Συστεγάσεις σχολείων χωρίς την τήρηση των κτιριολογικών προγραμμάτων και του συνυπολογισμού του αριθμού των μαθητών, στέγαση νηπιαγωγείων σε προκατασκευασμένες αίθουσες που συνεχίζουν να λειτουργούν για πολλά χρόνια χωρίς τη μεταστέγαση σε κατάλληλα κτίρια, αλλά και σχολεία που ακολουθούν τις τεχνικές προδιαγραφές του 2008 που όριζε ο παλαιός ΟΣΚ (Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων) και έχουν ξεπεραστεί, διαπιστώνει ο Συνήγορος του Πολίτη.
Η ανεξάρτητη Αρχή έστειλε για ακόμα μία φορά επιστολή στους συναρμόδιους υπουργούς Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Υποδομών και Μεταφορών και Εσωτερικών με τις διαπιστώσεις και τις προτάσεις της αναφορικά με τα ζητήματα των κτιριακών υποδομών, ιδίως ως προς τη στέγαση και τη συστέγαση δημοσίων διδακτηρίων και ζήτησε την ανάληψη της αναγκαίας νομοθετικής πρωτοβουλίας.
Πρόκειται για την τρίτη φορά που ο Συνήγορος καταθέτει επισήμως τις απόψεις του για το κρίσιμο ζήτημα καθώς είχαν προηγηθεί ενημερώσεις το 2021 και το 2022, χωρίς ωστόσο η Πολιτεία να ανταποκρίνεται μέσω της ανάληψης σχετικών πρωτοβουλιών.
Πλήθος αναφορών για προβλήματα
Στην επιστολή προς τα υπουργεία, επισημαίνει ότι έχει γίνει αποδέκτης μεγάλου αριθμού αναφορών περί των ζητημάτων που δημιουργούνται, λόγω της έλλειψης κατάλληλων κτιριακών υποδομών, για δημόσια διδακτήρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και για τα προβλήματα συστέγασης – συγχώνευσης σχολικών μονάδων.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει, παρατηρείται ότι τα κτιριολογικά προγράμματα δεν λαμβάνονται υπόψη από τους Δήμους, ιδίως στις περιπτώσεις των συστεγάσεων σχολικών μονάδων, «όπου οι διοικητικές διαδικασίες που ακολουθούνται είναι συχνά μη ορθές και έπονται της υλοποίησης της συστέγασης», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην επιστολή.
Και αυτό παρά το γεγονός ότι τα κτιριολογικά προγράμματα απαιτούνται για τη σύνταξη της αρχιτεκτονικής μελέτης και προβλέπουν τους απαιτούμενους χώρους ως προς το είδος, το μέγεθος και τον αριθμό τους, σε συνάρτηση με τον αριθμό των μαθητών που θα φοιτήσουν, τον αριθμό των εκπαιδευτικών, των ισχυόντων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, του αριθμού των τμημάτων κλπ. Το απαιτούμενο μέγεθος του οικοπέδου και του κτιρίου για την ανέγερση, μίσθωση ή συστέγαση προκύπτει από τον ακριβή προσδιορισμό των χώρων κύριας και βοηθητικής χρήσης, γραφειακών χώρων, εργαστηρίων, χώρων άθλησης, αποθήκευσης κλπ.
Για τον λόγο αυτό κρίνει αναγκαία τη νομοθετική πρόβλεψη που θα ορίζει ότι και στις περιπτώσεις συστέγασης/ μεταστέγασης μονάδων πρέπει να εκπονούνται και να τηρούνται τα εγκεκριμένα κτιριολογικά προγράμματα, καθώς οι δήμοι σε πολλές περιπτώσεις αρνούνται την αναγκαιότητα τήρησής τους, ισχυριζόμενοι ότι αυτό ισχύει μόνο για τα σχολεία που στεγάζονται σε νέο χώρο, παρά την έκδοση σχετικής οδηγίας από τη Γενική Δ/νση Προγραμματισμού του Υπουργείου Παιδείας.
Ακόμα έξι σοβαρά ζητήματα
Ο Συνήγορος του Πολίτη αναδεικνύει και έξι ακόμα σοβαρά ζητήματα και συγκεκριμένα:
- Την ανάγκη να προβλεφθεί θεσμικά, ότι σε όλες τις περιπτώσεις μεταστέγασης / συστέγασης είναι αναγκαίο να λαμβάνεται υπόψη το σχετικό πόρισμα από την αρμόδια Επιτροπή Καταλληλόλητας.
- Τα κτιριολογικά προγράμματα πρέπει να εφαρμόζονται χωρίς αποκλίσεις και να αποφεύγεται η αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα εάν αυτή δεν είχε προβλεφθεί κατά το σχεδιασμό τους.
- Τα πορίσματα των Επιτροπών Καταλληλόλητας παρατηρείται ότι σε αρκετές περιπτώσεις είναι ελλιπή, καθώς δεν αναφέρονται σε μεγέθη χώρων, σε δυναμικότητα παιδιών ανά τμήμα, στη δυνατότητα κάλυψης των λοιπών αναγκών των μαθητών σε χώρους του σχολείου (πχ. απαιτούμενος χώρος προαυλισμού, χώρος σίτισης, εργαστηρίων και εκδηλώσεων, τουαλέτες κλπ.).
Για τον λόγο αυτό ο Συνήγορος προτείνει τα πορίσματα των συγκεκριμένων επιτροπών να ελέγχονται σε δεύτερο βαθμό, πριν την υλοποίηση της στέγασης ή συστέγασης σχολείου, αλλά και την εκ νέου εξέταση της σύνθεσης της Επιτροπής με τη συμμετοχή μέλους από τη Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας.
- Η ίδρυση νέων σχολείων είναι αναγκαίο να πραγματοποιείται, εφόσον έχει ήδη βρεθεί και ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό το κτίριο το οποίο θα τα στεγάσει, δηλαδή να συνιστά προϋπόθεση η ύπαρξη του απαιτούμενου και κατάλληλου χώρου για την ίδρυση νέας μονάδας.
Ο Συνήγορος παρατηρεί ότι έχουν ιδρυθεί σχολεία ακόμα και προ 20ετίας, για τα οποία ακόμα δεν έχει βρεθεί κατάλληλος χώρος στέγασης, με αποτέλεσμα αυτά τελικώς να συστεγάζονται με άλλες σχολικές δομές και να δημιουργούνται σημαντικά προβλήματα, τόσο στη λειτουργικότητα όσο και στη διδακτική διαδικασία.
- Είναι αναγκαίο να επικαιροποιηθούν οι προδιαγραφές του ΟΣΚ για τα διδακτήρια όλων των βαθμίδων, δεδομένου ότι παραμένουν ίδιες από το 2008 και να θεσμοθετηθούν με το κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο.
- Δεδομένου ότι εκπνέει το χρονικό διάστημα, εντός του οποίου ο Δήμος όφειλε να είχε προβεί στη μετεγκατάσταση των μαθητών σε μόνιμες δομές προσχολικής εκπαίδευσης, θα πρέπει να απομακρυνθούν οι προκατασκευασμένες κατασκευές που εξυπηρετούν διδακτικούς σκοπούς.
Να σημειωθεί ότι ο νόμος για την τοποθέτηση προκατασκευασμένων σχολικών αιθουσών ελαφριάς κατασκευής για την κάλυψη των αναγκών της δίχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης κατά τη νηπιακή ηλικία ορίζει ότι μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών, ο οικείος Δήμος υποχρεούται να προβεί σε μετεγκατάσταση των μαθητών σε μόνιμες σχολικές δομές προσχολικής εκπαίδευσης, είτε με ανέγερση είτε με μίσθωση με δυνατότητα παράτασης για ακόμα δύο χρόνια υπό προϋποθέσεις.
Ωστόσο, η χρονική διάρκεια των προκατασκευασμένων αιθουσών δεν είναι πάντα σαφής με τον Συνήγορο του Πολίτη να ζητά ενημέρωση από τα Υπουργεία Παιδείας και Εσωτερικών ως προς το εάν υπάρχει καταγραφή και παρακολούθηση της ολοκλήρωσης των έργων μόνιμης στέγασης των νηπιαγωγείων από τους δήμους της επικράτειας.
