"Τα θέματα των Αρχαίων Ελληνικών της θεωρητικής κατεύθυνσης ήταν απαιτητικά και για καλά προετοιμασμένους μαθητές. Το διδαγμένο κείμενο αντλήθηκε από τα "Πολιτικά" του Αριστοτέλη. Οι ερωτήσεις ήταν σαφείς αλλά απαιτούσαν εκτενή ανάπτυξη και γνώση των σχολίων του σχολικού βιβλίου.
Το αδίδακτο κείμενο αντλήθηκε από το Ζ' βιβλίο των Ιστοριών του Θουκυδίδη και χαρακτηρίζεται για τις μεταφραστικές του δυσκολίες και την ιδιαίτερη προσοχή που χρειαζόταν να επιδείξουν οι μαθητές τόσο στις γραμματικές όσο και στις συντακτικές παρατηρήσεις".
Δείτε τα θέματα στα ΑΡΧΑΙΑ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Διδαγμένο κείμενο
Α1. Επειδή βλέπουμε ότι κάθε πόλη είναι ένα είδος κοινότητας και ότι κάθε κοινότητα έχει συσταθεί για την επίτευξη κάποιου αγαθού (πράγματι όλοι κάνουν τα πάντα για χάρη εκείνου που το θεωρούν καλό), είναι φανερό ότι όλες τους (οι κοινότητες) επιδιώκουν κάποιο αγαθό, και μάλιστα αυτή που είναι ανώτερη απ’ όλες και κλείνει μέσα της άλλες επιδιώκει το ανώτερο απ’ όλα τα αγαθά. Αυτή είναι η λεγόμενη πόλη η κοινωνία πολιτών.
Επειδή όμως η πόλη ανήκει στην κατηγορία των σύνθετων πραγμάτων, όπως όλα εκείνα τα πράγματα που το καθένα τους είναι ένα όλον, αποτελούμενο από πολλά μέρη, είναι φανερό ότι πρώτα πρέπει να ψάξουμε να βρούμε το είναι ο πολίτης• αφού η πόλη είναι ένα σύνολο πολιτών. Επομένως, πρέπει να ερευνήσουμε ποιον πρέπει να ονομάζουμε πολίτη και ποια είναι η ουσία της έννοιας πολίτης. Για το περιεχόμενο, πράγματι, της λέξης πολίτης διατυπώνονται πολλές φορές διαφορετικές μεταξύ τους γνώμες• δεν υπάρχει δηλαδή μια γενική συμφωνία για το περιεχόμενο της λέξης πολίτης• αυτός που είναι πολίτης σ’ ένα δημοκρατικό πολίτευμα, συχνά δεν είναι πολίτης σ’ ένα ολιγαρχικό πολίτευμα.
Β1. Ο Αριστοτέλης συνήθιζε να αρχίζει την έκθεσή του με μια γενική πρόταση και να προχωράει ύστερα στην εξέταση των επιμέρους περιπτώσεων. Κατά βάθος πίστευε ότι είναι κατά φύσιν να αναφερόμαστε πρώτα στα κοινά, στα γενικά θέματα και ύστερα να περνούμε στα ειδικά, στα επιμέρους ζητήματα (σχόλιο σελ. 182 σχολ. βιβλίου). Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο Αριστοτέλης δίνει τον ορισμό της έννοιας «πόλη» αρχίζοντας από την υπερκείμενη έννοια του γένους, την κοινωνία , και προχωρώντας στην ειδοποιό διαφορά της από τις άλλες κοινωνίες, που είναι ο στόχος της, το ανώτερο απ’ όλα τα αγαθά, η ευδαιμονία (παραγωγική συλλογιστική). Για την κατανόηση της δόμησης του συλλογισμού προσέχουμε το επίθετο πας.
Συλλογισμός:
• Κάθε πόλη είναι ένα είδος κοινωνίας («πασαν πόλιν ... ουσαν»)
• Κάθε κοινωνία έχει συγκροτηθεί για να επιτευχθεί κάποιο αγαθό («πασαν κοινωνίαν ... συνεστηκυιαν»)
• Άρα, όλες οι κοινωνίες αποβλέπουν σε κάποιο αγαθό και η κυριότερη απ’ όλες τις κοινωνίες αποβλέπει στο κυριότατο απ’ όλα τα αγαθά («δηλον ... τας άλλας»)
Είναι φανερό ότι στο συλλογισμό αυτό είναι διάχυτη η τελεολογική αντίληψη του Αριστοτέλη πως η φύση τίποτε δεν κάνει μάταια («η φύσις ουδέν ποιει μάτην»). Έτσι καταλήγει πως η πόλη είναι η τελειότερη μορφή κοινωνίας, εφόσον επιδιώκει το ανώτερο απ’ όλα τα αγαθά.
Β2. Ο Αριστοτέλης επιδιώκει να προσδιορίσει την έννοια του πολίτη για να μπορέσει να διερευνήσει την έννοια της πόλης. Έτσι, δίνει το πρώτο λόγο που καθιστά αναγκαίο τον προσδιορισμό του όρου πολίτης• αν θέλουμε να γνωρίσουμε τι σημαίνει πόλη, πρέπει πρώτα να μάθουμε τι είναι ο πολίτης, αφού η πόλη είναι μια σύνθετη οντότητα, η οποία απαρτίζεται από πολλούς πολίτες. Η πόλη είναι ένα όλον που αποτελείται από μέρη, τους πολίτες. Στη συνέχεια δίνει το δεύτερο λόγο, για τον οποίο πρέπει να εξεταστεί η έννοια του πολίτη και να δοθεί ο ορισμός της. Γιατί όπως και με την πόλη, έτσι και και με τον πολίτη, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με το περιεχόμενο της έννοιας του πολίτη. Δεν υπάρχει μια κοινά αποδεκτή άποψη σχετικά με το τι είναι πολίτης. Μάλιστα ο Αριστοτέλης εξηγεί ότι ανάλογα με το πολίτευμα που επικρατεί σε κάποια πόλη δίνεται διαφορετικό περιεχόμενο στην έννοια «πολίτης». Έτσι κάποιος που θεωρείται πολίτης σ’ ένα δημοκρατικό καθεστώς συχνά χάνει αυτή την ιδιότητα αν μεταβληθεί το καθεστώς σε ολιγαρχικό. Ο Αριστοτέλης παρουσιάζει τις έννοιες πόλη και πολίτης άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, αφού οι πολίτες είναι αυτοί που διαμορφώνουν την εικόνα που παρουσιάζει στο σύνολό της η πόλη. Ταυτόχρονα και η πόλη με το πολίτευμα που έχει είναι εκείνη που προσδίδει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πολίτη.
Β3. Σχόλια σχολικού βιβλίου σελ. 184 – 185 : «πόλη», «τέλεια», «αυτάρκεια».
Επιπλέον, η πόλη σύμφωνα με τον Αριστοτέλη είναι ένα σύνολο πολιτών, που έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στη δικαστική και πολιτική εξουσία και ο αριθμός τους είναι τέτοιος, ώστε να μπορούν να παράγουν όσα χρειάζονται χωρίς εξωτερική συνδρομή.
Τέλος, οι πρώτες κοινωνικές οντότητες είναι φύσει, γιατί δημιουργήθηκαν από τη φυσική τάση και ανάγκη του ανθρώπου. Η πόλη είναι αποτέλεσμα, ολοκλήρωση αυτών των πρώτων κοινωνιών, επομένως αφού αυτές υπάρχουν φύσει και η πόλη είναι μια φυσική ύπαρξη.
Β4. σελ. σχολικού βιβλίου 178 – 179 «Επειδή διαβάζοντας τις ενότητες ... έξω από την πόλιν.»
Β5.
ενόραση = ορωμεν
σύσταση = συνεστηκυιαν
κατάσχεση = περιέχουσα
σύγκλητος = καλουμένη
κειμήλιο = συγκειμένων
σκόπιμος = σκεπτέον
άρχοντας = αρχης
άφαντος = φανερόν
ρητό = λέγομεν
άφιξη = ικανόν
Γ1. Αδίδακτο κείμενο
Τίποτα σχετικό με την αποτομή των Ερμών δεν καταγγέλλεται από κάποιους μετοίκους και ακολούθους (υπηρέτες) αλλά ότι έχουν συμβεί προηγουμένως κάποιοι ακρωτηριασμοί άλλων αγαλμάτων από μερικούς νεαρούς διασκεδάζοντας κατόπιν οινοποσίας, και συγχρόνως ότι σε κάποιες οικίες τελούνταν τα μυστήρια από αναίδεια ˙ γι’ αυτά ανάμεσα σε άλλους κατηγόρησαν και τον Αλκιβιάδη. Και αυτά (δηλαδή τις κατηγορίες) τα υιοθετούσαν αυτοί που εχθρεύονταν περισσότερο τον Αλκιβιάδη επειδή ήταν (αποτελούσε) εμπόδιο σ’ εκείνους ώστε να μην εξασφαλίσουν οι ίδιοι την αρχηγία της δημοκρατικής παράταξης και επειδή νόμισαν πως, αν τον έδιωχναν, θα ήταν πρώτοι (στην πολιτεία), μεγαλοποιούσαν (τις κατηγορίες) και βροντοφώναζαν ότι τόσο η υπόθεση των μυστηρίων όσο και ο ακρωτηριασμός των Ερμών είχαν γίνει με σκοπό την κατάλυση της δημοκρατίας και τίποτα από αυτά δεν έγινε χωρίς τη συμμετοχή του, αναφέροντας ως τελικές αποδείξεις τις αντιδημοκρατικές του συνήθειες στον τρόπο της ζωής του.
Γ2. τινά
ὕβριν
οὖσι(ν)
μάλα
ἐπαιτιῶ
ὑποληφθεῖσι(ν)
ἐξελῷεν
βοᾶν
ἔσται
πεπράχθω
Γ3α.
• εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο ρ. μηνύεται.
• εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στη μετοχή παρακειμένου γεγενημέναι.
• υποκείμενο στο ρ. ποιεῖται, αττική σύνταξη.
• αντικείμενο στο ρ. ἐπητιῶντο.
• ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική αντικειμενική στο καταλύσει
• ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική υποκειμενική στο παρανομίαν .
Γ3β.
Υπόθεση: εἰ ἐξελάσειαν
Απόδοση: ἄν εἴησαν/εἶεν
Ο υποθετικός λόγος δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος.
Επιμέλεια απαντήσεων :
Βαγγοπούλου Κατερίνα
Βόλλαρης Γιάννης
Παναγοπούλου Ακριβή – Ειρήνη
{https://youtu.be/ayYnfG8WtgQ}
