«Οι εκπαιδευμένοι νοσηλευτές στον Διαβήτη προσφέρουν γνώση, χρόνο και καρδιά στους ασθενείς και κάνουν τη διαφορά» ήταν το μήνυμα της ενημερωτικής εκστρατείας για τον Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ), στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη (14 Νοεμβρίου).
Στόχος της εκστρατείας, η ευαισθητοποίηση του κοινού για την πρόληψη του ΣΔ, η ενημέρωσή του αναφορικά με τις επιπτώσεις της νόσου, καθώς και η ανάδειξη του ρόλου του εκπαιδευμένου νοσηλευτή στη διαχείρισή της από τον ασθενή.
Στην ίδια φιλοσοφία και το μήνυμα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (IDF), «Οι νοσηλευτές κάνουν τη διαφορά στον Διαβήτη», επισημαίνοντας την ανάγκη εκπαίδευσης περισσότερων νοσηλευτών ώστε να βοηθούν τους ανθρώπους που ζουν με διαβήτη να κατανοήσουν και να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κατάστασή τους. Σύμφωνα με τον IDF, σήμερα περισσότεροι από 460 εκατομμύρια άνθρωποι εκτιμάται ότι ζουν με διαβήτη, παγκοσμίως, ένας αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί σε 578 εκατομμύρια μέχρι το 2030. Μόνο πέρυσι, ο ΣΔ ευθυνόταν για 4,2 εκατομμύρια θανάτους και για δαπάνες υγείας τουλάχιστον 760 δισεκατομμυρίων δολαρίων, 10% του συνολικού ποσού που δαπανήθηκε για την υγειονομική περίθαλψη. Ο αντίκτυπος του διαβήτη έχει γίνει ακόμη πιο έντονος τη φετινή χρονιά, καθώς σε διάφορες περιοχές οι μισοί από τους ανθρώπους που διαγνώστηκαν με την COVID-19 είχαν Σακχαρώδη Διαβήτη. Καθώς ο επιπολασμός του διαβήτη συνεχίζει να αυξάνεται σε όλον τον κόσμο, απαιτούνται περισσότεροι εκπαιδευμένοι νοσηλευτές για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που επηρεάζονται από διαβήτη, να αποφύγουν πιθανές σοβαρές επιπλοκές που αλλάζουν τη ζωή τους -όπως καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια, απώλεια όρασης, νεφροπάθεια και ακρωτηριασμός των άκρων- και να τους συμβουλεύσουν στην υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει προειδοποιήσει για την έλλειψη 5,9 εκατομμυρίων νοσηλευτών σε παγκόσμιο επίπεδο, τονίζοντας ότι οι απόφοιτοι νοσηλευτές θα πρέπει να αυξηθούν κατά 8% ετησίως για να ξεπεραστεί το έλλειμμα έως το 2030.
Ο πρόεδρος της ΕΔΕ, ομότιμος καθηγητής Παθολογίας και Μεταβολικών Παθήσεων ΕΚΠΑ, Γεώργιος Δημητριάδης, αναφερόμενος στον ρόλο του νοσηλευτή, σημείωσε ότι «ο ρόλος του εκπαιδευμένου νοσηλευτή στον ΣΔ είναι καθοριστικός, καθώς αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ γιατρού και ασθενή. Συμβάλλει στη βελτίωση των κλινικών αποτελεσμάτων, στην καλύτερη γλυκαιμική ρύθμιση και τη μείωση των οξέων και χρόνιων επιπλοκών και κατ' επέκταση των ημερών νοσηλείας. Ταυτόχρονα, εκπαιδεύει τον ασθενή στην αυτοδιαχείριση της νόσου και στον σωστό τρόπο εφαρμογής της θεραπείας, προσφέροντάς του, παράλληλα, ψυχοσυναισθηματική υποστήριξη». Για την ανάγκη αύξησης των εκπαιδευμένων νοσηλευτών. ο πρόεδρος της ΕΔΕ υπογράμμισε: «Το 2016, ο στόχος για τη
Μεγάλη Βρετανία ήταν να υπάρχει "Κλινικός Ειδικός Νοσηλευτής στον Διαβήτη" σε όλα τα νοσοκομεία, σε αντιστοιχία τουλάχιστον ένας ανά 250 κρεβάτια. Στις ευρωπαϊκές χώρες, η αντιστοιχία γιατρών είναι 3/1.000 κατοίκους, και νοσηλευτών 8,7/1.000 κατοίκους. Στην Ελλάδα, τα αντίστοιχα στοιχεία είναι 6,6 γιατροί/1.000 κατοίκους και 1,6 νοσηλευτές/1.000 κατοίκους, αποτυπώνοντας μία δραματική υποστελέχωση των δημόσιων νοσοκομείων με νοσηλευτές. Δραματικό είναι, επίσης, το πρόβλημα της υποστελέχωσης των 21 Διαβητολογικών Κέντρων (ΔΚ) και 84 Διαβητολογικών Ιατρείων (ΔΙ) στις Παθολογικές Κλινικές των δημόσιων νοσοκομείων, όχι μόνο από εκπαιδευμένους νοσηλευτές αλλά και από ειδικούς παθολόγους-διαβητολόγους, όπως παρατήρησε ο πρόεδρος της ΕΔΕ, ζητώντας να γίνουν άμεσες ενέργειες για την έναρξη της εξειδίκευσης παθολόγων/παιδιάτρων στον Σακχαρώδη Διαβήτη. Διαφορετικά, όπως είπε, τα Διαβητολογικά Κέντρα/Διαβητολογικά Ιατρεία θα οδηγηθούν ταχύτατα σε αδυναμία περίθαλψης των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη, με ολέθριες συνέπειες για την υγεία τους.
Στον επιπολασμό του ΣΔ παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της ΕΔΕ, παθολόγος-διαβητολόγος, δρ. Σταύρος Παππάς. «Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2) έχει λάβει διαστάσεις "επιδημίας". Ένας στους 2 ανθρώπους, σχεδόν το 50% σε όλον τον κόσμο, παραμένουν αδιάγνωστοι, ενώ περισσότερο από ένα εκατομμύριο παιδιά και έφηβοι πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1. Μέγιστο πρόβλημα αποτελεί και ο μεγάλος αριθμός με προδιαβήτη (374 εκατομμύρια). Πρόκειται για άτομα με διαταραχές της ομοιόστασης της γλυκόζης, οι μισοί εκ των οποίων, σε 5-10 χρόνια ενδέχεται να παρουσιάσουν Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2», επεσήμανε.
Σημαντικές μελέτες, που έχουν διεξαχθεί στη χώρα μας αναφορικά με τον επιπολασμό του ΣΔ, έχουν δείξει ότι ο ΣΔ παρουσιάζει ανοδική τάση τις τελευταίες δεκαετίες. Σύμφωνα με τη μελέτη ΕΜΕΝΟ (Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου), που έγινε με τη συνεργασία των Ιατρικών Σχολών της χώρας και ολοκληρώθηκε το 2016, η συχνότητα του ΣΔτ2 έχει τετραπλασιασθεί τα τελευταία 30 χρόνια και υπολογίσθηκε στο 11-12% του πληθυσμού. Επίσης, ο αντιπρόεδρος της ΕΔΕ σημείωσε ότι «αποτελεί επιτακτική ανάγκη η κατάρτιση ενός εθνικού σχεδίου δράσης σε δύο κατευθύνσεις: Καλύτερη αντιμετώπιση των διαβητικών ασθενών και πρόληψη του ΣΔ.
Για την ορθή διαχείριση του ατόμου με ΣΔ, κυρίως αυτού με χρόνιες επιπλοκές, μίλησε ο γγ της ΕΔΕ, Ανδρέας Μελιδώνης, τονίζοντας ότι «οι χρόνιες επιπλοκές του ΣΔ αποτελούν πραγματικά τη μεγάλη μάστιγα της νόσου, καθώς ο ΣΔ διπλασιάζει έως τετραπλασιάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων». Όσον αφορά την πανδημία, o κ. Μελιδώνης υπογράμμισε πως «σύμφωνα με στοιχεία, μέχρι και 50% όσων διαγνώστηκαν με Cοvid-19 πάσχουν και από διαβήτη, ενώ οι διαβητικοί ασθενείς με Covid-19 έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο θνητότητας, συγκριτικά με τους μη διαβητικούς με Covid-19. Oι νοσηλευόμενοι με Covid διαβητικοί ασθενείς που παρουσιάζουν καλή γλυκαιμική ρύθμιση κατά την νοσηλεία τους μειώνουν κατά 80% τον κίνδυνο θνητότητας σε σχέση με τους αρρύθμιστους».
Στους τρόπους αντιμετώπισης του ΣΔ αναφέρθηκε η MD, PhD Μαγδαληνή Μπριστιάνου, ταμίας της ΕΔΕ, παθολόγος-διαβητολόγος, διευθύντρια Παθολογικής Kλινικής Γ. Ν. Λαμίας: «Για την αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη είναι αναγκαίες παρεμβάσεις που στοχεύουν σε εξατομικευμένες διατροφικές τροποποιήσεις, αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και τακτική ιατρική παρακολούθηση».
Σακχαρώδης Διαβήτης και Covid-19 Έως και 50% όσων διαγνώστηκαν με κορονοϊό ήταν διαβητικοί, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που αποτυπώνονται στο γράφημα / ΑΠΕ - ΜΠΕ
Στην Ελλάδα ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια, αγγίζοντας πλέον το 1.000.000. Αν σε αυτόν τον αριθμό προσθέσουμε και το ποσοστό των ατόμων με προδιαβήτη, που έχουν στο στάδιο αυτό διπλάσιο έως τετραπλάσιο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων σε σχέση με άτομα με φυσιολογικές τιμές σακχάρου, τότε του 20% του ελληνικού πληθυσμού άνω των 45 ετών σχετίζεται με τη νόσο. Την ίδια ώρα, 300.000 - 400.000 άνθρωποι αγνοούν ότι έχουν διαβήτη/προδιαβήτη. Τα παραπάνω τόνισε στο πλαίσιο της Συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την έναρξη της καμπάνιας Diabetes Challenge Project, o παθολόγος - διαβητολόγος, Αντώνιος Λέπουρας.
Επιπλοκές
Ο διαβήτης γερνά πρόωρα την καρδιά και τα αγγεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιακή νόσο και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Όπως σημειώνουν οι ειδικοί, 3 στα 4 άτομα με διαβήτη θα υποστούν τουλάχιστον ένα καρδιαγγειακό επεισόδιο στη ζωή τους και έχουν υπερδιπλάσιες πιθανότητες αυτό να είναι θανατηφόρο. Μία άλλη συχνή επιπλοκή της νόσου είναι η χρόνια νεφρική νόσος, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων και νεφροπάθειας τελικού σταδίου. Τα άτομα με διαβήτη έχουν 17 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν νεφρική ανεπάρκεια σε σχέση με τον υγιή πληθυσμό, 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο τύφλωσης και διπλάσιο κίνδυνο άνοιας.
Διαβητικό πόδι
Επιπλέον, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη έχουν 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ακρωτηριασμού, από το λεγόμενο «διαβητικό πόδι», όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις βλάβες (πληγές, μολύνσεις) στα πόδια, οι οποίες αποτελούν επιπλοκή του διαβήτη. «Κάθε 20 δευτερόλεπτα ένα άτομο με ΣΔ σε όλο τον κόσμο υφίσταται ακρωτηριασμό στο κάτω άκρο», εξήγησε ο καθηγητής παθολογίας - σακχαρώδους διαβήτη, υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου - Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού, Β΄ Παθολογικής Κλινικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, (Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης) και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομάδας Μελέτης Διαβητικού Ποδιού, Νικόλαος Παπάνας.
Η ανάγκη του εμβολιασμού
Τα άτομα με διαβήτη είναι επίσης πολύ πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις και στην εμφάνιση επιπλοκών από αυτές σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. «Όπως και για κάθε άλλο νόσημα, έτσι και για τις λοιμώξεις, ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι η πρόληψη. Για τις λοιμώξεις που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό, τα εμβόλια αποτελούν ένα από τα αποτελεσματικότερα μέτρα πρόληψης», υπογράμμισε ο σναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας - Λοιμώξεων, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης, διευθυντής Παθολογικής Κλινικής ΠΑ.Γ.Ν.Η., Διαμαντής Κοφτερίδης.
Διατροφική εκπαίδευση
Για την πρόληψη όλων των παραπάνω επιπλοκών του διαβήτη, το κλειδί είναι η αποτελεσματική ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, στην οποία η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο. Όπως σημείωσε ο Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, με ειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη, επιστημονικός συνεργάτης Α' Παιδιατρικής Κλινικής, Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Σπύρος Ζαρογιάννης, «η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης και πρόληψης του διαβήτη, πριν μπει οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή, είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής. Η διατροφή, η άσκηση και η απώλεια βάρους βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης και της διαχείρισης του διαβήτη». «Σύμφωνα με τις συστάσεις όλων των Διαβητολογικών Εταιριών παγκοσμίως, τα οφέλη της διατροφικής θεραπείας στο γλυκαιμικό έλεγχο είναι παρόμοια ή και μεγαλύτερα από αυτά που θα προέκυπταν από τις παρούσες φαρμακευτικές επιλογές.
Η καμπάνια
Με στόχο την πρόληψη και την ευαισθητοποίηση του κόσμου για το διαβήτη και τον εμβολιασμό, η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία "Με Οδηγό του Διαβήτη" από την 1η Νοεμβρίου "τρέχει" για δεύτερη χρονιά την ενημερωτική καμπάνια Diabetes Challenge Project. Με σύνθημα «Μετρήσου κι εσύ», η καμπάνια διεξάγεται αποκλειστικά μέσω των social media. Σε αυτήν, αναγνωρίσιμα πρόσωπα των τεχνών, των media και της γαστρονομίας στέκονται μπροστά από την κάμερα, μοιράζονται τις γνώσεις τους για τον διαβήτη και υποβάλλονται σε μέτρηση σακχάρου. Στη συνέχεια, ανεβάζουν το σχετικό βίντεο στον προσωπικό τους λογαριασμό στα social media με hashtag #metrisoukiesy, προσκαλώντας κάποιο άλλο αναγνωρίσιμο πρόσωπο να κάνει το ίδιο. Απώτερος σκοπός είναι η καμπάνια, διαχεόμενη στα social media, να ενθαρρύνει τον κόσμο να μετρηθεί.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ - Φωτογραφία από Tesa Robbins από το Pixabay
