Στον πόλεμο χωρίς όπλα η παγκόσμια υγεία - Ποιες χώρες κινδυνεύουν να γίνουν τα νέα επωαστήρια της πανδημίας - Ποια μέτρα-ασπίδα λαμβάνει η Ελλάδα με τους ειδικούς του ΕΟΔΥ να θεωρούν βέβαιο το εισαγόμενο κρούσμα τις επόμενες 3-4 εβδομάδες
Εν μέσω της δραματικής εξάπλωσης της επιδημίας στην Κίνα και της καταγραφής μεμονωμένων κρουσμάτων σε δεκάδες άλλες χώρες, το θετικό είναι ότι με ταχύ ρυθμό δίνονται ολοένα περισσότερες απαντήσεις από την επιστημονική κοινότητα αναφορικά με τον νέο κορωνοϊό, την προέλευσή του, τη λοίμωξη που προκαλεί, τα συμπτώματα κ.ά., γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση της κατάστασης από τις αρμόδιες υγειονομικές αρχές.
Αρνητικό στοιχείο, βέβαια, είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα όπλα για τη στόχευση του κορωνοϊού. Κι όταν μιλάμε για «όπλα» δεν εννοούμε το εμβόλιο, για παράδειγμα, για την ανάπτυξη του οποίου γίνεται αγώνας δρόμου από τις εταιρείες, ούτε θεραπεία για τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός, αλλά ακόμη και οι ταπεινές χειρουργικές μάσκες, οι οποίες έχουν εξαφανιστεί από την παγκόσμια αγορά.
Kαθώς τα θύματα και τα κρούσματα πολλαπλασιάζονται με ανεξέλεγκτους ρυθμούς στην Κίνα -παρά το γεγονός ότι η καραντίνα εκατομμυρίων ανθρώπων στη χώρα έχει βοηθήσει στον μετριασμό της εξάπλωσης του φονικού ιού στον υπόλοιπο πλανήτη-, οι υπόλοιπες χώρες λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα θωράκισης έναντι της διασυνοριακής απειλής που λέγεται κορωνοϊός και επιχειρούν να προστατεύσουν τον πληθυσμό τους.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον τρόπο διαχείρισης της επιδημίας από τα κράτη, ιδίως από εκείνα που έχουν αδύναμα συστήματα υγείας, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την πορεία του κορωνοϊού - τέτοια συστήματα υγείας με κενά και μειωμένα αντανακλαστικά απαντώνται κυρίως σε χώρες της Αφρικής.
Τα ελληνικά μέτρα
Στον αγώνα δρόμου που κάνουν οι χώρες της Ευρώπης για την αναχαίτιση της επιδημίας συμμετέχει και η Ελλάδα, έχοντας καταρτίσει, στο πρότυπο της αντιμετώπισης άλλων ιών και επιδημιών, και θέσει σε εφαρμογή το εθνικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.
Για τον λόγο αυτό συνεδρίασε στην αρχή της εβδομάδας το Εθνικό Συμβούλιο Δημόσιας Υγείας (ΕΣΥΔΥ), αποφασίζοντας τη σύσταση Διατομεακής Επιτροπής για τον συντονισμό των υπηρεσιών των υπουργείων, σε επίπεδο γενικών γραμματέων και γενικών διευθυντών, για τον καλύτερο δυνατό συντονισμό στη διαχείριση της κατάστασης.
Κρίσιμα ζητήματα που αναδείχθηκαν τις δύο προηγούμενες εβδομάδες, όπως η άρνηση πλοηγών να ανεβούν σε κινεζικά πλοία στον Πειραιά ή η διαχείριση δεκάδων ύποπτων περιστατικών από τις υγειονομικές αρχές της χώρας, έδειξαν ουσιαστικά στην ηγεσία του υπουργείου τα κενά της διαχείρισης που χρειάζεται να καλυφθούν. Μέσω του νέου ad hoc οργάνου θα αντιμετωπίζεται στοχευμένα και υπό το ίδιο, ενιαίο πρίσμα των αρμόδιων γενικών γραμματέων και γενικών διευθυντών των υπουργείων, κάθε ζήτημα που θα ανακύπτει, ενώ θα γίνεται αρμοδίως και η αναγκαία ενημέρωση σε κάθε υπουργείο.
Βέβαιο το κρούσμα
Οι ειδικοί του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) θεωρούν βέβαιο το εισαγόμενο κρούσμα κορωνοϊού τις επόμενες τρεις με τέσσερις εβδομάδες. Ουσιαστικά, το ζητούμενο υπό αυτή τη συνθήκη είναι «να μη μας ξεφύγει», όπως λέει χαρακτηριστικά επιστήμονας του Οργανισμού.
Η έκβαση της μάχης κατά του κορωνοϊού στα ελληνικά σύνορα θα κριθεί από τον έγκαιρο εντοπισμό του και συνεπώς την απομόνωσή του. Αυτό που ενδιαφέρει τους ειδικούς είναι να μην εισαχθεί ανεξέλεγκτα το κρούσμα και να μη γίνει μια «αόρατη» εστία μετάδοσης, καθώς μετά μεγαλώνει πολύ ο κύκλος των ανθρώπων που ελέγχονται για τυχόν μόλυνση.
Οπως έγινε στη Γερμανία, όπου το «εισαγόμενο κρούσμα» ήταν η Κινέζα εργαζόμενη της εταιρείας Webasto, η οποία είχε ταξιδέψει προς το Μόναχο έχοντας εκδηλώσει αλλά και καλύψει τα συμπτώματα της λοίμωξης.
Το αποτέλεσμα ήταν να μην εντοπιστεί ως κρούσμα εφόσον είχε πάρει αντιπυρετικά και άλλα σκευάσματα και οι επιστήμονες να αναζητούν εναγωνίως τους κρίκους στην αλυσίδα της μετάδοσης όταν αναφέρθηκε ο πρώτος Γερμανός ασθενής.
Αναφορικά με τη μετάδοση δεν έχει αποσαφηνιστεί πότε ένα προσβεβλημένο άτομο γίνεται μεταδοτικό. Οπως εξηγεί ο πρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Αθανάσιος-Μελέτιος Δημόπουλος, «υπάρχουν περιστατικά όπου η μετάδοση έγινε από άτομα που δεν είχαν ακόμη νοσήσει. Θεωρείται όμως ότι στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων, η μετάδοση γίνεται από συμπτωματικά άτομα. Τα δεδομένα αυτά έχουν οδηγήσει στην έκδοση ταξιδιωτικών οδηγιών, ιδίως, στις Ηνωμένες Πολιτείες που απαγορεύουν την είσοδο σε άτομα που τις τελευταίες 14 ημέρες επισκέφτηκαν την Κίνα. Αντίστοιχα, όσοι Αμερικανοί πολίτες επαναπατρίστηκαν από την Κίνα παραμένουν σε υποχρεωτική καραντίνα για το διάστημα αυτό».
«Απαιτείται η προσοχή όλων ώστε να εντοπιστεί άμεσα πιθανό περιστατικό και να απομονωθεί αμέσως για να σταματήσει τη μετάδοση. Το ζητούμενο είναι να διακοπεί η αλυσίδα της μετάδοσης», ανέφερε ο καθηγητής Παθολογίας και Λοιμώξεων, εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για τη νέα επιδημία, Σωτήρης Τσιόδρας, στη διάρκεια της άσκησης ετοιμότητας και προσομοίωσης για την αντιμετώπιση κρουσμάτων κορωνοϊού που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη στο Νοσοκομείο Αττικόν.
Ηδη τα περίπου 30 περιστατικά που έχει διαχειριστεί ο ΕΟΔΥ το προηγούμενο διάστημα ήταν μια εντατική άσκηση προετοιμασίας για το σύστημα υγείας. Παρότι ήταν «ψευτο-ύποπτα περιστατικά», όπως τα χαρακτήρισε ο κ. Τσιόδρας, το προσωπικό στα νοσοκομεία αλλά και στο ΕΚΑΒ, όπου χρειάστηκε, ακολούθησε σε γενικές γραμμές τις οδηγίες τόσο για τον έλεγχο και την απομόνωση του ασθενούς που δήλωσε συμπτώματα λοίμωξης και ταξίδι στην Κίνα ή επαφή με Κινέζο όσο και για την προστασία των άλλων εργαζομένων και ασθενών των νοσοκομείων.
Τα 13 νοσοκομεία αναφοράς για τον κορωνοϊό που έχει ορίσει το υπουργείο Υγείας αφορούν το άλλο μεγάλο μέτωπο εντός της χώρας, μετά τις πύλες εισόδου όπου επίσης υπάρχει αυξημένη ετοιμότητα για τον εντοπισμό κρούσματος.
Στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» η θερμομέτρηση με υπέρυθρα θερμόμετρα εφαρμόζεται σε όλους τους επιβάτες που φτάνουν στην Ελλάδα με τις απευθείας πτήσεις από το Πεκίνο κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Σάββατο, αλλά και σε επιλεγμένες πτήσεις που προσγειώνονται στην Αθήνα, πάλι με κριτήριο την προέλευση από Κίνα μέσω άλλης χώρας. Στο επίκεντρο των σχετικών ελέγχων βρίσκονται και άλλα αεροδρόμια, όπως αυτό της Θεσσαλονίκης, καθώς και το αεροδρόμιο αλλά και το λιμάνι της Σαντορίνης, αφού εκεί υπάρχει πυκνή ροή Κινέζων.
Ο ξενιστής
Σε εξέλιξη είναι η επιστημονική έρευνα για την αναζήτηση του ξενιστή, δηλαδή του ζώου μέσω του οποίου πέρασε ο κορωνοϊός στον άνθρωπο. Οπως εξηγεί ο κ. Δημόπουλος, «το γονιδίωμα του νέου κορωνοϊού έχει πολύ μεγάλη ομοιότητα με αυτό αντίστοιχου ιού των νυχτερίδων. Δεν είναι γνωστό ακόμη ποιο ενδιάμεσο ζώο μετέφερε τον ιό στον άνθρωπο. Από τα επιδημιολογικά στοιχεία προκύπτει ότι ένας μόνο ασθενής μολύνθηκε από τον ιό από ζώο και έκτοτε ξεκίνησε η μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων.
Σε όλα τα υπόλοιπα περιστατικά που έχουν καταγραφεί η μετάδοση έγινε από άνθρωπο σε άνθρωπο». Το πρακτορείο Xinhua μετέδωσε την περασμένη Παρασκευή ότι ο πιθανότερος ξενιστής είναι ο παγκολίνος, ένα είδος φολιδωτού μυρμηγκοφάγων που είναι περιζήτητοι στην Κίνα για το κρέας και τις φολίδες τους, και διακινούνται παράνομα.
Στο μεταξύ, ξεκαθαρίζει η εικόνα σε ό,τι αφορά τις κλινικές εκδηλώσεις της λοίμωξης από τον νέο κορωνοϊό. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συλλεγεί και βρίσκονται στη διάθεση και των Ελλήνων επιστημόνων, οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν πυρετό και μη παραγωγικό (ξηρό) βήχα, ενώ στο 1/3 των περιπτώσεων αναφέρεται δύσπνοια. Σε μερικές περιπτώσεις υπάρχουν μυαλγίες, κεφαλαλγία και διάρροια.
Συμπτώματα και πρόγνωση
Οι περισσότεροι ασθενείς που νόσησαν ήταν μέσης ηλικίας, δηλαδή 49-56 ετών, ενώ τα κρούσματα σε παιδιά είναι σπάνια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η συμπτωματολογία της λοίμωξης είναι ήπια, αλλά υπάρχουν και περιστατικά με βαριά πνευμονία. Οι πιο βαριές εκδηλώσεις της νόσου εμφανίζονται σε άτομα που έχουν ήδη προβλήματα υγείας, κυρίως υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη.
Το 1/3 των περιστατικών που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με βαριά πνευμονία οδηγήθηκε τελικά σε διασωλήνωση.
Μέχρι τώρα η αντιμετώπιση των ασθενών είναι υποστηρικτική. Ακόμη δεν έχει αναπτυχθεί εμβόλιο για τον νέο κορωνοϊό και κάποια αντιϊκά φάρμακα ερευνώνται στο πλαίσιο κλινικών μελετών με βάση προηγούμενη εμπειρία με τους ιούς SARS και MERS. Ενδεικτικά, επιδημιολόγοι του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας ανακοίνωσαν ότι βρίσκονται σε εξέλιξη κλινικές δοκιμές για σκεύασμα (Remdesivir) για την οικογένεια των κορωνοϊών, και συγκεκριμένα για τον SARS και τον MERS.
To πειραματικό φάρμακο θα δοκιμαστεί από ιατρική ομάδα του νοσοκομείου του Πεκίνου, China-Japan Friendship Hospital, σε ασθενείς με πνευμονία, παρά το γεγονός ότι δεν έχει εγκριθεί από κανέναν φορέα στον κόσμο. Πιστεύεται, πάντως, ότι η θεραπευτική λύση βρίσκεται σε κοκτέιλ φαρμάκων.
Παράλληλα, με τον αγώνα δρόμου των επιστημόνων είτε για εμβόλιο είτε για θεραπεία του νέου κορωνοϊού, βρίσκεται σε εξέλιξη και ο αγώνας των εργοστασίων να παράγουν τις αυξημένες ποσότητες προστατευτικού εξοπλισμού για τον κορωνοϊό, με πλέον περιζήτητες τις χειρουργικές μάσκες.
Ο ίδιος ο επικεφαλής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσιους επισήμανε ότι υπάρχει «σοβαρή» διαταραχή στον παγκόσμιο εφοδιασμό και αναμονή 4-6 μηνών για τη διάθεση τέτοιου υλικού, κάνοντας μάλιστα έκκληση να μην ακολουθούνται κακές πρακτικές από το κοινό, όπως η συσσώρευση υλικού και εξοπλισμού προστασίας.
