Τη συμμετοχή των μελών του Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας στη σημερινή πανελλαδική αποχή των δικηγόρων από όλα τα Δικαστήρια της Χώρας αποφάσισε το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου, επικυρώνοντας σχετική απόφαση της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος. Η αποχή αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των κινητοποιήσεων που καθόρισε η Συντονιστική Επιτροπή των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επαναφορά της υποχρέωσης καταβολής δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές αρμοδιότητας Πολυμελούς Πρωτοδικείου και μάλιστα με αναδρομική ισχύ για τις εκκρεμείς υποθέσεις. Οι Δικηγορικοί Σύλλογοι θεωρούν ότι η διεύρυνση της υποχρέωσης πληρωμής δικαστικού ενσήμου και στις ανωτέρω υποθέσεις πλήττει το δικαίωμα δικαστικής προστασίας των πολιτών και θίγει δυσανάλογα τους πλέον οικονομικά αδύναμους πολίτες.
Όπως έχει ήδη επανειλημμένα τονιστεί από τους δικηγορικούς συλλόγους τα ζητήματα που εγείρονται από την επαναφορά του τέλους δικαστικού ενσήμου, που εισήχθη με εκπρόθεσμη τροπολογία χωρίς οποιαδήποτε προηγούμενη θεσμική διαβούλευση, έχουν μείζονα σημασία, όχι μόνο για τον δικηγορικό κόσμο, αλλά ευρύτερα για την κοινωνία, καθώς οδηγούν σε υπέρμετρη επιβάρυνση όλων των πολιτών, που προσφεύγουν στη δικαιοσύνη. Επιπλέον οι δικηγόροι επιμένουν ότι η συγκεκριμένη διάταξη εγείρει σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας, αφού περιορίζει ουσιωδώς τη δυνατότητα πρόσβασης των πολιτών στη δικαιοσύνη και ήδη το Πολυμελές Πρωτοδικείο Πατρών με την υπ’ αριθμ. 94/2020 απόφασή του αναγνώρισε την πρόδηλη αντισυνταγματικότητα της διάταξης αυτής αποδεχόμενο ουσιαστικά τους ισχυρισμούς του δικηγορικού σώματος.
Συγκεκριμένα, η απόφαση δέχεται ότι η προκαταβολική είσπραξη του τέλους επί αναγνωριστικών αγωγών με τον ν. 4640/2019 εκ μέρους του Δημοσίου, ήδη σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας της δίκης και επί ποσού κατά κανόνα μείζονος του τελικώς επιδικαζομένου, αντίκειται στις αρχές του κράτους δικαίου και της παροχής πλήρους και αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας στους πολίτες, που θεμελιώνονται στις διατάξεις των αρθρ. 20 παρ.1, 26 παρ. 3, 94 παρ. 4, 95 παρ. 5 του Συντάγματος, 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ, 1 του πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αυτής, 2 παρ. 3 και 14 παρ. 1 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα.
Κατά την απόφαση, η εξαίρεση των αναγνωριστικών αγωγών από το τέλος δικαστικού ενσήμου καθιερώθηκε και διατηρήθηκε επί μακρόν στην υπηρεσία των δικαιωμάτων ελεύθερης πρόσβασης σε δικαστήριο και ισότητας των πολιτών έναντι του νόμου. Είναι σαφές ότι η επιβάρυνση του διαδίκου με δικαστικό ένσημο πριν την αναγνώριση του δικαιώματος του, δηλαδή σε ένα επισφαλέστατο για τον ίδιο στάδιο της διαδικασίας, μόνον τους οικονομικά αδυνάτους αποτρέπει από την άσκηση της αγωγής ενώ οι οικονομικά ισχυροί αναλαμβάνουν ευκολότερα τον κίνδυνο απόρριψης. Η επιβολή του δικαστικού ενσήμου σε πρώιμο και επισφαλές για τον διάδικο στάδιο δεν συνδέεται με τη λειτουργία της δικαιοσύνης και δεν εξυπηρετεί παρά μόνο το ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου, το οποίο όμως δεν μπορεί να προτάσσεται των ανθρωπίνων και συνταγματικών δικαιωμάτων.
Η απόφαση καταλήγει ότι η επέκταση του δικαστικού ενσήμου και στις αναγνωριστικές αγωγές σημαίνει ότι πλέον καθίσταται δικονομική προϋπόθεση του παραδεκτού της παράστασης του διαδίκου, γεγονός προδήλως αντισυνταγματικό, καθώς, καθιστώντας δυσβάσταχτη οικονομικά την προσφυγή στη Δικαιοσύνη, περιορίζει και σε πολλές περιπτώσεις στερεί το συνταγματικό δικαίωμα παροχής δικαστικής προστασίας. Υπέρ της αντισυνταγματικότητας της επιβολής δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές έχει άλλωστε ταχθεί, κατ’ αρχήν, η νομολογία δικαστηρίων όλων των βαθμίδων.
Σημαντικό ζήτημα εγείρεται, ανάλογα με την ερμηνεία που θα προκριθεί, και για την πιθανότητα υποχρέωσης καταβολής δικαστικού ενσήμου και στις δίκες του Κτηματολογίου για την αναγνώριση δικαιούχου, επί αγνώστου ιδιοκτήτη ή επί εσφαλμένης αρχικής εγγραφής (εφόσον η αξία του ακινήτου υπερβαίνει τις 250.000 €).
Σημειώνεται ότι για το ζήτημα του δικαστικού ενσήμου οι δικηγόροι της χώρας έχουν προβεί σε μία σειρά από ενέργειες και έχουν ήδη πραγματοποιήσει πανελλαδική αποχή από τα καθήκοντά τους στις 19-12-2019 με ταυτόχρονη διοργάνωση συγκέντρωσης διαμαρτυρίας στο θέατρο «Ακροπόλ» στην Αθήνα. Αυτή τη φορά διοργανώνεται αντίστοιχη συγκέντρωση στην Θεσσαλονίκη και αναμένεται να ακολουθήσουν ανάλογες κινητοποιήσεις και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας με σκοπό τη διαρκή υπόμνηση προς την κυβέρνηση της ανάγκης κατάργησης της ανωτέρω διάταξης.
