Οι μαθητές της Γ΄ τάξης Ημερήσιων και Εσπερινών Γενικών Λυκείων διαγωνίστηκαν στο μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας και Λογοτεχνίας.
Θέμα των εξετάσεων ήταν τα ταξίδια, ως τρόπος ψυχικής εκτόνωσης και αναζωογόνησης.
Τα κείμενα πάνω στα οποία εξετάστηκαν οι υποψήφιοι ήταν ένα απόσπασμα από το βιβλίο « Ταξιδεύοντας», του Νίκου Καζαντζάκη, στο οποίο είχε διατηρηθεί η γλωσσική ιδιοτυπία του κειμένου, το ποίημα «Το ταξίδι» του Κωστή Παλαμά και ένα κείμενο της Ηλέκτρας Χατζηδημητρίου, από το διαδίκτυο, ελαφρώς διασκευασμένο για τις ανάγκες της εξέτασης.
Τα θέματα Α και Β αποτελούν τυπικά ερωτήματα διατυπωμένα με σαφήνεια. Στο θέμα Γ ζητήθηκε, η προσωπική άποψη των μαθητών. Στο θέμα Δ οι υποψήφιοι κλήθηκαν να γράψουν ένα άρθρο 350-400 λέξεων, που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου τους σχετικά με τους τρόπους που επιλέγουν, για να αναζητήσουν την προσωπική τους ηρεμία και ισορροπία.
Συνολικά, τα θέματα δεν παρουσιάζουν δυσκολίες για τον μαθητή που έχει προετοιμαστεί στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και στα τρία χρόνια του Λυκείου και είναι σε θέση να διατυπώνει την προσωπική του άποψη.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α
Α1. α) Στο απόσπασμα ο συγγραφέας αναφέρεται στα πνευματικά, ψυχικά και σωματικά οφέλη που μπορεί να αποκομίσει ο πολίτης μέσω των ταξιδιών. Αρχικά, απαλλάσσεται από τους έντονους ρυθμούς και τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν την καθημερινότητα προσφέροντας στιγμές ηρεμίας και ικανοποίησης. Παράλληλα, ο άνθρωπος γνωρίζει καλύτερα τον εαυτό του, τις επιθυμίες του συλλέγοντας εμπειρίες και αναμνήσεις. Τέλος, έρχεται σε επαφή με διαφορετικές κουλτούρες, υιοθετεί νέες συνήθειες, γνωρίζει ήθη διαφορετικών πολιτισμών υιοθετώντας νέους τρόπους ζωής και σκέψης.
ΘΕΜΑ Β
Β1. 1.β
2.β
3.α
4.α
5.γ
Β2. α. Πρόθεση της συντάκτριας στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου 1 είναι να αποδείξει και να πείσει για την αξία των ταξιδιών στη ζωή του ανθρώπου. Ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται η παράγραφος είναι η αιτιολόγηση και αυτό επιβεβαιώνεται από τη διαρθωτική λέξη «»γιατί». Με τη χρήση της αιτιολόγησης ο λόγος της γίνεται σαφής και κατανοητός και τα λεγόμενά της αποκτούν αξιοπιστία, εγκυρότητα και αντικειμενικότητα.
β. έτσι ώστε: αποτέλεσμα
αν και: εναντίωση
ή: διάζευξη
καθώς και: προσθήκη
συμπερασματικά: συμπέρασμα
Β3. Δύο χαρακτηριστικά, που επιβεβαιώνουν τον βιωματικό χαρακτήρα του Κειμένου 2, είναι η χρήση του α’ ενικού προσώπου (πηγαίνω, συλλογίζομαι, μου) που προσδίδει στην έκφραση προσωπικό, εξομολογητικό τόνο. Χρησιμοποιεί α’ πληθυντικό πρόσωπο (μπαίνουμε, φτάσαμε, μας) που εκφράζει την καθολικότητα του μηνύματος, τη συλλογικότητα, και εντάσσει τον εαυτό του στο σύνολο. Τέλος, με τη χρήση στοιχείων περιγραφής και ευθέος λόγου (Πηγαίνω … τη μυστική αυτή ένωση.)
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Το ταξίδι, για το ποιητικό υποκείμενο, έχει λυτρωτική λειτουργία καθώς το βοηθά να απομακρυνθεί από μια δυσβάσταχτη συναισθηματική κατάσταση. Χρησιμοποιεί α’ και β’ ενικό πρόσωπο (μου σφίγγει, σε), χρήση παρομοιώσεων “ο καημός σα θηλιά στο λαιμό”, “με δαγκώνει σα φίδι”. Ελπίζει το ταξίδι αυτό να είναι “χωρίς, μα χωρίς τελειωμό” (επανάληψη). Η θέληση αυτή δηλώνεται και στους επόμενους στίχους (5-6), όπου κι εκεί το ποιητικό υποκείμενο -συγκεκριμένα στο στίχο 5- εκφράζεται μέσω της επανάληψης “να τραβώ, να τραβώ” και της μεταφοράς. Επιπλέον, τονίζεται η επιθυμία να μη γίνεται αντιληπτή η ψυχολογική του κατάσταση, για αυτό και εύχεται ο κόσμος που θα συναντά να είναι “τυφλός και βουβός”. Από τον τελευταίο στίχο της τρίτης στροφής η αναφορά στη γυναίκα, φανερώνει το λόγο του ταξιδιού αυτού, που είναι μια γυναίκα, γεγονός που επαληθεύεται στο τελευταίο στίχο του ποιήματος, όπου συνδέεται πλέον με την λέξη “αγάπη”. Τέλος, χρησιμοποιεί επιφώνημα (!).
Αν βρισκόμουν στη θέση του ποιητικού υποκειμένου και αισθανόμουν πληγωμένος από το αντικείμενο του πόθου μου, ανάλογα θα επιθυμούσα αυτήν την απόσταση, διότι η επαφή θα όξυνε τα αρνητικά μου συναισθήματα. Απεναντίας, η απομάκρυνση και ο χρόνος, πιθανόν να λειτουργήσουν θετικά και ένα τέτοιο “ταξίδι” χωρίς την αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους να με οδηγούσε προς την αυτογνωσία και την λύτρωση.
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. ΆΡΘΡΟ
ΤΙΤΛΟΣ « Τα ταξίδια «θεραπεύουν» τον άνθρωπο.»
Ζ1. Η άποψη της συγγραφέως με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο.
Στη σύγχρονη εποχή των αγχωτικών ρυθμών ζωής και της τυποποίησης ο τουρισμός αποτελεί αγαθό που αναβαθμίζει την ποιότητα ζωής του ατόμου, γιατί:
- Επιτρέπει την απόδραση από τη ρουτίνα και τη μονοτονία της καθημερινότητας.
- Παρέχει έντονες συγκινήσεις και πλουτίζει με νέες εμπειρίες και διαφορετικές παραστάσεις.
- Ενισχύει την ανέμελη διάθεση, εξασφαλίζει την ξεκούραση και τη χαλάρωση, από τους έντονους ρυθμούς της ζωής και ανανεώνει τον άνθρωπο σωματικά και, κυρίως, ψυχικά.
- Φέρνει τον άνθρωπο σε επαφή με νέους τόπους, λαούς και συνήθειες, συντελώντας στη διεύρυνση των πνευματικών του οριζόντων, την άρση των προκαταλήψεων και την ανάπτυξη της κοινωνικότητάς του.
Ζ2.
- Άθληση (ατομική και ομαδική).
- Ποιοτικό θέαμα και ακρόαμα (θέατρο, κινηματογράφος, μουσική, εικαστικές τέχνες).
- Επαφή με τη φύση.
- Τα ταξίδια που ευνοούν την επικοινωνία με άλλους πολιτισμούς.
- Συμμετοχή σε πολιτιστικές - καλλιτεχνικές δραστηριότητες.
- Επικοινωνία με φιλικά πρόσωπα.
- Ανάγνωση βιβλίων γενικότερου εξωεπαγγελματικού ενδιαφέροντος.
Ερασιτεχνισμός που αναδεικνύει τη δημιουργικότητα του ατόμου.
