Του Αθανάσιου Κατσίμπελη*
Θλίψη και οργή για τα αθώα θύματα της Γαλλίας και τους ισλαμοφασίστες που αιματοκύλιασαν το Παρίσι σκορπώντας τον τρόμο στην Ευρώπη.Είμαστε όλοι Ευρωπαίοι, είμαστε όλοι Γάλλοι, είμαστε όλοι φορείς ενός κοινού πολιτισμού αρχών και αξιών.Με σεβασμό στον άνθρωπο και την ανθρωπιστική Παιδεία.
Όταν τον Ιανουάριο σε άρθρο μου στην Πρωινή με θέμα “2015: Σύγκρουση πολιτισμών και ιδεολογιών” έκρουα τον κώδωνα του κινδύνου για τη σύγκρουση, που φαινόταν πως ερχόταν μετά την επίθεση στα γραφεία της γαλλικής σατιρικής εφημερίδας Charlie Hebdo, δυστυχώς τα κόμματα στην Ελλάδα είχαν άλλα σοβαρότερα θέματα να συζητήσουν!!Πώς δηλαδή θα σκίσουν το Μνημόνιο χωρίς να ακουστεί χρατς κτλ…
Ποτέ δεν έγινε καμία σοβαρή συζήτηση για το θέμα των προσφυγικών ροών και της σοβαρής κατάστασης η οποία διαμορφωνόταν στην Ευρώπη μετά την έξαρση των φαινομένων του ισλαμοφασισμού.Και τώρα μετά τους χιλιάδες πρόσφυγες που πέρασαν ανεξέλεγκτα στην Ελλάδα κι από εκεί στην Ευρώπη έρχεται η επιβεβαίωση.
Ένας τουλάχιστον από τους υπόπτους που είναι πιθανό να εμπλέκεται στις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι πέρασε στη Γαλλία μέσω της χώρας μας.Αυτό προκύπτει καθώς σε ένα από τα σημεία της επίθεσης, stade de France, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη φιλικός αγώνας ποδοσφαίρου μεταξύ των εθνικών ομάδων της Γερμανίας και της Γαλλίας, βρέθηκε ένα συριακό διαβατήριο και όπως επιβεβαίωσε ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας ο κάτοχός του είχε χρησιμοποιήσει τη χώρα μας ως χώρα τράνζιτ για να περάσει στην Ευρώπη.Δεν θα πω περισσότερα.Θα επαναλάβω όμως προς προβληματισμό μερικά σημεία που είχα τονίσει και τον Ιανουάριο.
Γιατί άραγε οι τρομοκράτες επιμένουν να χτυπούν το Παρίσι;
Ο μουσουλμανικός πληθυσμός της Γαλλίας εκτιμάται στα 6,5 εκατομμύρια το 2014.Όπως δείχνουν τα γεγονότα το καζάνι έβραζε εδώ και καιρό στη Γαλλία.Οι συνθήκες είχαν δημιουργηθεί στα πλαίσια της λεγόμενης “πολυπολιτισμικής κοινωνίας”.Μόνο απο τα περιστατικά του 2014 μπορει να δει κανείς οτι η γαλλική κοινότητα και η Μουσουλμανική κοινότητα ήταν σε ρήξη καθημερινά.
Ισχύει άραγε η θεωρία του Χάντικτον, πρώην διευθυντή του Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ περί “σύγκρουσης των πολιτισμών” ή απλά ήρθε η ώρα να εφαρμοστεί αυτή η θεωρία;
Ο Χάντιγκτον, απαντώντας στο διάσημο βιβλίο του Φράνσις Φουκουγιάμα «Το Τέλος της Ιστορίας», ισχυριζόταν πως οι λόγοι σύγκρουσης και ρήξης δεν έχουν εκλείψει με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού (αυτή ήταν η θέση του Φουκουγιάμα που ονειρευόταν μία αιώνια ειρήνη). Αντίθετα, έλεγε ο Χαντινγκτον, οι αντιθέσεις τώρα έχουν εστιαστεί στις πολιτισμικές διαφορές.
Παρατηρώντας τις συνθήκες πόλωσης που δημιουργούνται στην ελληνική κοινωνία με την προσπάθεια επαναφοράς του δικομματισμού στην πολιτική μας ζωή και την επιχειρούμενη τεχνητή σύγκρουση των ιδεολογιών μεταξύ αριστεράς και δεξιάς θεωρώ πως είναι επίκαιρο να διερευνήσουμε το 2015 αν πράγματι έχουμε μια σύγκρουση ιδεολογιών και πολιτισμών ή αν έχει σχεδιαστεί μια τέτοια σύγκρουση μεθοδικά και σχολαστικά.
Έγραφε ο Σάμιουελ Χάντιγκτον :
«Η θεμελιώδης πηγή συγκρούσεων σ’αυτό τον καινούργιο κόσμο (δηλαδή τον μεταψυχροπολεμικό) κόσμο δεν θα είναι πρωταρχικά ούτε ιδεολογική ούτε οικονομική. Οι μεγάλοι διαχωρισμοί στο εσωτερικό της ανθρωπότητας καί η κυρίαρχη πηγή συγκρούσεων θα είναι πολιτισμικοί. Τα έθνη κράτη θα παραμείνουν οι ισχυρότεροι παίκτες στις διεθνείς υποθέσεις, οι κυριότερες όμως συγκρούσεις στην παγκόσμια πολιτική θα προκύψουν ανάμεσα σε έθνη καί ομάδες διαφορετικών πολιτισμών. Οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ πολιτισμών θα είναι τα πολεμικά μέτωπα του μέλλοντος» (σ. 22).
Σε ποιά βάση συγκροτούνται αυτοί οι διαφορετικοί «πολιτισμοί» που θα αποτελέσουν στο εξής τα κεντρικά συλλογικά υποκείμενα της διεθνούς πολιτικής; Ο καθηγητής του Χάρβαρντ απλώς αντιγράφει στην απάντηση του τον (άκρως παραδοσιακό) ορισμό του έθνους: «Οι πολιτισμοί διαφέρουν μεταξύ τους όσον αφορά την ιστορία, τη γλώσσα, τη παράδοση καί – το κυριότερο – τη θρησκεία» (σ. 25).
Η απαρίθμηση των «επτά ή οκτώ» τέτοιων «πολιτισμών», στους οποίους κατανέμεται η ανθρωπότητα: «Δυτικός, Κομφουκιανός, Ιαπωνικός, Ισλαμικός, Σλαβο – ορθόδοξος, Λατινοαμερικανός κι ενδεχομένως Αφρικανικός» (σ. 25). Το 1996, θα προσθέσει έναν ακόμα, τον «Βουδιστικό», ενώ ο «Κομφουκιανός» μετονομάζεται σε «Σινικό» (σσ. 30-31).
typegrid.
Οι πολιτισμοί αυτοί χωρίζονται σε γεωγραφικές ζώνες επιρροή, που διαχωρίζουν καί τους λαούς που κατοικούν σε αυτές.
Παράλληλα με τις ώς άνω θέσεις του ο Χάντιγκτον θεωρεί ότι στον Ευρωπαϊκό χώρο η πόλωση των πολιτισμών υλοποιείται σε δύο πάλι άξονες με βάση τη θρησκεία : α) ρωμαιοκαθολικό καί προτεσταντικό δόγμα, που συνιστά τη Δυτική Ευρώπη καί ο δεύτερος άξονας είναι β) αυτός που οριοθετείται από την Ορθοδοξία καί τον Ισλαμισμό, καί είναι η Ανατολική Ευρώπη.
Βέβαια, ο Χάντιγκτον φλερτάρει καί με την συνοπτικά, αντίθετη άποψη (στην γενικότερη φιλοσοφική του σκέψη) λέγοντας μας ότι:
… Στην Ευρώπη η αποδυνάμωση του Χριστιανισμού – του κεντρικού συστατικού της – θα μπορούσε να υπονομεύσει τον δυτικό πολιτισμό. Ολοένα καί λιγότεροι Ευρωπαίοι έχουν θρησκευτική πίστη, ακολουθούν θρησκευτικές πρακτικές καί συμμετέχουν σε θρησκευτικές δραστηριότητες. Αυτή η τάση αντικατοπτρίζει όχι τόσο την εχθρότητα πρός τη θρησκεία, αλλά την αδιαφορία γι’αυτή. Παρόλα αυτά, οι χριστιανικές ιδέες, αξίες καί πρακτικές είναι διάχυτες στον Ευρωπαϊκό χώρο. “Οι Σουηδοί είναι πιθανώς οι πιο άθρησκοι άνθρωποι στην Ευρώπη”, σχολίασε ένας από αυτούς, “αλλά δεν θα μπορέσει κανείς να καταλάβει καθόλου αυτή τη χώρα, άν δεν συνειδητοποιήσει ότι οι θεσμοί μας, οι κοινωνικές πρακτικές μας, οι οικογένειες μας, η πολιτική μας καί ο τρόπος ζωής μας γενικά είναι διαμορφωμένα με θεμέλιο τη λουθηρανική κληρονομιά μας.” Οι Αμερικανοί στην συντριπτική τους πλειοψηφία, σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους, πιστεύουν στον Θεό, θεωρούν τους εαυτούς τους θρησκευόμενους ανθρώπους καί σε μεγάλο ποσοστό πηγαίνουν στην Εκκλησία. Ενώ στα μέσα της δεκαετίας του 1980 δεν υπήρχαν τα απαραίτητα στοιχεία για την επιβεβαίωση της ανάκαμψης της θρησκείας στην Αμερική, η επόμενη δεκαετία έγινε μάρτυρας μιάς εντεινόμενης θρησκευτικής δραστηριότητας. Η διάβρωση του Χριστιανισμού στη Δύση, στη χειρότερη περίπτωση, αποτελεί μακρινή απειλή για την ευρωστία του δυτικού πολιτισμού. » (http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/stoligas_sygrousi.pdf)
Πόσο κινδυνεύει η ανθρωπότητα από το νέο εχθρό του ισλαμοφασισμού; Υπάρχει ή είναι κατασκευασμένος;
Ο Ιταλός φιλόσοφος και συγγραφέας Ουμπέρτο Έκο συνέκρινε πρόσφατα τους τζιχαντιστές της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος με τους ναζί, εκφράζοντας την άποψη ότι μοιράζονται την ίδια παράφορη, «αποκαλυπτική επιθυμία να κατακτήσουν τον κόσμο».
«Δεν φαίνεται πως είναι δίκαιο να μιλάμε με γενικό τρόπο για τους «μουσουλμάνους», κατά τον ίδιο τρόπο που δεν θα ήταν σωστό να κρίνεται η χριστιανοσύνη βάση των μεθόδων του Καίσαρα Βοργία», το μοντέλο του Ηγεμόνα του Νικολό Μακιαβέλι, επισήμανε ο Ουμπέρτο Έκο σε δηλώσεις που έκανε στην ιταλική εφημερίδα Κοριέρε ντε λα Σέρα.
«Όμως μπορούμε ασφαλώς να μιλήσουμε για το Ισλαμικό Κράτος, που αποτελεί μία νέα μορφή του ναζισμού, με τις μεθόδους εξόντωσης που χρησιμοποιεί και την αποκαλυπτική επιθυμία του να κατακτήσει τον κόσμο», προσέθεσε ο ίδιος.
Ο συγγραφέας του βιβλίου «Το όνομα του ρόδου» έκανε τις δηλώσεις αυτές μετά την επίθεση στο Παρίσι εναντίον της εφημερίδας Σαρλί Εμπντό, κατά τη διάρκεια της οποίας 2 ένοπλοι σκότωσαν 12 ανθρώπους. «Βρίσκεται σε εξέλιξη ένας πόλεμος κι εμείς είμαστε χωμένοι ως τον λαιμό» σ” αυτόν, επέμεινε ο Έκο, που έκλεισε τα 83 του χρόνια.
Για τον Έκο, η κατάσταση μοιάζει με τους βομβαρδισμούς που βίωσε όταν ήταν νέος, την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν «ήταν υπαρκτός ο κίνδυνος να πέσει μία βόμβα από τη μια στιγμή στην άλλη». Ο ίδιος αναφέρθηκε στους κινδύνους που συνδέονται με το φαινόμενο της μαζικής μετανάστευσης, που κλιμακώνεται τα τελευταία χρόνια. Ήδη πριν από 30 χρόνια «είχα γράψει ότι εάν δεν βρίσκαμε μια νέα ισορροπία, θα χυθεί πολύ αίμα», επισήμανε. «Ο δυτικός πολιτισμός (…) αντιμετωπίζει μία κολοσσιαία διαδικασία μετανάστευσης, όπως συνέβη πριν από αιώνες στον ρωμαϊκό πολιτισμό», προσέθεσε ο Ουμπέρτο Έκο.
Ενώ την ανθρωπότητα και τον πολιτισμένο κόσμο απασχολεί ένα τόσο σοβαρό θέμα τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα εξακολουθούν να μην το αγγίζουν.Δεν ενημερώνουν τον ελληνικό λαό για τις πολιτικές που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και τις οποίες οφείλει να επανασχεδιάσει.Η Ευρώπη δεν πρέπει να κυριευθεί από το φόβο. Η Ευρώπη οφείλει να προχωρήσει στην περαιτέρω ενοποίησή της γιατί αυτή θα της εξασφαλίσει ασφάλεια, πρόοδο και ειρήνη. Η Ευρώπη οφείλει να είναι στην πρωτοπορία για την επαναφορά αξιών που προκύπτουν από τον ελεύθερο στοχασμό των Αρχαίων Ελλήνων.
Αθανάσιος Κατσίμπελης Δάσκαλος, Μ.Εd - Νομικός
