Προβάδισμα σε 3 από τα 22 εμβόλια που δοκιμάζονται για τον κορωνοϊό - Πότε περιμένουμε το δεύτερο κύμα πανδημίας
Μπορεί η ανάγκη για ψυχική αποφόρτιση από τον πρωτόγνωρο χειμώνα που προηγήθηκε λόγω της πανδημίας που προκάλεσε η νόσος COVID-19 να είναι επιτακτική, ωστόσο ο SARS-CoV-2 εξακολουθεί να κυκλοφορεί στην κοινότητα ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες.
Rebound του πρώτου κύματος της επιδημίας
Οπως εξηγεί μιλώντας στο protothema.gr ο Αθανάσιος Τσακρής, καθηγητής Μικροβιολογίας, διευθυντής του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής και αντιπρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό, «αυτή την περίοδο, τόσο σε τοπικό, εγχώριο επίπεδο όσο και διεθνώς βιώνουμε ένα rebound του πρώτου επιδημικού κύματος της COVID-19. Και αυτό θεωρείται απόρροια της σταδιακής χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων. Ηδη στη χώρα μας το τελευταίο δεκαπενθήμερο καταγράφεται αύξηση των εγχώριων, αλλά και των εισαγόμενων κρουσμάτων. Δεν θα πρέπει να μας ξενίζει αυτό, καθώς τα μέτρα προφύλαξης δυστυχώς έχουν χαλαρώσει παντού. Δείτε τι συμβαίνει στην εστίαση, στις μετακινήσεις και γενικότερα σε επίπεδο κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Επικρατεί μια χαλαρότητα που τροφοδοτεί τη σταδιακή αύξηση των κρουσμάτων».
Πότε θα έρθει το δεύτερο κύμα της πανδημίας
«Λογικά θα πρέπει να περιμένουμε ένα δεύτερο κύμα κρουσμάτων του νέου κορωνοϊού το φθινόπωρο. Οι κορωνοϊοί συνηθίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους νωρίτερα από τους ιούς της γρίπης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από τα μέσα Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για την απαρχή του δεύτερου κύματος COVID-19, το οποίο βάσει όσων έχουμε ήδη δει από το πρώτο κύμα της νόσου αναμένεται να διαρκέσει έως και τα τέλη Απριλίου του 2021», εκτιμά ο κ. Τσακρής.
Περιμένοντας το εμβόλιο για τον SARS-CoV-2
Εν αναμονή του δεύτερου κύματος της λοίμωξης COVID-19, με ασυνήθιστα μεγάλη ταχύτητα για τα επιστημονικά δεδομένα «τρέχουν» οι κλινικές δοκιμές των υποψήφιων εμβολίων για την COVID-19. Από τα 22 υποψήφια που βρίσκονται σε κλινικό στάδιο ανάπτυξης, σε Φάση 3, δηλαδή σε δοκιμαστική χορήγηση σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες (υγιείς εθελοντές), βρίσκονται:
α) Το εμβόλιο Ad5 της κινεζικής εταιρείας CanSino Biologics, που πρόσφατα έλαβε έγκριση από τις κινεζικές ρυθμιστικές αρχές για τη χορήγηση στο προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων της χώρας.
γ) Το εμβόλιο AZD1222 της συνεργασίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης με τη φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca είναι αυτό που αριθμητικά χορηγείται στο πλαίσιο της κλινικής μελέτης στον μεγαλύτερο αριθμό υγιών εθελοντών σε Βρετανία, Βραζιλία και Νότια Αφρική. Μάλιστα, οι επικεφαλής του προγράμματος ανάπτυξης του εν λόγω εμβολίου υποστηρίζουν ότι τον Οκτώβριο θα είναι σε θέση να έχουν έτοιμες δόσεις του AZD1222 για επείγουσα χρήση. Ενώ η AstraZeneca τον Ιούνιο είχε δηλώσει ότι έχει τη δυνατότητα παραγωγής δύο δισεκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου.
«Η ταχύτητα με την οποία εξελίσσονται τα πράγματα σε ό,τι αφορά την αναπτυξη του εμβολίου για τον νέο κορωνοϊό είναι πρωτοφανής. Σίγουρα μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους θα έχουμε κάποια πιο βάσιμα συμπεράσματα επί των δυνατοτήτων των υποψήφιων εμβολίων. Από τα μέχρι τώρα στοιχεία διαφαίνεται ότι έχουν τη δυνατότητα να παράγουν ικανό αριθμό αντισωμάτων στον ανθρώπινο οργανισμό.
Αλλά αν ένα εμβόλιο δεν δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες, όπως ένα επιδημικό κύμα, δεν μπορούμε να κρίνουμε την αποτελεσματικότητά του μόνο βάσει των κλινικών δοκιμών. Σε κάθε περίπτωση, αν το όποιο εμβόλιο για τη λοίμωξη COVID-19 καταφέρει να έχει μια αποτελεσματικότητα της τάξης του 50% στην αναχαίτιση της εκδήλωσης της νόσου, θα έχει γίνει ένα σημαντικό βήμα στη θωράκιση της κοινότητας», επισημαίνει ο κ. Τσακρής..
Και μπορεί το ποσοστό να φαίνεται χαμηλό, ωστόσο αν αναλογιστεί κανείς την αποτελεσματικότητα του τετραδύναμου εμβολίου για τη γρίπη, που ήταν διαθέσιμο της σεζόν 2019-2020 και κυμάνθηκε στο 60%-65%, τότε γίνεται αντιληπτό ότι το 50% είναι ικανό να συνδράμει στην προστασία του πληθυσμού από τον SARS-CoV-2.
Αλλά επειδή το χρονικό διάστημα μέχρι τη διευρυμένη χρήση του εμβολίου είναι μεγαλύτερο από εκείνο της έλευσης του δεύτερου κύματος της λοίμωξης, ο κ. Τσακρής υπενθυμίζει ότι τα μέτρα πρόληψης της διασποράς του κορωνοϊού (καλή υγιεινή χεριών, τήρηση αποστάσεων, χρήση μάσκας κ.λπ.), αλλά και ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για την ανεξέλεγκτη αύξηση των κρουσμάτων.
«Κατά την πρώτη φάση της πανδημίας παρατηρήσαμε ότι ο εμβολιασμός για τη γρίπη και τον πνευμονιόκοκκο αλλά και η τήρηση των κανόνων υγιεινής συνέβαλαν στην προστασία του πληθυσμού γενικότερα από αναπνευστικές λοιμώξεις. Συνεπώς και τη σεζόν 2020-21 θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον εμβολιασμό έναντι της εποχικής γρίπης», καταλήγει ο αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ.
Αυξημένη ζήτηση για αντιγριπικά εμβόλια
Μπορεί προς το παρόν να είναι ασαφές ποια στελέχη της γρίπης θα επικρατήσουν τον χειμώνα του 2020-21, ωστόσο ήδη παγκοσμίως καταγράφεται αυξημένη ζήτηση από την πλειοψηφία των κρατών θέτοντας ισχυρή πίεση προς τις μονάδες παραγωγής εμβολίων.
Σύμφωνα με τον Απόστολο Βαλτά, πρόεδρο του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), «τη σεζόν 2019-2020 καταγράφηκε ρεκόρ εμβολιασμών έναντι της γρίπης και μάλιστα οι εμβολιασμοί έγιναν έγκαιρα. Το 2018-19 είχαν γίνει 2.300.000 αντιγριπικοί εμβολιασμοί και την περίοδο 2019-2020 πραγματοποιήθηκαν 3.100.000».
Μιλώντας στο prototohema.gr ο κ. Βαλτάς εξηγεί ότι «για τον χειμώνα 2020-21 αναμένεται διπλασιασμός των εμβολιασμών συγκριτικά με την περσινή περίοδο, καθώς έχει ειπωθεί πολλές φορές από τους λοιμωξιολόγους ότι εν όψει του δεύτερου κύματος της πανδημίας COVID-19 ο καθολικός εμβολιασμός του πληθυσμού έναντι της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου θα λειτουργήσει προστατευτικά».
Ο εμβολιασμός θα πρέπει να γίνει την περίοδο Οκτωβρίου - Νοεμβρίου, καθώς η γρίπη και γενικότερα οι αναπνευστικές λοιμώξεις στην Ελλάδα παρουσιάζουν αύξηση την περίοδο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου του επόμενου έτους.
Ο ΠΦΣ ήδη επεξεργάζεται καμπάνια ενημέρωσης του κοινού για την αξία του έγκαιρου εμβολιασμού έναντι της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου, ενώ στο πλαίσιο της διαρκούς συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές (υπουργείο Υγείας, ΕΟΦ κ.ά.) έχει επισημάνει την ανάγκη έγκαιρης εξασφάλισης επαρκών αποθεμάτων αντιγριπικών εμβολίων.
Θεραπευτικό πρωτόκολλο για την COVID-19
Παράλληλα, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό αξιολογεί διαρκώς κάθε νεότερο δεδομένο από τις κλινικές μελέτες που δημοσιεύονται στα έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, εγχώρια και ξένα, που αφορούν την καλύτερη διαχείριση της λοίμωξης που προκαλεί ο SARS-CoV-2.
«Ο θεραπευτικός αλγόριθμος της νόσου COVID-19 είναι υπό διαρκή μεταβολή βάσει των αποτελεσμάτων των κλινικών δοκιμών που γίνονται παγκοσμίως», εξηγεί στο protothema.gr ο Νικόλαος Σύψας, καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ.
Σύμφωνα με το ισχύον ελληνικό θεραπευτικό πρωτόκολλο, τα βασικά φάρμακα που έχουν στη διάθεσή τους οι κλινικοί γιατροί για τη διαχείριση των ασθενών με νόσο COVID-19 και ανάλογα με τη βαρύτητα της λοίμωξης είναι: φωσφορική χλωροκίνη ή θειική υδροξυχλωροκίνη, λοπιναβίρη & ριτοναβίρη, νταρουναβίρη & κομπισιστάτη, αλφα-ιντερφερόνη, ρεμντεσιβίρη και τοσιλιζουμάμπη ή anakinra.
Σχολιάζοντας το θέμα που δημιουργήθηκε με την υδροξυχλωροκίνη και την απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) να τερματίσει το σκέλος της μελέτης SOLIDARITY που την αφορά, ο κ. Σύψας λέει ότι «καμία μελέτη δεν μας έχει δείξει ότι η χλωροκίνη και η υδροξυχλωροκίνη δεν δουλεύουν. Υπάρχουν στοιχεία ωστόσο που δείχνουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Στον ελληνικό θεραπευτικό αλγόριθμο συνεχίζουν λοιπόν να υπάρχουν και να χορηγούνται σε νοσηλευόμενους ασθενείς η χλωροκίνη και η υδροξυχλωροκίνη, αλλά την παρούσα περίοδο είναι ευτυχώς λίγοι αυτοί».
Αναφορικά με το πρωτόκολλο χημειοπροφύλαξης με χλωροκίνη που είχε σχεδιαστεί για εθελοντική χορήγηση σε εργαζομένους του υγειονομικού τομέα, ο κ. Σύψας διευκρινίζει ότι «στο πλαίσιο κλινικής δοκιμής έγινε χορήγηση χημειοπροφύλαξης σε υγειονομικούς που εκδήλωσαν ενδιαφέρον. Αυτοί αριθμητικά ήταν λίγοι, διότι η επιδημία COVID-19 στη χώρα μας είχε ατονίσει μέχρι να εγκριθεί το πρωτόκολλο. Ομως παραμένει στη διάθεσή μας στην περίπτωση που χρειαστεί να εφαρμοστεί, σε εθελοντική βάση πάντα, κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας».
Ελπιδοφόρες προσπάθειες ανάπτυξης εγχώριων τεστ
Τέλος, εν αναμονή του δεύτερου κύματος της πανδημίας, συνεχίζεται και η φιλόδοξη συνεργατική προσπάθεια επιστημόνων από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, το Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, το Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας, το Εθνικό Κέντρο Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ», το Ινστιτούτο Παστέρ και όλα τα Κέντρα Αναφοράς για την COVID-19 της χώρας, για την ανάπτυξη διαγνωστικών μοριακών τεστ και τεστ αντισωμάτων για τον SARS-CoV-2.
Η πορεία των προσπαθειών αυτών αξιολογείται ως θετική και ελπιδοφόρα, αφού κάποια από τα υπό ανάπτυξη αντιδραστήρια δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα εισαγόμενα ως προς την ευαισθησία, την εξειδίκευση, την ταχύτητα και την αναλογία ψευδώς θετικών και ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων.
Η επιστημονική ομάδα εργάζεται πάνω στις ήδη υπάρχουσες προδιαγραφές που θέτουν διεθνή όργανα, όπως ο FDA και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), με στόχο εφόσον τελεσφορήσουν οι προσπάθειες να διεκδικήσουν επιτυχώς την αδειοδότηση αυτών των τεστ μοριακού ελέγχου. Ευχή όλων είναι οι ελληνικές προσπάθειες να αποδώσουν καρπούς σύντομα και έτσι να περιοριστεί η ανάγκη εισαγωγής αντιδραστηρίων, όπως συμβαίνει σήμερα.
Πηγή: Protothema.gr
