ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A ́) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β ́) ΤΡΙΤΗ 19 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΚΕΙΜΕΝΟ
Την Ελλάδα χαρακτηρίζει η ποικιλία του τοπίου και μία απέραντη φυσική ομορφιά, που συνυπάρχουν με τα διάσπαρτα ίχνη σπουδαίων πολιτισμών. Παράλληλα, ένα ήπιο κλίμα και η διαύγεια του φωτός αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά αυτά και καθιστούν τη χώρα μας μοναδική. [...]1
Φαίνεται, όμως, ότι τον τόπο μας δεν τον αγαπούμε, αν και υμνούμε τις ομορφιές του και τονίζουμε τις πολλές του χάρες. Μας αρέσουν «τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα», ενώ η αλήθεια είναι άλλη και πληγώνει. Τον τόπο μας τον θεωρούμε στρέμματα προς εκμετάλλευση, δάση προς οικοπεδοποίηση, ακρογιαλιές για ιδιωτικό όφελος. [...]1
Υπάρχει μια σημαντική αλλοίωση του ελληνικού περιβάλλοντος, που συντελείται σιωπηλά, ύπουλα. Μόνος στόχος η τουριστική ανάπτυξη, που σαν επιδημία απαξιώνει τις ωραίες γωνιές της πατρίδας και εξουθενώνει τοπία και ανθρώπους.
Βασική αιτία του φαινομένου υπήρξε η αλόγιστη επιδίωξη του αριθμού των τουριστών, σε βάρος της ποιότητάς τους. Έτσι, μοναδικά τοπία ενταφιάζονται στο μπετόν και παραδίδονται στην ευτέλεια2 και το κέρδος. Όσο για τους «τουρίστες», λίγοι ενδιαφέρονται για την ελληνική ιδιαιτερότητα. Είναι μάζες μετακινούμενες, που ψάχνουν τον πλαστικό ήλιο και τη φτήνια, ενώ προσθέτουν το δικό τους άχρωμο βλέμμα στις ήδη άχρωμες τουριστικές περιοχές.
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ – Γ ́ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
Όπως έλεγε και μια παλιά διαφήμιση, οι ξένοι τουρίστες καλούνται να ζήσουν τον «μύθο της Ελλάδας». Η Ελλάδα, ωστόσο, ζει τον μύθο της. Μόνον που ο μύθος έχει ξεθωριάσει: το τουριστικό «εισόδημα» δεν ακολουθεί την ίδια αυξητική πορεία, η φθηνή μαζικότητα οδηγεί διαρκώς καινούργιες περιοχές στην απαξίωση. Τους καλοκαιρινούς μήνες επικρατεί η ασυδοσία και ο υπερπληθυσμός. Τον χειμώνα, αντίθετα, τα ίδια τοπία μοιάζουν βομβαρδισμένα, έρημα από ζωή και πραγματικές προοπτικές. [...]1
Οι ευθύνες για την τουριστική υποβάθμιση της χώρας μπορούν να αποδοθούν στην πολιτική εξουσία, σε συμφέροντα μεγάλα και μικρότερα, αλλά και σε όλους εμάς, παθητικούς αποδέκτες της κατάστασης. [...]1
Υπάρχουν, όμως, και οι άλλοι, όσοι με επιμονή και αγάπη δίδουν συχνά άνισες μάχες για να κατακτήσουν μια σπιθαμή μνήμης, ένα μέτρο αξιοπρέπειας του τόπου: περιβαλλοντικές οργανώσεις και σωματεία πολιτιστικά, πολίτες μοναχικοί και εκπρόσωποι περιοχών που καταστρέφονται, διανοούμενοι, αλλά και δημόσιοι λειτουργοί, απλοί άνθρωποι, αλλά και ονόματα με κύρος. Όποια και αν είναι, όμως, η ταυτότητά τους, το γεγονός είναι ότι αυτοί πληθύνονται. Υπάρχει, λοιπόν, μια μικρή ελπίδα ότι ίσως κυριαρχήσουν κάποτε και επιδιώξουν την ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης.
Γιώργος Γραμματικάκης, «Ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής», σελ. 187-193, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2013 (Διασκευή).
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ – Γ ́ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
ΘΕΜΑΤΑ Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που
σας δόθηκε (80 -100 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60-80 λέξεων το περιεχόμενο της παρακάτω περιόδου: Μας αρέσουν «τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα», ενώ η αλήθεια είναι άλλη και πληγώνει.
Μονάδες 10
Β2. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της πέμπτης παραγράφου του κειμένου: « Όπως έλεγε και μια παλιά διαφήμιση... έρημα απο ζωή και πραγματικές προοπτικές». Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας.
Μονάδες 10
Β3. α. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: σπουδαίων, αλλοίωση, συντελείται, επικρατεί, πραγματικές.
(Μον. 5)
β. Να γράψετε από ένα αντώνυμο για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: απέραντη, σιωπηλά, αλόγιστη, υποβάθμιση, επιδιώξουν.
(Μον. 5)
Μονάδες 10 Β4. α. Να εντοπίσετε στο κείμενο δύο εκφράσεις με μεταφορική
σημασία και μία με κυριολεκτική.
(Μον. 3)
β. Να μετατρέψετε τη σύνταξη στην παρακάτω πρόταση από ενεργητική σε παθητική: «Την Ελλάδα χαρακτηρίζει η ποικιλία του τοπίου και μία απέραντη φυσική ομορφιά, που συνυπάρχουν με τα διάσπαρτα ίχνη σπουδαίων πολιτισμών»
(Μον. 2)
Μονάδες 5
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ – Γ ́ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ
Γ. Σε ένα άρθρο 400-500 λέξεων, που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας α) να αναπτύξετε τις απόψεις σας σχετικά με τα οφέλη του τουρισμού και β) να αναφερθείτε στα αρνητικά αποτελέσματα της υπερβολικής τουριστικής ανάπτυξης στη σύγχρονη εποχή.
Μονάδες 40 ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
Στο τετράδιο να γράψετε μόνον τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα, μόνον με μπλε ή μόνον με μαύρο στυλό ανεξίτηλης μελάνης.
Κάθε τεκμηριωμένη απάντηση είναι αποδεκτή.
Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των
φωτοαντιγράφων.
Ώρα δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
Το σχόλιο των καθηγητών του φροντιστηρίου ΔΟΜΗ Δίκτυο
Στο μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας των ημερήσιων και εσπερινών ΕΠΑΛ ζητήθηκε από τους μαθητές να εκθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με τα θετικά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά του τουρισμού.
Τα θέματα είναι διατυπωμένα με σαφήνεια, στα πλαίσια της διδακτέας ύλης, χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες
Οι απαντήσεις
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Α΄) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β΄)
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Α.
Στο κείμενο ο συγγραφέας αναφέρεται στη στάση των νεοελλήνων απέναντι στον τόπο τους επιδιώκοντας την τουριστική εκμετάλλευσή του. Υπογραμμίζεται το φυσικό κάλλος και η πολιτισμική κληρονομιά της Ελλάδας αλλά και η αρνητική παρέμβαση του ανθρώπου στο τοπίο. Ο συγγραφέας τονίζει πως βασική επιδίωξη είναι η προσέλκυση τουριστών με απώτερο στόχο το οικονομικό όφελος. Στη συνέχεια σχολιάζει την εικόνα της χώρας ανάλογα με την τουριστική κίνηση ενώ αποδίδει ευθύνες για αυτή την κατάσταση τόσο στην πολιτεία όσο και στους πολίτες. Ολοκληρώνοντας ο συγγραφέας εκφράζει την ελπίδα για αλλαγή της νοοτροπίας μέσα από την κινητοποίηση όλων των φορέων.
Β1.
Ο συγγραφέας μέσα από την περίοδο αυτή θέλει να τονίσει τη στάση των νεοελλήνων που αρέσκονται στα «μεγάλα λόγια» σχετικά με την Ελλάδα. Συνηθίζουν να επαινούν τον τόπο και τις ομορφιές του, χωρίς όμως να τον αγαπούν πραγματικά και να προσπαθούν να διαφυλάξουν όλα τα πολιτισμικά και φυσικά στοιχεία του. Αντίθετα, επιδιώκουν τη στυγνή εκμετάλλευσή του με κάθε μέσο προκειμένου να αποκομίσουν κέρδη. Αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί εμπόδια στην περαιτέρω ανάπτυξη και εξέλιξη του τόπου αφού οι ίδιοι οι άνθρωποι εθελοτυφλούν.
Β2.
Ο τρόπος ανάπτυξης της 5ης παραγράφου είναι σύγκριση-αντίθεση. Ειδικότερα επισημαίνει τη διαφορετική αντιμετώπιση της Ελλάδας μεταξύ ξένων τουριστών και ντόπιου πληθυσμού («Όπως έλεγε... ωστόσο... απαξίωση»). Στη συνέχεια αντιπαραβάλλει την εικόνα της χώρας ανάλογα με την τουριστική κίνηση («Τους καλοκαιρινούς μήνες... Τον χειμώνα, αντίθετα... προοπτικές».).
Β3.
Α) ΣΥΝΩΝΥΜΑ
σπουδαίων → σημαντικών, λαμπρών.
αλλοίωση → διαστρέβλωση, φθορά.
συντελείται → πραγματοποιείται, υλοποιείται.
επικρατεί → κυριαρχεί.
πραγματικές → ρεαλιστικές, αληθινές.
Β) ΑΝΤΩΝΥΜΑ
απέραντη → περιορισμένη.
σιωπηλά → ηχηρά, δυνατά.
αλόγιστη → μετρημένη, λογική.
υποβάθμιση → αναβάθμιση.
επιδιώξουν → αποφύγουν, αδιαφορήσουν.
Β4.
Α) Μεταφορική: 1) «ενταφιάζονται στο μπετόν».
2) «ψάχνουν τον πλαστικό ήλιο».
Κυριολεκτική: «Τους καλοκαιρινούς μήνες επικρατεί η ασυδοσία και ο υπερπληθυσμός».
Β) Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από ποικιλία του τοπίου και μία απέραντη φυσική ομορφιά, που συνυπάρχουν με τα διάσπαρτα είδη σπουδαίων πολιτισμών.
Γ. Έκθεση
Επικοινωνιακό πλαίσιο: Άρθρο
Ύφος: Απλό, οικείο, άμεσο
Τίτλος: Τουρισμός... η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας.
Πρόλογος: Γενική αναφορά στον τουρισμό
Κύριο μέρος:
Α΄ Ζητούμενο
Οφέλη του τουρισμού για το άτομο
- Επιτρέπει την απόδραση από τη ρουτίνα και τη μονοτονία της καθημερινότητας .
- Παρέχει έντονες συγκινήσεις και πλουτίζει με νέες εμπειρίες και διαφορετικές παραστάσεις.
- Ενισχύει την ανέμελη διάθεση, εξασφαλίζει την ξεκούραση και τη χαλάρωση από τους έντονους ρυθμούςτης ζωής και ανανεώνει τον άνθρωπο σωματικά και, κυρίως, ψυχικά.
- Φέρνει τον άνθρωπο σε επαφή με νέους τόπους, λαούς και συνήθειες, συντελώντας στη διεύρυνση των πνευματικών του οριζόντων, την άρση των προκαταλήψεων και την ανάπτυξη της κοινωνικότητάς του.
Οφέλη του τουρισμού για την κοινωνία
- Προωθεί την οικονομική ανάπτυξη, καθώς χιλιάδες επαγγελματίες και ολόκληρες περιοχές συνδέονται άρρηκτα με αυτόν.
- Προβάλλει τον εθνικό πολιτισμό και τα εθνικά θέματα, αφού οι ξένοι τουρίστες ωςαποδέκτες της φιλοξενίας καιτης κοσμοπολίτικης στάσης ενός λαού μετατρέπονται σε διαφημιστές του, επηρεάζοντας τόσο την κοινή γνώμη όσο και τις κυβερνήσεις των χωρών τους.
- Επιταχύνει τις πολιτισμικές ανταλλαγές διευρύνοντας την επικοινωνία των λαών και συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη οικουμενικού πνεύματος.
- Γνωστοποιεί θετικά στοιχεία άλλων λαών, συντελώντας στην εξέλιξη του εθνικού πολιτισμού.
Β΄ Ζητούμενο
Αρνητικά αποτελέσματα της υπερβολικής τουριστικής ανάπτυξης
- Ενισχύεται η εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από την αστάθμητη και μεταβαλλόμενη τουριστική κίνηση.
- Παραμελείται η παραγωγική βάση της οικονομίας, δηλαδή η βιομηχανία και η γεωργία, ενώ παράλληλα διογκώνεται ο τομέας των υπηρεσιών με αποτέλεσμα η οικονομία να μη στηρίζεται σε σταθερές βάσεις ανάπτυξης.
- Αναπτύσσονται αρνητικές συμπεριφορές και πρότυπα, όπως ο εύκολος πλουτισμός, η κερδοσκοπία, η δουλοπρέπεια, η εκμετάλλευση, η απληστία και ο τυχοδιωκτισμός.
- Προωθείται η πολιτισμική αλλοτρίωση, αφού στην προσπάθεια προσέλκυσης τουριστών ολόκληρες περιοχές αποβάλλουν το «χρώμα τους» και προσαρμόζονται, ώστε να αποτελούν οικείο περιβάλλον για τους επισκέπτες.
- Κακοποιείται η παράδοση και εμπορευματοποιείται, γιατί υποβαθμίζεται στο επίπεδο της γραφικότητας και μετατρέπεται σε είδος προς κατανάλωση για τους τουρίστες.
Επίλογος:
Αναφορά στη λήψη μέτρων με κινητοποίηση όλων των φορέων.
Οι απαντήσεις των θεμάτων είναι ενδεικτικές.
Επιμέλεια απαντήσεων:
Βαγγοπούλου Κατερίνα
Βόλλαρης Γιάννης
Ζάγκλης Διονύσης
Κουτσάφτη Βάσω
Μαλαπέτσα Σοφία
Παναγοπούλου Ακριβή- Ειρήνη
Ραμαροσόν Ελευθερία
Φαμέλου Βίκυ
