Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Είναι εμφανές στον αναγνώστη ότι για να επιτευχθεί αυτή η κατάκτηση έλαβαν χώρα σκληρές μάχες και αντιπαραθέσεις στην Β΄ Εθνική Συνέλευση. Μάλιστα η αντιπαρατιθέμενη επιχειρηματολογία κωδικοποιήθηκε και αποτέλεσε «βίβλο» για το δυτικό κόσμο στο πεδίο των δημοκρατικών δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η «μικρή» Ελλάδα που μόλις λίγες δεκαετίες είχε αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό, κατόρθωνε να έχει το αναλογικότερο εκλογικό σύστημα και τον πιο δημοκρατικό εκλογικό νόμο. Δυο σπουδαίες δημοκρατικές κατακτήσεις για την πατρίδα μας. Το μέτρο του πόσο σημαντικά ήταν αυτά τα επιτεύγματά μας, το δίνουν τα εξής στοιχεία. Η πολιτική ώριμη Αγγλία υιοθέτησε την καθολική ψηφοφορία το 1919, ενώ την ίδια εποχή πολύ λίγοι Γάλλοι συγκριτικά με τον πληθυσμό τους είχαν εκλογικό δικαίωμα. Πόσο όμως θα επηρέαζε η δημοκρατική αυτή κατάκτηση την κοινωνική ισότητα των ελλήνων ; Σε πρώτο επίπεδο τα αποτελέσματα δεν ήταν απτά. Έθετε όμως τις βάσεις για την μεσοπρόθεσμη άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων στην Ελλάδα. Είναι η περίοδος που θα χτυπηθεί δραστικά το παλαιοκομματικό σύστημα της χώρας. Και δη θα επέλθει η κατάρρευση του αγγλικού, του γαλλικού και του ρωσικού κόμματος. Με την Β΄ Εθνοσυνέλευση ουσιαστικά ξεκινά η διαμόρφωση των δυο κεντρικών πόλων της πολιτικής μας σκηνής. Της δεξιάς δηλαδή και της αριστεράς, των προοδευτικών και των συντηρητικών, των ορεινών και των πεδινών από τις θέσεις που καταλαμβάνουν στο κοινοβούλιο, όπως αποκλήθηκαν. Κατά αυτό τον τρόπο στα «πεδινά» έδρανα κάθονταν οι πολιτικές δυνάμεις που ήταν συνταγμένες με την Αγγλία ευρύτερα με τον δυτικό κόσμο, ενώ στα «ορεινά» έδρανα κάθονταν οι στρατιωτικοί. Την εποχή εκείνη η στρατιωτικοί είχαν την δυνατότητα να εκλέγονταν βουλευτές, διατηρώντας παράλληλα το στρατιωτικό τους αξίωμα. Αργότερα η δυνατότητα αυτή καταργήθηκε, προκειμένου να αποτραπεί ο κομματισμός στο στράτευμα, που δυστυχώς πολλές φορές τον πλήρωσε οικτρά ο τόπος.
Ηγέτης του χώρου των πεδινών ήταν ο Δημήτριος Βούλγαρης. Μάλιστα αν ως κριτήριο της προοδευτικότητας των δυο αυτών χώρων, λάβουμε τη στάση τους στη Β΄ Εθνοσυνέλευση για το θέμα της καθολικής ψηφοφορίας, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως προοδευτικούς τους «ορεινούς» που έλεγαν ναι στην καθολική ψηφοφορία και ως συντηρητικούς τους «πεδινούς» που έλεγαν όχι σ΄ αυτήν. Ίσως αυτή η πολιτική διαμόρφωση να αποτέλεσε την αφετηρία του σημερινού κομματικού συστήματος στην Ελλάδα. Ο έλληνας πολίτης με την καθολική ψηφοφορία ίσος μεταξύ των άλλων συμπολιτών του είχε εκλογική ισχύ-κουκί και έτσι καθίστατο αναγκαίος και πολύτιμος για τα κόμματα και τους βουλευτές τους. Η ψήφος του θα επέδραμε στην διαμόρφωση της ψυχοσύνθεσης του και θα αποτελούσε διαπραγματευτικό όπλο, τόσο στην επαγγελματική του προοπτική, όσο και σ ΄ότι αυτός ζητούσε εφεξής από το ελληνικό κράτος. Όμως αυτό συνετέλεσε μεσομακροπρόθεσμα όπως όλοι καλά γνωρίζουμε, όχι στην ορθόδοξη λειτουργία του κράτους, αλλά στην δημιουργία πελατειακών σχέσεων, με τις όποιες στρεβλώσεις αυτές συνεπάγονταν. Ρίχτηκαν λοιπόν τα σπέρματα για την δημιουργία του κράτους των εγκαθέτων και των ημετέρων. Είναι συνεπώς αυτή μια από τις πολιτικές παρενέργειες της καθολικής ψηφοφορίας των ελλήνων, αφού πέρα από την πολιτική τους ισότητα συνετέλεσε στην απαρχή του κομματικού κράτους. Ας θυμηθούμε εδώ ότι ήδη από το 1843 είχαν ανοίξει οι πύλες του ρουσφετολογικού κράτους με την ρητή κατάργηση της αξιοκρατίας για τις προσλήψεις στο δημόσιο. Και τούτο διότι κανείς γηγενής έλληνας και δη τα παιδιά των φτωχών αγωνιστών του ’21, δεν μπορούσε να προσληφθεί στο δημόσιο πρακτικά, αδυνατώντας να ανταγωνιστούν τα παιδιά των προερχόμενων από το εξωτερικό ελλήνων, που ήταν εφοδιασμένα με τα λαμπρά τότε πτυχία των πανεπιστημίων της εσπερίας. Χαρακτηριστικά ήταν άλλωστε τα λόγια του στρατηγού Μακρυγιάννη που έλεγε «να φάνε ψωμί και τα δικά μας τα παιδιά». Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι υποψήφιος Βουλευτής της «Ένωσης Κεντρώων» στην Α΄Αθηνών.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
