ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Α1. α) Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου ο συγγραφέας καταλήγει σε δύο συμπεράσματα. Αρχικά, αναφέρει ότι το βιβλίο, παρά το σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει, δεν μπορεί να επιλύσει όλα τα προβλήματα της ζωής του ανθρώπου και να του προσφέρει όσες γνώσεις μπορεί να το προσφέρει η πραγματικότητα και η ίδια η ζωή. Ωστόσο, κάνει τον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται, να κατανοεί, να βγάζει συμπεράσματα και να παίρνει τις σωστές αποφάσεις.
β) Μεταφορά: θαυματουργό φάρμακο
Συγκινησιακά φορτισμένη λέξη: μιας άσβεστης φλόγας
Επίθετο: φλογερού
Α2. α) Θεματική Πρόταση: «Ένα άλλο αδιαμφισβήτητο αποτέλεσμα … επαγγελματικό του τομέα.»
Λεπτομέρειες: «Ταυτόχρονα, ενισχύεται … της δικής του ατομικής λογικής.»
Κατακλείδα: ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ
β) άποψη: θέση
ενισχύεται: ενδυναμώνεται
συνειδητοποιήσει: αντιληφθεί
Α3.
Αξιότιμε κ. Διευθυντή,
Αγαπητοί καθηγητές και καθηγήτριες,
Συμμαθητές και συμμαθήτριες
Μπορεί η πλειονότητα των ανθρώπων να έχει στραμμένα τα βλέμματα και το ενδιαφέρον της στα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα, ωστόσο δε θα πρέπει να παραβλέπουμε ότι, αν ο πολιτισμός έφτασε στο σημερινό επίπεδο ανάπτυξης, αυτό οφείλεται κυρίως στο βιβλίο. Στα πλαίσια της ημερίδας που διοργάνωσε το σχολείο μας με θέμα την φιλαναγνωσία, θα αξιοποιήσω την ευκαιρία που μου δίνεται, ώστε να διατυπώσω κάποιες σκέψεις σχετικά με την αξία του βιβλίου στον άνθρωπο.
w Πνευματικός τομέας.
Ø Προάγει το πνεύμα, οξύνει την κρίση, αναπτύσσει τη φαντασία.
Ø Διδάσκει, ενημερώνει, καλλιεργεί την ελεύθερη σκέψη.
Ø Απαλλάσσει από τις προλήψεις και δεισιδαιμονίες.
Ø Μαθαίνει το άτομο να κρίνει, να συγκρίνει και να επιλέγει. Με αυτό τον τρόπο δε πέφτει θύμα προπαγάνδας.
Ø Το βιβλίο καταγράφει και διασώζει τις ανθρώπινες γνώσεις, απαθανατίζει το παρόν, αλλά και συντηρεί το παρελθόν και την ιστορία, μεταφέρει στις επόμενες γενιές την πείρα των παλιότερων
Ø Ενεργοποιείται όλος ο πνευματικός μηχανισμός και η διανοητική λειτουργία, αφού το άτομο οδηγείται σε εμβάθυνση, λόγο και αντίλογο. Η ανάγνωση βιβλίων γεννά προβληματισμούς, οδηγεί στη δημιουργία νέων σκέψεων και συνειρμών.
Ø Προάγονται οι Επιστήμες και οι Τέχνες.
w Πολιτιστικός τομέας.
Ø Μαθαίνει τις παραδόσεις και προωθεί την αισθητική καλλιέργεια.
Ø Διδάσκει τη γλώσσα και την αρμονία του λόγου. Η επαφή με τη γλώσσα μέσω των βιβλίων είναι η άμυνα κατά της λεξιπενίας και της συρρίκνωσης του λόγου.
w Κοινωνικός τομέας.
Ø Κοινωνικοποιείται το άτομο. Υποδεικνύει τρόπους κοινωνικής συμπεριφοράς, προβάλλει πρότυπα συνεργασίας και προωθεί τους αναγκαίους όρους της κοινωνικής ζωής, όπως το διάλογο, την αμοιβαιότητα, την αλληλεγγύη και την αναγνώριση της προσφοράς των άλλων.
Ø Ευαισθητοποιεί σε θέματα κοινωνικά και δημιουργεί κοινωνική συνείδηση. Καλλιεργεί την αντίληψη της προώθησης του κοινωνικού συμφέροντος έναντι του ατομικού.
w Ηθικός τομέας.
Ø Συμβάλλει στην ηθικοποίηση του ατόμου. Μέσω της αυτοκριτικής και της αυτογνωσίας, αρετές που προωθούνται με τα βιβλία, το άτομο απαλλάσσεται από τα σκοτεινά πάθη, εξευγενίζεται και αποβάλλει τον εγωισμό, το φανατισμό και το δογματισμό.
Ø Προωθεί την αλήθεια, τη συνέπεια, τη δικαιοσύνη, την ανιδιοτέλεια και το σεβασμό στον άνθρωπο.
w Ψυχολογικός τομέας.
Ø Ενισχύει το άτομο ψυχολογικά, το οδηγεί στην αυτοπεποίθηση, το εφοδιάζει με αισιοδοξία, το απαλλάσσει από τα διάφορα συμπλέγματα και εμπλουτίζει το συναισθηματικό του κόσμο, γιατί του δίνει τη δυνατότητα να βιώνει ποικίλα συναισθήματα μέσα από τις αφηγήσεις του.
Ø Αποτελεί πολύτιμο σύντροφο τις ώρες της μοναξιά, της πλήξης και της ανίας, γιατί ενημερώνει, αλλά και ψυχαγωγεί. «Το βιβλίο είναι ένας φίλος, ένας σύντροφος της μοναξιάς που μένει. Δεν είναι ένα τρόπαιο στιγμής, είναι μια νίκη κατά του χρόνου. Αντιπροσωπεύει, όταν είναι αντάξιο του προορισμού του, τους υψηλούς χώρους της ευαισθησίας και του στοχασμού. Ουσιαστικά είναι ένας συμπεριπατητής χωρίς απαιτήσεις, ένας φίλος που τον επικαλείσαι, όταν θέλεις, και τον εγκαταλείπεις, όταν θέλεις επίσης, για να τον ξαναπάρεις ή όχι αργότερα».
Ø Ο ανθρώπινος χρόνος αποκτά το νόημά του από την ποιότητα των εμπειριών που ζούμε κατά τη διάρκειά του. Η καταγεγραμμένη στα βιβλία ιστορική μνήμη, σύμφωνα με τον Ουμπέρτο Έκο, προσφέρει εμπειρίες που είναι σχεδόν αδύνατο να τις ζήσουμε στο σύντομο βίο μας. Το βιβλίο, με το πλήθος των εμπειριών που προσφέρει, «πλουτίζει» τη ζωή ενός ανθρώπου, την κάνει άξια να τη ζει κανείς.
w Πολιτικός τομέας.
Ø Προβάλλει τις συλλογικές διαδικασίες και προωθεί αντιλήψεις σχετικές με πολιτικά συστήματα και θεσμούς.
w Εθνικός τομέας.
Ø Μας μαθαίνει την ιστορία του έθνους, διδάσκει την αποφυγή λαθών και ενημερώνει για τις συνέπειες του ακραίου εθνικισμού.
Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ για το χρόνο σας
Β1. Ο χώρος που διαδραματίζεται η ιστορία είναι ένα μικρό χωριό της ελληνικής επαρχίας. Πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι ένα παιδί που αγαπά το διάβασμα και ένας ηλικιωμένος κάτοικος του χωριού, ο οποίος κατέβαινε στην πόλη συχνά. Ο νέος παρακάλεσε τον ηλικιωμένο να του φέρει από την πολιτεία ένα βιβλίο για να διαβάσει, όπως και έγινε. Το παιδί το διάβαζε με πάθος μαγευόμενος από τη γοητεία που αυτό ενέπνεε. Το ίδιο αισθάνθηκε και ο παππούς. Αυτό λοιπόν το γεγονός, η αγάπη δηλαδή και το πάθος για το βιβλίο και την ανάγνωση ένωσε αυτούς τους δύο.
Β2. α) Αφήγηση: «Έβαλε ο παππούς τα μεταλλίκια …»
Διάλογος: «Πάρτα του’’ λέει... Άντε, άντε Σύμφωνοι;»
β) «το παιδί έπεσε πάνω στο βιβλίο με τα μούτρα»: μεταφορά
«ήταν σαν μικρό σπιτάκι»: παρομοίωση
«Και το διάβαζε, το διάβαζε ολόκληρο το χειμώνα»: επανάληψη
Β3. Ο ήρωας του αποσπάσματος τρέφει μεγάλη αγάπη για τα βιβλία. Έχει αναπτύξει μια προσωπική σχέση και μέσα από τη μελέτη τους θα μπορούσε να διευρύνει τους πνευματικούς τους ορίζοντες, να εμπλουτίζει τις γνώσεις τους και να αποκαλύπτει τα μυστικά του κόσμου γύρω του «θα πιανε φιλία με τα βιβλία. Θα γυρεύει να μάθει και από κει, αυτά που του κρύβαν οι μεγάλοι». Ωστόσο, ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός πως οι νέοι στη σημερινή εποχή φαίνεται να αποφεύγουν τη μελέτη βιβλίων και προτιμά άλλους τρόπους ψυχαγωγίας. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και των μέσων μαζικής ενημέρωσης που συνδυάζουν τον ήχο και την εικόνα ελκύουν περισσότερο τη νέα γενιά. Παράλληλα, οι αυξημένες σχολικές υποχρεώσεις κάνουν τους νέους να αντιμετωπίζουν το διάβασμα περισσότερο ως υποχρέωση παρά ως ψυχαγωγία. Τέλος, ο περιορισμένος ελεύθερος χρόνος που διαθέτουν απωθεί τους νέους από την ανάγνωση βιβλίων, διότι τη θεωρούν χρονοβόρα και κουραστική διαδικασία.
