Του Γιώργου Αγγελόπουλου
Η Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης γιορτάζεται κάθε χρόνο την 21η Μαρτίου, ημέρα της Εαρινής Ισημερίας με τον ερχομό της Άνοιξης που σηματοδοτεί την αρχή, τη γέννηση και τη δημιουργία. Κι αυτό είναι η ποίηση: δημιουργία. Η επιλογή της μέρας δεν είναι τυχαία, αφού η Εαρινή Ισημερία είναι η στιγμή κατά την οποία ισορροπεί η μέρα με τη νύχτα, το φως με το σκοτάδι, ένα σημείο σταθερό στον κύκλο του χρόνου, υπόμνηση του αιώνιου μέσα στο εφήμερο, του παντοτινού μέσα στο μεταβαλλόμενο, όπως ακριβώς είναι και η ποίηση.
3500 χρόνια συλλογικής μνήμης της ελληνικής γης βρίσκονται εγγεγραμμένα στη γλώσσα της ποίησης. Η ελληνική γλώσσα-από τον Όμηρο, περνώντας στους λυρικούς και δραματικούς ποιητές, τους βυζαντινούς υμνογράφους , το δημοτικό τραγούδι και φτάνοντας στους σύγχρονους ποιητές, διαμορφώθηκε και παραμένει συστατικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας χάρη στη δύναμη της ποίησης.
Το 2001 η UNESCO, μετά από εισήγηση του προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, Βασίλη Βασιλικού, υιοθέτησε την Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης, αναθέτοντας μάλιστα στη χώρα μας να οργανώσει τον πρώτο διεθνή εορτασμό. Την εκτέλεση της απόφασης υλοποίησε τότε το ΕΚΕΒΙ.
Δίκαια, λοιπόν, και άξια οι Έλληνες, οι δάσκαλοι, οι φιλόλογοι τιμούμε την ποίηση και τους ποιητές. Έχουμε πνεύμα και ψυχή ελεύθερα, έχουμε ιδέες και αξίες , πίστη στον άνθρωπο και τις απέραντες δυνατότητές του. Η ποιητές μας ανοίγουν το δρόμο, πρωτοπόροι και αγωνιστές, εργάτες ακούραστοι μέσα στην κοινωνία και την πολιτική, όχι γραφιάδες και υπηρέτες του κατεστημένου και των νόμων της αγοράς. Η ποίηση δεν είναι σχήματα λόγου, λέξεις χωρίς ουσία, στίχοι μετέωροι και πλαστικοί χωρίς χυμό, χρώμα και άρωμα, αλλά λόγια με νόημα, εκφράσεις που δείχνουν το βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης με σκέψη και συναίσθημα…
Ας αφήσουμε όμως τους ίδιους τους ποιητές να μιλήσουν για την ποίηση και την αξία της.
Ο Γ. Σεφέρης λέει ότι «πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται και την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα και τι θα γινόμαστε αν η πνοή μας λιγόστευε;»
Ο Ο. Ελύτης στην ομιλία του στη Σουηδική Ακαδημία, όταν του απένειμε το Νόμπελ, τόνισε «στο μάκρος των εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω, ούτε ένας που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Να τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η ελληνική ποίηση».
Ο Τ. Σινόπουλος πιστεύει πως «πίσω από την καθημερινή κόλαση των λέξεων τα ποιήματα ανασαίνουν ζωντανά και το καθαρό τους νόημα καθρεφτίζει παντού μια φανταστική ευτυχία, που ποτέ δε θα πυρποληθεί».
Ο Μ. Κατσαρός-επιμένοντας στον αγωνιστικό χαρακτήρα της ποίησης-αναφέρει πως «η ποίηση δεν είναι σήμερα η πράξη μόνο ενός βιβλίου, είναι μια κοινωνική πράξη. Ο ποιητής απουσιάζει σαν άτομο. Τον επηρεάζει η ίδια η ζωή των ανθρώπων. Το πάθος του για την άλλη ανθρωπότητα του δίνει την ιδέα και τη δύναμη να υψώσει τη φωνή του για να οδηγήσει πνευματικά το λαό κι όχι τον άνθρωπο».
Ο Κ. Βάρναλης στο ίδιο ύφος εξομολογείται πως «δεν άργησα να αντιληφθώ ότι για τους ποιητές ισχύει πως δε δημιουργούν με σοφία αλλά με κάποιο φυσικό χάρισμα, με κάποια έμπνευση ανάλογη με κείνη των μάντεων και των χρησμωδών.. με τα μάτια των στίχων μας λυτρώνουν από τα δεσμά της ματαιότητας. Αυτοί δίνουν αιωνιότητα σε ό,τι αγγίξουν με την πνοή τους. Χάρη σ’ αυτούς ο κόσμος γίνεται καλύτερος και βασιλεύουνε στη Γης η ψυχή και ο Θεός».
Η Κ. Δημουλά στέκεται ευλαβικά στην ποίηση και σημειώνει πως «η ποίηση βοηθάει όσο το κερί σ’ ένα σκοτεινό ξωκκλήσι με φευγάτους όλους τους αγίους, παρηγορεί αυτούς που την αγαπούν, γιατί βρίσκουν κομματάκια από σκισμένες φωτογραφίες του ψυχισμού τους. Αυτούς που πιστεύουν στη μαγεία της τους βγάζει από τα σώματά τους και τους σταθεροποιεί σε μια αιώρηση, ωφελεί κυρίως τη γλώσσα που περισυλλέγει από τους μεγάλους κάδους της βιασύνης, τη μεταγγίζει με σέβας στο τόσο δα μπουκαλάκι του αγιασμού, μια γουλιά όσο ακριβώς χρειάζεται να πιεί η ουσία. Η ποίηση ωφελεί όσο μια παυσίπονη σταγόνα σε ένα ωκεανό λύπης. Δεν είναι λίγο».
Τελειώνοντας διαβάζω την προτροπή του Γ. Ρίτσου για το χρέος των ποιητών «το νου σας σύντροφοι ποιητές. Ένας ποιητής είναι ένας εργάτης στο πόστο του, ένας στρατιώτης στη βάρδια του, ένας υπεύθυνος αρχηγός μπροστά στις δημοκρατικές στρατιές των στίχων του».
Γιώργος Αγγελόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Πύργου-Ολυμπίας.
Σημ. Το κείμενο εκφωνήθηκε στη μουσική βραδιά-αφιέρωμα στην Ημέρα της Ποίησης στην εκδήλωση του Συνδέσμου Φιλολόγων Πύργου-Ολυμπίας την Παρασκευή 27/3/15
