Τα θέματα στα Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)
Διδαγμένο κείμενο
Ἀριστοτέλους Ἠθικὰ Νικομάχεια (Β1,1-4)
Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ ἠθικῆς, ἡ μὲν διανοητικὴ τὸ πλεῖον ἐκ διδασκαλίας ἔχει καὶ τὴν γένεσιν καὶ τὴν αὔξησιν, διόπερ ἐμπειρίας δεῖται καὶ χρόνου, ἡ δ’ ἠθικὴ ἐξ ἔθους περιγίνεται, ὅθεν καὶ τοὔνομα ἔσχηκε μικρὸν παρεκκλῖνον ἀπὸ τοῦ ἔθους. Ἐξ οὗ καὶ δῆλον ὅτι οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν φύσει ἡμῖν ἐγγίνεται· οὐθὲν γὰρ τῶν φύσει ὄντων ἄλλως ἐθίζεται, οἷον ὁ λίθος φύσει κάτω φερόμενος οὐκ ἂν ἐθισθείη ἄνω φέρεσθαι, οὐδ’ ἂν μυριάκις αὐτὸν ἐθίζῃ τις ἄνω ῥιπτῶν, οὐδὲ τὸ πῦρ κάτω, οὐδ’ ἄλλο οὐδὲν τῶν ἂλλως πεφυκότων ἄλλως ἂν ἐθισθείη. Οὔτ’ ἄρα φύσει οὔτε παρὰ φύσιν ἐγγίνονται αἱ ἀρεταί, ἀλλὰ πεφυκόσι μὲν ἡμῖν δέξασθαι αὐτάς, τελειουμένοις δὲ διὰ τοῦ ἔθους.
Ἔτι ὅσα μὲν φύσει ἡμῖν παραγίνεται, τὰς δυνάμεις τούτων πρότερον κομιζόμεθα, ὕστερον δὲ τὰς ἐνεργείας ἀποδίδομεν (ὅπερ ἐπὶ τῶν αἰσθήσεων δῆλον· οὐ γὰρ ἐκ τοῦ πολλάκις ἰδεῖν ἢ πολλάκις ἀκοῦσαι τὰς αἰσθήσεις ἐλάβομεν, ἀλλ’ ἀνάπαλιν ἔχοντες ἐχρησάμεθα, οὐ χρησάμενοι ἔσχομεν)· τὰς δ’ ἀρετὰς λαμβάνομεν ἐνεργήσαντες πρότερον, ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων τεχνῶν· ἃ γὰρ δεῖ μαθόντας ποιεῖν, ταῦτα ποιοῦντες μανθάνομεν, οἷον οἰκοδομοῦντες οἰκοδόμοι γίνονται καὶ κιθαρίζοντες κιθαρισταί· οὕτω δὴ καὶ τὰ μὲν δίκαια πράττοντες δίκαιοι γινόμεθα, τὰ δὲ σώφρονα σώφρονες, τὰ δ’ ἀνδρεῖα ἀνδρεῖοι.
Α1. Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος:
«Οὔτ’ ἄρα φύσει... τὰ δ’ ἀνδρεῖα ἀνδρεῖοι».
Μονάδες 10
Β1. Ποια είναι, κατά τον Αριστοτέλη, τα είδη της αρετής; (μονάδες 5). Με ποιον τρόπο κατακτάται καθεμία (μονάδες 5) και ποιος έχει την κύρια ευθύνη για τη μετάδοση ή την απόκτησή τους; (μονάδες 5)
Μονάδες 15
Β2. «τὰς δ’ ἀρετάς λαμβάνομεν ἐνεργήσαντες πρότερον»:
Πώς οδηγείται ο Αριστοτέλης σε αυτή τη θέση (μονάδες 5) και πώς την τεκμηριώνει; (μονάδες 10).
Μονάδες 15
Β3. Ποια είναι η τριμερής «διαίρεση» της ψυχής, κατά τον Αριστοτέλη, και πώς σχετίζεται αυτή με τις ανθρώπινες αρετές;
Μονάδες 10
Β4. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό και ένα ομόρριζο επίθετο της νέας ελληνικής, απλό ή σύνθετο. οὔσης, ἔσχηκε, πεφυκότων, χρησάμενοι, μανθάνομεν.
Μονάδες 10
Γ. Αδίδακτο κείμενο
’Ισοκράτους Ἀρχίδαμος, 103-105
Οἶμαι γὰρ ὑμᾶς οὐκ ἀγνοεῖν, ὅτι πολλαὶ πράξεις ἤδη τοιαῦται γεγόνασιν, ἃς ἐν ἀρχῇ μὲν ἅπαντες ὑπέλαβον εἶναι συμφοράς, καὶ τοῖς παθοῦσι συνηχθέσθησαν, ὕστερον δὲ τὰς αὐτὰς ταύτας ἔγνωσαν μεγίστων ἀγαθῶν αἰτίας γεγενημένας. Καὶ τί δεῖ τὰ πόρρω λέγειν; Ἀλλὰ καὶ νῦν τὰς πόλεις τάς γε πρωτευούσας, λέγω δὲ τὴν Ἀθηναίων καὶ Θηβαίων, εὕροιμεν ἂν οὐκ ἐκ τῆς εἰρήνης μεγάλην ἐπίδοσιν λαβούσας, ἀλλ’ ἐξ ὧν ἐν τῷ πολέμῳ προδυστυχήσασαι πάλιν αὑτὰς ἀνέλαβον, ἐκ δὲ τούτων τὴν μὲν ἡγεμόνα τῶν Ἑλλήνων καταστᾶσαν, τὴν δ’ ἐν τῷ παρόντι τηλικαύτην γεγενημένην, ὅσην οὐδεὶς πώποτ’ ἔσεσθαι προσεδόκησεν· αἱ γὰρ ἐπιφάνειαι καὶ λαμπρότητες οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλοῦσιν.
συνάχθομαι : συμπονώ, συμπάσχω
Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.
Μονάδες 20
Γ2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμία από τις
παρακάτω λέξεις:
ὑμᾶς : την αιτιατική ενικού αριθμού στο γ΄ πρόσωπο
πόρρω : τον υπερθετικό βαθμό
ἀγαθῶν : το επίρρημα στον θετικό βαθμό
αὑτὰς : τη γενική πληθυντικού αριθμού στο β΄ πρόσωπο στο
ίδιο γένος
ἡγεμόνα : τη δοτική πληθυντικού αριθμού
οἶμαι : το γ΄ ενικό πρόσωπο του παρατατικού
ὑπέλαβον : το απαρέμφατο του παρακειμένου στην παθητική φωνή
τοῖς παθοῦσι : τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα
ἔγνωσαν : το γ΄ ενικό πρόσωπο της ευκτικής στον ίδιο χρόνο
καταστᾶσαν : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής στον ίδιο χρόνο
και στην ίδια φωνή.
Μονάδες 10
Γ3α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:
ὑμᾶς, συμφοράς, τοῖς παθοῦσι, τί, λαβούσας, ἡγεμόνα.
(μονάδες 6)
Γ3β. «αἱ γὰρ ἐπιφάνειαι καὶ λαμπρότητες οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’
ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλοῦσιν»:
Να μεταφέρετε την παραπάνω πρόταση στον πλάγιο λόγο, και με τους
δύο τρόπους, με εξάρτηση από τη φράση: «Ὁ ῥήτωρ εἶπεν».
(μονάδες 4)
Μονάδες 10
Το σχόλιο επί των θεμάτων από τη διδακτική ομάδα του φροντιστηρίου Δίκτυο ΔΟΜΗ στον Πύργο:
"Το διδαγμένο κείμενο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί προσιτό για την πλειονότητα των μαθητών. Προερχόταν από τα "Ηθικά Νικομάχεια" του Αριστοτέλη και ειδικότερα την 1η και 2η ενότητα. Οι ερμηνευτικές ερωτήσεις ήταν κατανοητές χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, ενώ και οι ερωτήσεις εισαγωγής και λεξιλογίου ήταν απλές. Το αδίδακτο κείμενο προερχόταν από τον "Αρχίδαμο" του Ισοκράτη. Οι γραμματικές ασκήσεις ήταν για πολύ καλά προετοιμασμένους μαθητές. Στο συντακτικό ζητήθηκε αναγνώριση λέξεων του κειμένου και μετατροπή φράσης στον πλάγιο λόγο. Τα φετινά θέματα είναι σαφώς πιο εύκολα σε σύγκριση με τα περσινά".
Οι απαντήσεις των θεμάτων
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ :
Α1. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Επομένως, οι ηθικές αρετές δε γεννιούνται μέσα μας εκ φύσεως ούτε όμως είναι αντίθετο με τη φύση μας να γεννιούνται μέσα μας, αλλά εμείς έχουμε από τη φύση την ιδιότητα να τις δεχτούμε, όμως τελειοποιούμαστε σ’ αυτές με τον εθισμό.
Ακόμα, σχετικά με όσα υπάρχουν μέσα μας εκ φύσεως, πρώτα βρισκόμαστε εφοδιασμένοι με τις δυνατότητες γι’ αυτά και ύστερα προχωρούμε στις αντίστοιχες ενέργειες (αυτό είναι φανερό στις αισθήσεις: πραγματικά, δεν αποκτήσαμε τις αισθήσεις της όρασης ή της ακοής έχοντας δει πολλές φορές ή έχοντας ακούσει πολλές φορές, αλλά αντίθετα, έχοντάς τις, κάναμε χρήση τους – δεν τις αποκτήσαμε έχοντας κάνει ξανά και ξανά χρήση τους). Όμως τις ηθικές αρετές τις αποκτούμε αφού πρώτα κάνουμε πράξη τις αντίστοιχες δυνατότητες, όπως ακριβώς συμβαίνει και στις άλλες τέχνες. Όσα δηλαδή πρέπει να τα κάνουμε αφού τα μάθουμε, τα μαθαίνουμε κάνοντάς τα, για παράδειγμα, οι άνθρωποι γίνονται οικοδόμοι χτίζοντας οικοδομήματα και κιθαριστές παίζοντας κιθάρα. Έτσι λοιπόν γινόμαστε και δίκαιοι κάνοντας δίκαιες πράξεις, σώφρονες κάνοντας σώφρονες πράξεις, ανδρείοι κάνοντας ανδρείες πράξεις.
Β1.
Διττῆς οὔσης. Η διάκριση των δύο μορφών της αρετής έχει γίνει στο πρώτο βιβλίο και τώρα, στην αρχή του δεύτερου, αναφέρεται αυτή και πάλι, συγκεφαλαιωτικά (αυτό δείχνει το δή). Έχει διακρίνει λοιπόν ο Αριστοτέλης δύο μορφές της αρετής: α) τη διανοητική και β) την ηθική. Ωστόσο θα εξετάσει πρώτα όχι την ουσία της αρετής αλλά τον τρόπο με τον οποίο αυτή γεννιέται, την προέλευσή της, και τους απαραίτητους για την ύπαρξή της όρους, ενώ με την ουσία της θα ασχοληθεί αργότερα.
Οι δύο μορφές της αρετής σχετίζονται, όπως αναφέρεται στο πρώτο βιβλίο, με αντίστοιχα μέρη της ψυχής του ανθρώπου:
α. Οι διανοητικές αρετές (π.χ. σοφία, σύνεση, φρόνηση) είναι σχετικές με τη λογική και ανήκουν στο καθαρά λογικό μέρος της ψυχής (τὸ λόγον ἔχον).
β. Οι ηθικές αρετές (π.χ. δικαιοσύνη, σωφροσύνη, ανδρεία) είναι σχετικές με το ἐπιθυμητικόν (το μέρος της ψυχής που μετέχει και στο καθαρά λογικό μέρος και στο καθαρά ἄλογον μέρος). Αυτές περιγράφουν το χαρακτήρα του ανθρώπου.
Διανοητική αρετή
Ο Αριστοτέλης, αφού διαιρεί τις αρετές, αναφέρεται αρχικά στις διανοητικές, λέγοντας ότι τόσο η διαμόρφωση τους, όσο και η καλλιέργεια, η ανάπτυξή τους, επιτυγχάνεται κυρίως με τη διδασκαλία. Με τον τρόπο αυτό, ο Αριστοτέλης αποκλείει την παλιά αριστοκρατική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η αρετή υπάρχει εκ φύσεως στους αρίστους και διατυπώνει την άποψη ότι οι διανοητικές αρετές (σοφία, σύνεση, φρόνηση) αποκτιούνται από τους ανθρώπους μέσω της διδακτικής διαδικασίας. Επομένως, για την απόκτηση των διανοητικών αρετών είναι σαφές ότι σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο δάσκαλος. Αυτός, με την ικανότητά του, το ζήλο, τη μεταδοτικότητά του θα γίνει ο βασικός παράγοντας που θα εμφυσήσει και στη συνέχεια θα αυξήσει τις διανοητικές αρετές του νέου ανθρώπου. Ωστόσο, πρέπει να προσέξουμε τη λέξη «το πλεῖον», η οποία φανερώνει ότι μπορεί η διδασκαλία να παίζει τον καθοριστικό ρόλο, όμως υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που σε κάποιο βαθμό συμβάλλουν στην καλλιέργεια της διανοητικής αρετής. Μπορούμε να εικάσουμε ως τέτοιους τη δεκτικότητα του μαθητή, την ικανότητά του, τη συνέπειά του ως προς την παρακολούθηση της διδασκαλίας. Άλλωστε και στην εποχή μας συχνά διατυπώνουμε απόψεις περί μαθητών «ανεπίδεκτων μαθήσεως», παρά τις προσπάθειες των διδασκάλων τους.
Ο Αριστοτέλης ολοκληρώνοντας τη θέση του σχετικά με τις διανοητικές αρετές, αναφέρει ότι η απόκτησή τους απαιτεί χρόνο και μια εμπειρική διαδικασία. Πρόκειται για λογικές ανάγκες, εφόσον ο τρόπος απόκτησής τους είναι η διδασκαλία. Για να καλλιεργηθεί η διάνοια, η σοφία και η σύνεση, πρέπει να ακολουθηθεί μια μακροχρόνια διδακτική διαδικασία. Αυτή θα εξοπλίζει διαρκώς το μαθητευόμενο με εμπειρίες, με γνώσεις και με τον τρόπο αυτό θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των πνευματικών δυνάμεων του ανθρώπου, δηλαδή στην αύξηση των διανοητικών αρετών.
Ηθική αρετή
Οι ηθικές αρετές γίνονται κτήμα του ανθρώπου με τη συνήθεια. Όσο δηλαδή ένας άνθρωπος συνηθίζει να ενεργεί με κάποιον τρόπο, τόσο περισσότερο αποκτά στο χαρακτήρα του την ιδιότητα αυτής της πράξης του. Δηλαδή, με το να συνηθίζει να εθίζεται ένας άνθρωπος σε δίκαιες, γενναίες πράξεις, γίνεται δίκαιος, γενναίος κ.λπ. Γίνεται, λοιπόν κατανοητό ότι στις ηθικές αρετές – σε αντίθεση με τις διανοητικές, όπου ο δάσκαλος έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο – αυτός που έχει την κύρια ευθύνη για την απόκτηση και την καλλιέργεια τους είναι ο άνθρωπος που προσπαθεί να τις αποκτήσει. Με την προσπάθειά του να εθιστεί στις ανάλογες ενέργειες, με το ζήλο και τη βούληση να γίνει ένα ηθικό και ενάρετο ον, καταφέρνει, μετά από συνειδητή επανάληψη και συνειδητή απόκτηση της συνήθειας, να αποκτήσει πλέον την ηθική αρετή.
Ο Αριστοτέλης, για ν’ αποδείξει ότι η ηθική αρετή γίνεται κτήμα του ανθρώπου μέσω της συνήθειας, αναφέρεται στην ετυμολογική συγγένεια μεταξύ των λέξεων ῆθος και ἔθος. Θεωρεί ότι η λέξη ηθος προέρχεται από τη λέξη έθος. Ωστόσο, ο Αριστοτέλης πίστευε ότι μεταξύ των λέξεων που υπάρχει ετυμολογική συγγένεια, υπάρχει επίσης και συγγένεια σημασιολογική. Αν, λοιπόν, η λέξη ηθος προέρχεται από τη λέξη έθος, αυτό έγινε, γιατί υπάρχει σημασιολογική σχέση μεταξύ τους, υπάρχει σχέση αιτίου – αποτελέσματος. Δηλαδή το ἦθος, λέξη με την οποία εννοούμε το χαρακτήρα, το ποιόν του ανθρώπου, έχει διαμορφωθεί εξαιτίας της συνήθειας του ανθρώπου, της επανάληψης δηλαδή κάποιων συμπεριφορών, οι οποίες έγιναν πια αναπόσπαστο στοιχείο του χαρακτήρα του. Άλλωστε και εμείς στην εποχή μας χρησιμοποιούμε τη φράση «η συνήθεια είναι η δεύτερη φύση του ανθρώπου», που σημαίνει ότι οι συνήθειες που αποκτούμε διαμορφώνουν το χαρακτήρα μας.
Β2.
Ο Αριστοτέλης στην ενότητα αυτή θα προσπαθήσει να αποδείξει με ένα νέο επιχείρημα ότι οι ηθικές αρετές δεν υπάρχουν μέσα μας εκ φύσεως. Είναι θεμελιώδης στη φιλοσοφία του Αριστοτέλη η διάκριση – συχνά αντιθετική – των εννοιών δύναμις και ενέργεια. Δύναμις είναι η δυνατότητα που έχει ένα πράγμα ή ένα όν να γίνει ή να κάνει κάτι, ενώ η ενέργεια είναι η πραγμάτωση αυτής της δυνατότητας. Γενικά ο Αριστοτέλης θεωρεί ότι η δεύτερη έχει μεγαλύτερη αξία από τη πρώτη. Εδώ συνδέει τας δυνάμεις με το πρότερον και τας ενεργείας με το ύστερον, εννοώντας ότι αι δυνάμεις έχουν χρονική μόνο προτεραιότητα έναντι των ενεργειών. Ξεκινάει το συλλογισμό του διερευνώντας πρώτα τι συμβαίνει σε όσα χαρακτηριστικά έχουμε μέσα μας εκ φύσεως. Αυτά έχουν εκ των προτέρων μέσα τους τη δυνατότητα να πραγματωθούν αλλά η πραγμάτωσή τους έρχεται ύστερα χωρίς να χρειάζεται ο εθισμός, η επανάληψη μιας ενέργειας. Για να αποδείξει τα λεγόμενά του ο φιλόσοφος, χρησιμοποιεί το παράδειγμα των αισθήσεων: η όραση και η ακοή υπάρχουν ήδη αναπτυγμένες μέσα μας και περνάμε αμέσως στη χρησιμοποίησή τους. Δε χρειάζεται να ασκηθούμε πολλές φορές στο να βλέπουμε ή να ακούμε, για να αποκτήσουμε την ικανότητα της όρασης ή της ακοής.
Αντίθετα, στις ηθικές αρετές προηγείται η ενέργεια, δηλαδή η εξάσκηση, η επανάληψη μιας ενέργειας, και ακολουθεί η κατάκτηση της ηθικής αρετής. Οι πρακτικές τέχνες αποδεικνύουν την αλήθεια της θέσης αυτής: για να αποκτήσει δηλαδή κανείς την ικανότητα του οικοδόμου ή του κιθαριστή, πρέπει πρώτα να εξασκηθεί στο χτίσιμο ή στο παίξιμο της κιθάρας αντίστοιχα.
Αυτό, λοιπόν, που συμβαίνει στις πρακτικές τέχνες, συμβαίνει και στις ηθικές αρετές: με την επανάληψη και τον εθισμό σε ηθικές πράξεις αποκτούμε τις ηθικές αρετές. Το συμπέρασμα εισάγεται με το «οὕτω δὴ» και με παραδείγματα ηθικών αρετών: της δικαιοσύνης, της σωφροσύνης και της ανδρείας.
Αφού ο Αριστοτέλης ανέφερε τον τρόπο εκδήλωσης των εκ φύσεως ιδιοτήτων ή δυνατοτήτων του ανθρώπου, τώρα μεταβαίνει στην εξέταση του τρόπου απόκτησης των ηθικών αρετών. Δηλαδή, ο άνθρωπος δε διαθέτει εκ των προτέρων στη φύση του την ηθική, ώστε μετά να προβεί στην αντίστοιχη ηθική ενέργεια, αλλά πρώτα εκτελεί τις ηθικές πράξεις και με τον τρόπο αυτό αποκτά τελικά την ηθική.
Β3.
Σελίδα 152-153: Πριν από όλα όμως ο Αριστοτέλης χρειαζόταν να κάνει μια σημαντικότατη διάκριση. Ας παρακολουθήσουμε πώς οδηγήθηκε στη διάκριση αυτή: Η ψυχή του ανθρώπου, είπε ο Αριστοτέλης, αποτελείται κατ᾿ αρχήν από δύο μέρη, από το λόγον ἔχον μέρος και από το ἄλογον (με δική μας διατύπωση: ο άνθρωπος ως ζωντανός οργανισμός λειτουργεί με δύο τρόπους: α) με βάση τη λογική του, β) με τρόπους που δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με το λογικό του). Η αρχική όμως αυτή διμερής "διαίρεση" κατέληξε σε μια τριμερή "διαίρεση", αφού ο Αριστοτέλης διέκρινε τελικά α) ένα καθαρά ἄλογον μέρος της ψυχής, β) ένα καθαρά λόγον ἔχον μέρος της, και γ) ένα μέρος που μετέχει και του ἀλόγου και του λόγον ἔχοντος μέρους της ψυχής. Το πρώτο, είπε, έχει σχέση με τη διατροφή και την αύξηση του ανθρώπινου οργανισμού και άρα δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την αρετή· το τρίτο (ο ίδιος το ονόμασε ἐπιθυμητικόν) έχει σχέση με τις αρετές που περιγράφουν τον χαρακτήρα του ανθρώπου (ηθικές αρετές), ενώ το δεύτερο, που αφορά απόλυτα και καθαρά το λογικό μας, έχει σχέση με τις διανοητικές μας αρετές (με τη σοφία λ.χ. ή τη φρόνηση). Έτσι ο Αριστοτέλης κατέληξε να διακρίνει τις ανθρώπινες αρετές σε ηθικές και διανοητικές .
Β4.
παρουσία, παροντικός
σχετικός, σχήμα
φύση, φυσικός
χρήση, χρηστικός
μάθηση, μαθητικός
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ :
Γ1.
Γιατί νομίζω ότι εσείς δεν αγνοείτε, ότι πολλές ήδη πράξεις έχουν γίνει τέτοιες, τις οποίες στην αρχή όλοι ανεξαιρέτως νόμιζαν ότι είναι συμφορές και συμπόνεσαν αυτούς που έπαθαν, ύστερα όμως αντιλήφθηκαν ότι αυτές οι ίδιες είχαν γίνει αιτίες πάρα πολύ μεγάλων αγαθών. Και γιατί πρέπει να μιλώ για μακρινά γεγονότα; Αλλά και τώρα οι πόλεις που έχουν τα πρωτεία, εννοώ την πόλη των Αθηναίων και των Θηβαίων, θα διαπιστώναμε ότι απέκτησαν μεγάλη δύναμη όχι από την ειρήνη, αλλά από τα γεγονότα τα οποία, αφού απέτυχαν πρώτα στον πόλεμο, πάλι ανέκτησαν τη δύναμή τους, απ’ αυτά η πρώτη απέκτησε την ηγεμονία των Ελλήνων, ενώ η δεύτερη σήμερα έχει γίνει τόσο μεγάλη, όσο ποτέ ως τώρα κανείς δεν ήλπισε ότι θα γίνει· γιατί η φήμη και η δόξα δεν συνηθίζουν να γίνονται όχι από την ησυχία αλλά από τους αγώνες.
Γ2.
ἕ
πορρωτάτω
εὖ
ὑμῶν αὐτῶν
ἡγεμόσι
ᾤετο
ὑπειλῆφθαι
τοῖς πεισομένοις
γνοίη
κατάστηθι
Γ3α.
ὑμᾶς: Υποκείμενο απαρεμφάτου οὐκ ἀγνοεῖν – ετεροπροσωπία
συμφοράς: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρεμφάτου ἅς μέσω του συνδετικού εἶναι
τοῖς παθοῦσι: επιθετική μετοχή – Αντικείμενο ρήματος συνηχθέσθησαν
τί: αιτιατική της αιτίας στο λέγειν
λαβούσας: κατηγορηματική μετοχή –συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος τάς πόλεις
ἡγεμόνα: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο της μετοχής τήν μέν μέσω της μετοχής καταστᾶσαν
Γ3β.
α) Ειδική πρόταση:
Ὁ ῥήτωρ εἶπεν ὅτι αἱ γάρ ἐπιφάνειαι καὶ λαμπρότητες οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλοῖεν.
β) Ειδικό απαρέμφατο :
Ὁ ῥήτωρ εἶπεν τάς γάρ ἐπιφανείας καὶ λαμπρότητας οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλεῖν.
Επιμέλεια Απαντήσεων: Βαγγοπούλου Κατερίνα, Βόλλαρης Γιάννης, Ζάγκλης Διονύσης, Παναγοπούλου Ακριβή – Ειρήνη, Ραμαροσόν Ελευθερία, Φαμέλου Βίκυ.
