αλλαγών και στους τρόπους διακυβέρνησης της χώρας μας να είναι καθοριστική, δεν επιτρέπεται κάποιοι να προχωράνε μόνοι.
Οι τυχόν προτεινόμενες αλλαγές αναθεώρησης του Συντάγματος που ετοιμάζει η κυβέρνηση θα περάσουν από τη Βουλή και ακόμα κι αν έχουν διακομματική συναίνεση, δεν θα νομιμοποιούνται ουσιαστικά από τον Ελληνικό λαό ο οποίος και δεν έχει καμία ενημέρωση για το θέμα και δεν κλήθηκε ποτέ να πει τη γνώμη του.
Αν πράγματι λοιπόν θέλουμε να επανιδρύσουμε την Ελληνική Δημοκρατία και να θέσουμε τις βάσεις για την Ελλάδα του μέλλοντος θα πρέπει να επανεξετάσουμε την ανάγκη μιας νέας Συντακτικής Βουλής που θα σηματοδοτήσει τη Νέα Μεταπολίτευση στη χώρα μας.
Μπορούμε κι εμείς οι Έλληνες πολίτες να αναλάβουμε την πρωτοβουλία ώστε να γίνει δημοψήφισμα με θέμα την εκλογή συντακτικής βουλής με εντολή να προτείνει και όχι να θεσπίσει νέο Σύνταγμα. Δημιουργώντας ένα σύγχρονο κράτος με θεσμούς και όραμα, διακόσια χρόνια μετά την έναρξη της Επανάστασης του 1821 θα σπρώξουμε εμπρός τον τροχό της ιστορίας.
Η πρόταση της συντακτικής βουλής θα πρέπει να τεθεί σε νέο δημοψήφισμα για να γίνει αποδεκτή ή να απορριφθεί. Ο λαός δηλαδή μπορεί να αποφασίσει αν θέλει το νέο Σύνταγμα που προτείνει η συντακτική βουλή ή προτιμά το υπάρχον.
Άπασαι εξουσίαι πηγάζουν εκ του λαού και υπάρχουν υπέρ αυτού.
*Δάσκαλος, Μ.Εd - Νομικός
