Τρίτη, 31 Δεκεμβρίου 2019 15:39

Τι σημαίνουν τα "ασυνάρτητα" Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς - Ποια η ιστορία τους

Γράφτηκε από
Ad Slot

Τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς, το γνωστό "Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά", έχουν παράξενους και ακατανόητους στίχους. Ποια ιστορία κρύβεται από πίσω και τι ακριβώς σημαίνουν τα λόγια.

Τα Κάλαντα είναι στην ουσία ευχετήρια και εγκωμιαστικά άσματα, που ψάλλουν, κυρίως, τα παιδιά στις παραμονές των μεγάλων εορτών, όπως τα Χριστούγεννα (24 Δεκεμβρίου), η Πρωτοχρονιά (31 Δεκεμβρίου) και τα Θεοφάνια (5 Ιανουαρίου).

Τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς είναι γνωστά και με το όνομα "Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά", ενώ οι στίχοι τους είναι κάπως δυσνόητοι και ασυνάρτητοι, όταν τους ακούσει, διαβάσει ή τραγουδήσει κάποιος, χωρίς να καταλάβει ακριβώς τι λένε.

Κοιτώντας πιο προσεκτικά, όμως, μπορεί κανείς να τους "αποκωδικοποιήσει" και να καταλάβει το νόημά τους, ο οποίο - παραδόξως- είναι ερωτικό, καθώς οι στίχοι φαίνεται να απευθύνονται από ένα παλικάρι σε μία κοπέλα.

Μια ιστορία αγάπης

Σύμφωνα με τον θρύλο, πρόκειται για μια ιστορία αγάπης.

Κατά τον μεσαίωνα οι άνθρωποι των χαμηλών στρωμάτων, δεν είχαν δικαίωμα να μιλούν στους αριστοκράτες. Οι μόνες μέρες που δικαιούνταν ήταν στις γιορτές, εκεί τους τραγουδούσαν διάφορα τραγούδια.

Έτσι, στους στίχους του τραγουδιού το παλικάρι, μέσω του τραγουδιού, την αποκαλεί ψηλή δενδρολιβανιά, επειδή φορούσε τα ψηλά κωνικά καπέλα της εποχής. Την παρομοιάζει με τον θόλο της εκκλησίας, τόσο ψηλή. Διερωτάται, γιατί δεν τον καταδέχεται, ενώ την θεωρεί γλυκιά και φτιαγμένη από ζάχαρη.

Οι στίχοι του τραγουδιού, όπως τους γνωρίζουμε σήμερα, είναι παραλλαγμένο, με αποτέλεσμα η ιστορία πίσω από το τραγούδι να έχει χαθεί, δίνοντας τη μεγαλύτερη έμφαση στον Άγιο Βασίλη, αγνοώντας το νόημα των υπόλοιπων στίχων.

Το νόημα των στίχων

Το νεαρό παλικάρι έβαλε ενδιάμεσα στους στίχους τα λόγια που ήθελε να πει στην αγαπημένη του (οι στίχοι που είναι μέσα σε παύλες), ώστε με αυτόν τρόπο να μην "καρφωθεί".

Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά (Πρώτη του μήνα και πρώτη του χρόνου)

- Ψηλή μου δεντρολιβανιά - (Ψηλή σαν δεντρολιβανιά)

Κι αρχή καλός μας χρόνος

- Εκκλησιά με τ' Άγιο Θόλος - (ψηλή σαν τον θόλο της εκκλησίας)

Άγιος Βασίλης έρχεται

- Και δε μας καταδέχεται - (Το κορίτσι δεν τον καταδέχεται)

Από την Καισαρεία

- Συ είσ’ αρχόντισσα κυρία - (Εσύ είσαι η αρχόντισσά μου)

Βαστάει πένα και χαρτί

- Ζαχαροκάντυο ζυμωτή - (Φτιαγμένη από ζάχαρη, γλυκιά μου)

Χαρτί-χαρτί και καλαμάρι (Το καλαμάρι που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα όταν έγραφαν με πένα ή μελάνι)

- Δες και με το παλικάρι - (Κοίτα και εμένα το παλικάρι)

Πηγή: News247.gr - Φωτογραφία από monicore από το Pixabay

Τελευταία τροποποίηση στις Τρίτη, 31 Δεκεμβρίου 2019 11:22

Σχετικά Άρθρα

  • Λύκειο των Ελληνίδων Πύργου: Το Σάββατο του Λαζάρου οι μικροί μαθητές θα τραγουδήσουν τα κάλαντα στο Δημαρχείο και στην Ι.Μ. Ηλείας
    Λύκειο των Ελληνίδων Πύργου: Το Σάββατο του Λαζάρου οι μικροί μαθητές θα τραγουδήσουν τα κάλαντα στο Δημαρχείο και στην Ι.Μ. Ηλείας

    «Πού 'σουν Λάζαρε, πού η φωνή σου όπου σε έκλαιγαν οι αδερφοί σου;…»

    Το Σάββατο του Λαζάρου (27/4/2024) οι μικροί μαθητές του Λυκείου των Ελληνίδων Πύργου θα τραγουδήσουν τα κάλαντα του Λαζάρου με παραδοσιακές φορεσιές και κεράσματα (λαζαράκια) στο Δημαρχείο ώρα 10.30πμ. και στην Ι.Μ. Ηλείας.

    Συνοδεύει η Μαρία Παπαγεωργίου (κανονάκι) και ο Ανδρέας Μικελόπουλος (κρουστά).

    Ήρθ' ο Λάζαρος, ήρθαν τα βάγια, ήρθ' η Κυριακή που τρων' τα ψάρια.

    Καλό Πάσχα!

    (Δελτίο Τύπου)

  • Πότε λέμε τα κάλαντα των Φώτων
    Πότε λέμε τα κάλαντα των Φώτων

    Πολλά είναι τα έθιμα που συνδέονται με τη γιορτή των Θεοφανίων με κορυφαία τα κάλαντα που λένε τα παιδιά την παραμονή και την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού.

    Τα Θεοφάνια που γιορτάζονται στις 6 Ιανουαρίου είναι η τρίτη και τελευταία εορτή του Δωδεκαημέρου, που ξεκινά με τα Χριστούγεννα. Λέγεται, επίσης, Επιφάνια και Φώτα.

    Το όνομά της γιορτής προκύπτει από τη φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας, που σύμφωνα με τις Γραφές συνέβη κατά τη Βάπτιση του Ιησού από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Τα Θεοφάνια συνιστούν κοσμογονικό γεγονός σύμφωνα με τις διδαχές της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, σε αντίθεση με τον Δυτικό Χριστιανισμό που δίνει μεγαλύτερο βάρος στην προσκύνηση των Τριών Μάγων ή Τριών Βασιλέων ή Τριών Σοφών.

    Όπως και τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά, έτσι και η παραμονή των Φώτων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον ήχο από τις παιδικές φωνές που λένε τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι. Τραγούδια, που γνωρίζουν πολλές παραλλαγές από τόπο σε τόπο, τα οποία έχουν ευχητικό χαρακτήρα. Με την ευκαιρία της γιορτής οι μικροί «καλαντιστές» εύχονται στους κατοίκους του σπιτιού που επισκέπτονται να έχουν υγεία και χαρά και ο Θεός να τους ευλογήσει με όλα τα καλά.

    Τα πιο διαδεδομένα κάλαντα των Φώτων σε όλη την Ελλάδα:

    Σήμερα τα φώτα και οι φωτισμοί

    Κι χαρές μεγάλες κι αγιασμοί.

    Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό

    κάθετ' η κυρά μας η Παναγιά.

    Καλημέρα!

    Καλησπέρα!

    Καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά!

    Όργανo βαστάει, κερί κρατεί

    και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί.

    Άϊ-Γιάννη αφέντη και βαπτιστή

    βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί.

    Ν' ανεβώ επάνω στους ουρανούς

    να μαζέψω ρόδα και λίβανούς

    Καλημέρα!

    Καλησπέρα!

    Καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά!

    Ο Μιχάλης Χατζηγιάννης τραγουδάει τα Μικρασιάτικα κάλαντα των Φώτων:

    Τα κάλαντα των Φώτων από παιδική χορωδία:

    Κάλαντα: Ο λόγος που η Εκκλησία τα είχε απαγορεύσει

    Τα κάλαντα όπως τα γνωρίζουμε σήμερα έχουν θρησκευτικό περιεχόμενο. Όμως η αλήθεια είναι πως, για πάρα πολλούς αιώνας τα τραγούδια αυτά είχαν κοσμικό χαρακτήρα και η καταγωγή τους ανάγονταν στην αρχαιότητα, σε ήθη και έθιμα που είχαν ριζώσει στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, τα οποία περιγράφονται στο έργο του Πλουτάρχου. Οι νεαροί τραγουδιστές λάμβαναν δώρα και κεράσματα από τους ιδιοκτήτες των σπιτιών που επισκέπτονταν και η παρουσία τους θεωρούνταν καλός οιωνός από τους προγόνους μας.

    Όμως, με την επικράτηση του Χριστιανισμού, τα κάλαντα, ως απομεινάρια της αρχαίας θρησκείας, αντιμετωπίστηκαν από την Εκκλησία με καχυποψία. Η ΣΤ' Οικουμενική Συνόδος το 680 μ.Χ. καταδίκασε το έθιμο ως ειδωλολατρικό και το απαγόρευσε.

    Φυσικά, όπως γνωρίζουμε, το έθιμο αποδείχθηκε πιο ανθεκτικό από τους κανόνες και τις διώξεις. Οι φανατικοί καλαντιστές της εποχής άλλαξαν τους στίχους και προσάρμοσαν τα κάλαντα στα νέα δεδομένα. Έτσι, με τον καιρό οι Μηναγύρτες, όπως αποκαλούσαν υποτιμητικά τους καλαντιστές οι πολέμιοί τους, αναδείχθηκαν σε κεντρικούς πρωταγωνιστές όλων των μεγάλων θρησκευτικών γιορτών.

    Η προέλευση της λέξης κάλαντα

    Ετυμολογικά, η λέξη «κάλαντα» προέρχεται από τη λατινική λέξη calendae (καλένδες στα ελληνικά), που σημαίνει τις πρώτες ημέρες κάθε μήνα, 5 ή 7 ανάλογα με την διάρκεια της νέας σελήνης. Οι ημέρες αυτές χωρίζονταν σε εργάσιμες (λέγονταν και δικάσιμες) και αργίες, κατά τις οποίες λατρεύονταν οι θεοί.

    Ειδικά, οι Καλένδες του Ιανουαρίου ήταν μέρες γιορτής για τους Ρωμαίους που γλεντούσαν με την καρδιά τους την αλλαγή του χρόνου με τραγούδια, χορούς, επισκέψεις και ανταλλαγή δώρων.

    Από τις αρχαίες ρωμαϊκές Καλένδες και δη του Ιανουαρίου παίρνουν το όνομά τους τα κάλαντα.

    Πηγή: iEidiseis.gr

  • Κάλαντα και μελωδίες με τη Φιλαρμονική Λεχαινών!
    Κάλαντα και μελωδίες με τη Φιλαρμονική Λεχαινών!

    Ν. Κοροβέσης: «Χαρίζουμε μία νότα χαράς και αισιοδοξίας στους ανθρώπους που μας προσέχουν και σε αυτούς που είναι μακριά από τις οικογένειές τους»

    Για μία ακόμη χρονιά, ο τομέας Πολιτισμού της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, υλοποίησε την δράση «Κάλαντα και Μελωδίες».

    Σε συνεργασία με τη Φιλαρμονική Λεχαινών ο Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού και Τουρισμού Δυτικής Ελλάδας, Νίκος Κοροβέσης, ευχήθηκε τα χρόνια πολλά σε προσωπικό και ασθενείς των νοσοκομείων Πύργου, Αμαλιάδας και Κρεστένων, ενώ επίσης και στο προσωπικό της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας.

    Η συγκεκριμένη δράση αποτέλεσε την τελευταία δράση πολιτισμού για το έτος, αποχαιρετώντας το 2023 με χαμόγελα και αισιοδοξία , αναμένοντας το 2024 να αποτελέσει μία νέα αρχή με υγεία και χαμόγελα σε όλο τον κόσμο.

    Μαζί με το διοικητικό και νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων, παρακολούθησαν τη δράση και οι διοικητές, κ. Σπύρος Πολίτης, κ. Αριστέα Παπαδοπούλου και κ. Μαρία Μπαχού, τους οποίους συνδέει με τον Αντιπεριφερειάρχη ισχυρή σχέση φιλίας και συνεργασίας.

    kalanta 2

    kalanta 3

    kalanta 4

    kalanta 5

    kalanta 6

  • Άρτα: Συγκρατημένα αισιόδοξοι οι γιατροί για τον 14χρονο που κατέρρευσε στα κάλαντα
    Άρτα: Συγκρατημένα αισιόδοξοι οι γιατροί για τον 14χρονο που κατέρρευσε στα κάλαντα

    Συγκρατημένη αισιοδοξία υπάρχει στους γιατρούς για την πορεία της υγείας του 14χρονου που κατέρρευσε από εγκεφαλική αιμορραγία ενώ έλεγε τα κάλαντα την παραμονή των Χριστουγέννων και νοσηλεύεται στο Παίδων.

    Η επέμβαση για την αντιμετώπιση της εγκεφαλικής αιμορραγίας στην οποία υποβλήθηκε ο μικρός κρίνεται επιτυχής ενώ οι απεικονιστικές εξετάσεις επιβεβαιώνουν την καλή μετεγχειρητική πορεία.

    Ο 14χρονος, όπως αναφέρει το epiruspost.gr παραμένει διασωληνωμένος αλλά σε σταθερή κατάσταση στη ΜΕΘ του Παίδων «Η Αγία Σοφία» όπου υποβλήθηκε σε μια δύσκολη επέμβαση το βράδυ της Κυριακής (24/12), αφού είχε κριθεί απαραίτητη η διακομιδή του παιδιού από τα νοσοκομεία των Ιωαννίνων στο Νοσοκομείο Παίδων.

    Το αγόρι έχει συμπληρώσει ένα 24ωρο στη ΜΕΘ, έπειτα από την ολοκλήρωση της πολύωρης, λεπτής χειρουργικής επέμβασης στον εγκέφαλο, με τους γιατρούς να είναι ικανοποιημένοι από την επέμβαση.

    Χθες το απόγευμα (25/12) υποβλήθηκε σε απεικονιστικές εξετάσεις που επιβεβαίωσαν την καλή μετεγχειρητική έκβαση, με τους χειρουργούς να εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία για την κατάστασή του.

    Με βάση τα θετικά απεικονιστικά ευρήματα και τη σταθερή κλινική εικόνα του ανήλικου, οι γιατροί θα ξεκινήσουν τις επόμενες ώρες τη διαδικασία της μείωσης των κατασταλτικών φαρμάκων ώστε να προχωρήσουν στην αποσωλήνωση του παιδιού.

    Υπενθυμίζεται ότι παιδί είχε φύγει από το σπίτι του, το πρωί της Παραμονής Χριστουγέννων, για να πει τα κάλαντα, όμως λίγο αργότερα έχασε τις αισθήσεις του, καθιστώντας αναγκαία τη μεταφορά του στο νοσοκομείο «Χατζηκώστα».

    Στο Νοσοκομείο διασωληνώθηκε και στη συνέχεια διακομίσθηκε στο Πανεπιστημιακό. Από τους νευροχειρουργούς υποβλήθηκε σε επέμβαση για την αντιμετώπιση της αιμορραγίας και στη συνέχεια αεροσκάφος του ΕΚΑΒ παρέλαβε τον μικρό από το αεροδρόμιο Ιωαννίνων για να τον μεταφέρει στην Αθήνα ώστε να συνεχίσει την μάχη της ζωής του.

    Πηγή: cnn.gr

  • Άρτα: Σε καταστολή ο 14χρονος που κατέρρευσε και υπέστη εγκεφαλική αιμορραγία ενώ έλεγε κάλαντα
    Άρτα: Σε καταστολή ο 14χρονος που κατέρρευσε και υπέστη εγκεφαλική αιμορραγία ενώ έλεγε κάλαντα

    Σε καταστολή στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, του νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία», βρίσκεται το 14χρονο αγόρι, που υπέστη εγκεφαλική αιμορραγία, καθώς έλεγε τα κάλαντα την Παραμονή των Χριστουγέννων στηνhttps://www.ethnos.gr/tag/2303/artahttps://www.ethnos.gr/tag/2303/artahttps://www.ethnos.gr/tag/2303/artahttps://www.ethnos.gr/tag/2303/arta"> Άρτα.

    Ο ανήλικος υποβλήθηκε σε πολύωρη νευροχειρουργική επέμβαση για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, το οποίο προκάλεσε την εγκεφαλική αιμορραγία.

    Νωρίτερα οι γιατροί στο νοσοκομείο «Χατζηκώστα» των Ιωαννίνων επιχείρησαν να ελέγξουν την αιμορραγία τοποθετώντας βαλβίδα αποσυμπίεσης στον 14χρονο, ενώ ήταν διασωληνωμένος. Οι επόμενες ώρες είναι κρίσιμες, ωστόσο οι γιατροί είναι αισιόδοξοι για την πορεία της υγείας.

    Ο «μαραθώνιος» για να σωθεί ο 14χρονος

    Για να σωθεί το παιδί, τόσο εκείνο, όσο και οι γονείς του χρειάστηκε να περάσουν έναν Γολγοθά καθώς άλλαξαν νοσοκομεία σε διάφορες πόλεις της χώρας ενώ είχε παρουσιάσει εγκεφαλική αιμορραγία.

    Το παιδί βρισκόταν έξω από σπίτι για να πει τα κάλαντα, όταν ξαφνικά κατέρρευσε. Τότε έσπευσε στο σημείο ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ και το μετέφερε στο νοσοκομείο της Άρτας όπου υποβλήθηκε σε αξονική τομογραφία και διαπιστώθηκε η εγκεφαλική αιμορραγία.

    Αμέσως δόθηκε εντολή να διακομισθεί σε νοσοκομείο στα Γιάννενα. Φτάνοντας στο νοσοκομείο Χατζηκώστα οι γιατροί προχώρησαν στη διασωλήνωσή του και στη συνέχεια ο 14χρονος μεταφέρθηκε στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ιωαννίνων όπου οι γιατροί προχώρησαν σε χειρουργική επέμβαση.

    Ωστόσο, εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν υπάρχει ΜΕΘ Παίδων στην περιοχή της Ηπείρου, αποφασίστηκε ότι πρέπει να γίνει αεροδιακομιδή από το ΕΚΑΒ στην Αθήνα προκειμένου να βρει κλίνη.

    Οι γιατροί του νοσοκομείου Παίδων θα προχωρήσουν σε νέα αξονική τομογραφία και ανάλογα με τα αποτελέσματα θα αποφασίσουν εάν θα προχωρήσουν σε νέα χειρουργική επέμβαση στο παιδί που βρίσκεται στην Αθήνα έχοντας στο πλευρό του την οικογένειά του.

    Πηγή: ethnos.gr

  • Κρίσιμες ώρες για το 14χρονο παιδί από την Άρτα που κατέρρευσε ενώ έλεγε τα κάλαντα
    Κρίσιμες ώρες για το 14χρονο παιδί από την Άρτα που κατέρρευσε ενώ έλεγε τα κάλαντα

    Κρίσιμη μάχη δίνει ο 14χρονος από την Άρτα ο οποίος κατέρρευσε ενώ έλεγε τα κάλαντα, καθώς υπέστη εγκεφαλική αιμορραγία.

    Υποβλήθηκε σε νευροχειρουργική επέμβαση

    Αρχικά, το παιδί μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Χατζηκώστα» στα Γιάννενα. Λόγω της κρισιμότητας της κατάστασής του διασωληνώθηκε ενώ, στη συνέχεια, κρίθηκε επιβεβλημένη η αεροδιακομιδή του στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» στην Αθήνα, όπου υποβλήθηκε σε νευροχειρουργική επέμβαση.

    Ο «μαραθώνιος» για να σωθεί ο 14χρονος

    Από τέσσερα νοσοκομεία χρειάστηκε να περάσει το παιδί που παρουσίασε εγκεφαλική αιμορραγία.

    Το παιδί βρισκόταν έξω από σπίτι για να πει τα κάλαντα, όταν ξαφνικά κατέρρευσε. Τότε έσπευσε στο σημείο ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ και το μετέφερε στο νοσοκομείο της Άρτας όπου υποβλήθηκε σε αξονική τομογραφία και διαπιστώθηκε η εγκεφαλική αιμορραγία.

    Αμέσως δόθηκε εντολή να διακομισθεί σε νοσοκομείο στα Γιάννενα. Φτάνοντας στο νοσοκομείο Χατζηκώστα οι γιατροί προχώρησαν στη διασωλήνωσή του και στη συνέχεια ο 14χρονος μεταφέρθηκε στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ιωαννίνων όπου οι γιατροί προχώρησαν σε χειρουργική επέμβαση.

    Ωστόσο, εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν υπάρχει ΜΕΘ Παίδων στην περιοχή της Ηπείρου, αποφασίστηκε ότι πρέπει να γίνει αεροδιακομιδή από το ΕΚΑΒ στην Αθήνα προκειμένου να βρει κλίνη.

    Οι γιατροί του νοσοκομείου Παίδων θα προχωρήσουν σε νέα αξονική τομογραφία και ανάλογα με τα αποτελέσματα θα αποφασίσουν εάν θα προχωρήσουν σε νέα χειρουργική επέμβαση στο παιδί που βρίσκεται στην Αθήνα έχοντας στο πλευρό του την οικογένειά του.

    Πηγή: ethnos.gr

  • Πήγαν για κάλαντα στο ΚΚΕ και ο Κουτσούμπας έσυρε τον χορό
    Πήγαν για κάλαντα στο ΚΚΕ και ο Κουτσούμπας έσυρε τον χορό - Δείτε φωτογραφίες

    Τα δώρα που αντάλλαξε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ με τα μέλη της ομοσπονδίας

    Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα στην τσακώνικη διάλεκτο έψαλλε στον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα, η Παναρκαδική Ομοσπονδία Ελλάδας.

    Η εκδήλωση έγινε σε ζεστό και γιορτινό κλίμα στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό το πρωί της Κυριακής με παραδοσιακούς χορούς και ανταλλαγή δώρων.

    Ο Δ. Κουτσούμπας, αφού ευχαρίστησε τα μέλη της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας, προσέφερε στον Πρόεδρό της, την έκδοση του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ για το 1821, καθώς και στα μέλη της, ημερολόγιο για το 2024, χριστουγεννιάτικη κάρτα και άλλες εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής».

    Πηγή: protothema.gr - Φωτογραφία: Eurokinissi

  • Κάλαντα Χριστουγέννων: Η ιστορία τους και οι παραλλαγές από τόπο σε τόπο
    Κάλαντα Χριστουγέννων: Η ιστορία τους και οι παραλλαγές από τόπο σε τόπο

    «Να τα πούμε;»: Από το Βυζάντιο έως σήμερα και από τον Πόντο έως την Κρήτη ακούγονται τα κάλαντα των Χριστουγέννων.

    Η αυριανή ημέρα (24/12) είναι η Παραμονή των Χριστουγέννων και – όπως συνηθίζεται – ακούγονται τα κάλαντα, τα οποία μεταφέρουν στους στίχους τους τη γέννηση του Χριστού.

    Συγκεκριμένα, τα κάλαντα ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις και από από εφήβους ή ενήλικα άτομα, είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες, πηγαίνοντας σε σπίτια, καταστήματα, δημόσιους χώρους κ.λπ. με τη συνοδεία του σιδερένιου τριγώνου, αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων (φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου, φλογέρας, ή κάποιου άλλου). Οι ερμηνευτές ρωτούν συνήθως «Να τα πούμε;» και περιμένουν την απάντηση «Να τα πείτε».

    Τα κάλαντα συνδέονται με το Βυζάντιο

    Κύριος σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι – μετά τις αποδιδόμενες ευχές – το φιλοδώρημα είτε σε χρήματα (σήμερα) είτε σε προϊόντα (παλαιότερα). Σχετική μ' αυτό είναι και η παρασκευή «κουλούρας» ονομαζόμενη «κολλίκι» (Βέροια) ή «κουλιαντίνα» (Σιάτιστα).

    Τα κάλαντα αρχίζουν κυρίως με χαιρετισμό, στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Τα κάλαντα ψάλλονται στην καθαρεύουσα, κάτι που υποδηλώνει άμεση καταγωγή τους από τους βυζαντινούς χρόνους, αν και τα τοπικά ιδιώματα/διαλέκτοι επίσης χρησιμοποιούνται.

    Ο μεγάλος αριθμός των διαφόρων παραλλαγών εξανάγκασε να διακρίνονται τα κάλαντα σε εθνικά ή αστικά και στα τοπικά ή παραδοσιακά (κατά περιοχή). Στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από 30 παραλλαγές μόνο στον ελλαδικό χώρο.

    Οι στίχοι από τα κάλαντα Χριστουγέννων

    Καλήν εσπέραν άρχοντες,
    αν είναι ορισμός σας,
    Χριστού την Θείαν γέννησιν,
    να πω στ' αρχοντικό σας.

    Χριστός γεννάται σήμερον,
    εν Βηθλεέμ την πόλη,
    οι ουρανοί αγάλλονται,
    χαίρει η φύσις όλη.

    Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
    εν φάτνη των αλόγων,
    ο βασιλεύς των ουρανών,
    και ποιητής των όλων.

    Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι,
    το Δόξα εν υψίστοις,
    και τούτο άξιον εστί,
    η των ποιμένων πίστις.

    Εκ της Περσίας έρχονται,
    τρεις μάγοι με τα δώρα,
    άστρο λαμπρό τους οδηγεί,
    χωρίς να λείψει ώρα.

    Φτάνοντας στην Ιερουσαλήμ,
    με πόθο ερωτώσι,
    πού εγεννήθη ο Χριστός,
    να πάν να τον ευρώσι.

    Δια Χριστόν ως ήκουσε,
    ο βασιλεύς Ηρώδης,
    αμέσως εταράχτηκε,
    κι έγινε θηριώδης.

    Διοτί πολλά φοβήθηκε,
    δια την βασιλείαν,
    μην του την πάρει ο Χριστός,
    και χάσει την αξίαν.

    Κράζει τους μάγους και ρωτά,
    πού ο Χριστός γεννάται,
    εν Βηθλεέμ ηξέρομε,
    ως η Γραφή διηγάται.

    Τους είπε να υπάγουσι,
    και όπου τον ευρώσιν,
    αφού τον προσκυνήσουσιν,
    να παν να του ειπώσιν

    Όπως υπάγει και αυτός,
    για να τον προσκυνήσει,
    με δόλο ως μισόθεος,
    για να τον αφανίσει.

    Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντας,
    και τον αστέρα βλέπουν,
    φως θεϊκό κατέβαινε,
    και με χαρά προστρέχουν.

    Φτάνοντας εις το σπήλαιο,
    βρίσκουν την Θεοτόκο,
    και εβάστα στας αγκάλας της,
    τον Άγιόν της Τόκο.

    Γονατιστοί τον προσκυνούν,
    και δώρα του χαρίζουν,
    σμύρνα χρυσό και λίβανο,
    θεό τον ευφημίζουν.

    Τη σμύρνα 'ναι ως άνθρωπον,
    χρυσόν ως Βασιλέα,
    και λίβανον 'ναι ως θεόν,
    σ’ όλην την ατμοσφαίρα.

    Αφού τον προσκυνήσασιν,
    ευθύς πάλι μισεύουν,
    και τον Ηρώδη μελετούν,
    να πάνε για να εύρουν.

    Άγγελος εκ των ουρανών,
    βγαίνει τους εμποδίζει,
    από άλλην οδό να πορευτούν,
    αυτός τους διορίζει.

    Και πάλι άλλος Άγγελος,
    τον Ιωσήφ προστάζει,
    εις Αίγυπτο να πορευτεί,
    και εκεί να ησυχάζει.

    Να πάρει και την Μαριάμ,
    μαζί με τον υιόν της,
    γιατί ο Ηρώδης εζητεί,
    τον τόκο τον δικόν της.

    Μη βλέποντας ο Βασιλεύς,
    τους μάγους να γυρίζουν,
    στην Βηθλεέμ επρόσταξε,
    παιδί να μην αφήσουν.

    Χιλιάδες δεκατέσσερις,
    σφάζουν σε μια ημέρα,
    θρήνο κλαυθμό και οδυρμό,
    είχε κάθε μητέρα.

    Και επληρώθη το ρηθέν,
    Προφήτου Ησαΐου,
    ως και των άλλων προφητών,
    και του Ιερεμίου.

    "Θρήνος ηκούσθη εν Ραμά,
    Ραχήλ τα τέκνα κλαίει,
    παραμυθήν ούκ ήθελε,
    ότι αυτά ούκ έχει.

    Ιδού όπου σας είπαμε
    όλην την υμνωδίαν,
    και του Χριστού μας Ιησού,
    γέννησιν την αγίαν.

    Σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε,
    πέτρα να μην ραγίσει,
    και ο νοικοκύρης του σπιτιού,
    χίλια χρόνια να ζήσει.

    Και αφού σας καληνυχτίσουμε,
    πέστε να κοιμηθείτε,
    ολίγον ύπνον πάρετε,
    και ευθύς να σηκωθείτε.

    Να βάλετε τα ρούχα σας,
    εύμορφα να ντυθείτε,
    στην εκκλησία τρέξετε,
    εκεί να πορευθείτε.

    Ν' ακούσετε με προσοχή,
    όλην την υμνωδίαν,
    του Ιησού μας του Χριστού,
    γέννησιν την Αγίαν.

    Και όταν θα γυρίσετε,
    εις το αρχοντικό σας,
    ευθύς τραπέζι στρώσετε,
    βάλτε το φαγητό σας.

    Και τον σταυρό σας κάνετε,
    γευθείτε ευφρανθείτε,
    δώστε και κανενός φτωχού,
    όπου το εστερείται.

    Δώστε και μας τους κόπους μας,
    αν είναι ορισμός σας,
    και ο Χριστός μας πάντοτε,
    να είναι βοηθός σας.

    Διάφορες τοπικές παραλλαγές για τα κάλαντα των Χριστουγέννων

    Πηγή: iEidiseis.gr - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: EUROKINISSI/ ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΙΣΙΝΑΣ

Sites του Ομίλου

Αγ. Κυριακής 4 | Πύργος Ηλείας | Τηλ: 26210 30400 | Δημοσιογραφικό τμήμα: 6976 869414 | Εμπορικό Τμήμα: 6945 556212 | email: [email protected]

Μ.Η.Τ. 242102 | ΑΦΜ: 105224221 - ΔΟΥ Πύργου | Aρ.Γ.Ε.ΜΗ. 141319425000 | Ατομική Επιχείρηση | Ιδιοκτήτρια - διευθύντρια - διαχειρίστρια - δικαιούχος ονόματος τομέα: Δήμητρα Βέλμαχου | Διευθυντής σύνταξης: Γιάννης Σπυρούνης

Up & High Media & Productions

ilia live smallCopyright © 2011 - 2024 Ηλεία Live!.
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μέλος του 
Μητρώο ΜΗ

Τσουκαλάς