Δύσκολη η πρόβλεψη και η αντιμετώπιση του φαινομένου - Το χρονικό των ατυχημάτων στα ελληνικά βουνά

Ήταν 28 Ιανουαρίου του 2001 όταν δύο ορειβάτες παρασύρθηκαν από χιονοστιβάδα στη θέση Σταυραϊτιές του Ολύμπου και μεταφέρθηκαν με σοβαρά τραύματα στο νοσοκομείο. Ακριβώς 20 χρόνια αργότερα, στις 28 Ιανουαρίου του 2021 και πάλι στο «μυθικό» βουνό, στη θέση Ξερολάκι, το ίδιο φαινόμενο στοίχισε τη ζωή στους δύο γιατρούς από τη Λάρισα.

Ο αριθμός και ο όγκος των χιονοστιβάδων τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν μειωθεί αρκετά στα ελληνικά βουνά διότι έχουν περιοριστεί οι χιονοπτώσεις, ωστόσο ο κίνδυνος εξακολουθεί και παραμένει αφού η πρόβλεψη χιονοστιβάδας είναι ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση, όπως και η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της, σύμφωνα με έμπειρους ορειβάτες και πανεπιστημιακούς.

«Τα τελευταία 20 χρόνια, οι χιονοστιβάδες έχουν μειωθεί εξαιρετικά σε σχέση με τις δεκαετίες του '70, του '80, του '90 και του 2000. Τα βουνά έχουν λιγότερο χιόνι σε σχέση με το παρελθόν, όμως έχει αυξηθεί η επισκεψιμότητα του κόσμου κι έτσι ο παράγοντας ατυχήματος παραμένει υψηλός», εξήγησε, μιλώντας στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Ζαφείρης Τρόμπακας, εκ των ιδρυτών της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης.

Ο κ.Τρόμπακας εδώ και 44 χρόνια ασχολείται με την ορειβασία βουνού, ενώ από το 1976 ξεκίνησε μία προσωπική καταγραφή του φαινομένου των χιονοστιβάδων, των επικίνδυνων σημείων, των ανέμων αλλά και των ατυχημάτων που σημειώθηκαν σε όλη την ελληνική επικράτεια με πληροφορίες και φωτογραφίες από τα σημεία.

«Τον Απρίλιο του 1985 καθίσαμε μία παρέα στον Όλυμπο να μετρήσουμε τη συχνότητα με την οποία πέφτουν οι χιονοστιβάδες. Έπεφτε μία κάθε 45 λεπτά. Ήταν αλλεπάλληλες, κυλούσαν σε όλα τα ζωνάρια. Αυτή η κατάσταση έχει εκλείψει πλέον», προσθέτει.

Δύσκολη υπόθεση η πρόβλεψη και η αντιμετώπιση μιας χιονοστιβάδας

Η πρόβλεψη μιας χιονοστιβάδας είναι ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση, όπως επίσης η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της, αναφέρει από την πλευρά του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Βουδούρης.

«Οι χιονοστιβάδες είναι ένας υδρομετεωρολογικός κίνδυνος. Είναι ροή μάζας χιονιού σε πλαγιές σε μεγάλες αποστάσεις. Είναι ένα πολύπαραγοντικό φαινόμενο όπως και οι κατολισθήσεις που γίνονται στην ξηρά. Έχουν σχέση με την ποσότητα και την ποιότητα του χιονιού, με το εάν έχει πέσει χιόνι προηγουμένως, εάν είναι ολισθηρό το έδαφος, πώς είναι το πρανές και οι κλίσεις του και εάν υπάρχει βλάστηση», τονίζει ο καθηγητής.
Σύμφωνα με τον κ. Βουδούρη, είναι πολύ δύσκολη η πρόβλεψη μιας χιονοστιβάδας όπως και η αντιμετώπισή της, ενώ μέτρα προστασίας είναι σχεδόν αδύνατο να παρθούν και να εκτελεστούν.

Το χρονικό των δυστυχημάτων στην Ελλάδα από χιονοστιβάδες

Χιονοστιβάδα προκάλεσε το μεγαλύτερο ορειβατικό δυστύχημα στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 1976 στη θέση Λαιμός του Ολύμπου με έξι νεκρούς, όταν ισχυροί άνεμοι εξαφάνισαν το χιόνι στις βόρειες πλαγιές στις κόψεις, σύμφωνα με την περιγραφή του κ. Τρόμπακα.

Στις 16/1/1996, στα Λευκά Όρη, στην Κρήτη έχασε ένας άνθρωπος τη ζωή του, ενώ στις 2/2/1998 καταγράφηκε δυστύχημα με δύο νεκρούς στον Όρβηλο.

Στις 14/2/2005, στο Μαίναλο, πέντε άτομα έχασαν τη ζωή τους από χιονοστιβάδα, ενώ θανατηφόρα δυστυχήματα καταγράφηκαν και τα επόμενα δύο χρόνια στις 13/1/2013 στην Τύμφη - Λάπατο και στις 31/12/2017 στη Βασιλίτσα με δύο νεκρούς συνολικά.

Τελευταίο τραγικό περιστατικό ήταν αυτό που σημειώθηκε στον Όλυμπο, πριν από λίγες ημέρες, με το χαμό των δύο γιατρών– ορειβατών.

Σε άλλες τρεις περιπτώσεις, χιονοστιβάδες τραυμάτισαν ορειβάτες. Στις 25/3/1988, 40 ορειβάτες παρασύρθηκαν από χιονοστιβάδα στον Όλυμπο εκ των οποίων οι δύο τραυματίστηκαν σοβαρά. Στο Παγγαίο στις 7/1/1989 παρασύρθηκε ένας ορειβάτης 250 μέτρα με αποτέλεσμα να τραυματιστεί, ενώ στις 28/1/2001 δύο ορειβάτες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο με σοβαρά τραύματα μετά από παράσυρση 400 μέτρων από χιονοστιβάδα.

Συμβουλές προς τους ορειβάτες

Η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης, που χρόνια τώρα συμμετέχει σε επιχειρήσεις στα ελληνικά βουνά, εφιστά την προσοχή των ορειβατών τονίζοντας πως σε περίπτωση χιονοστιβάδας, η ζωή του εμπλεκόμενου εξαρτάται αποκλειστικά από τους συντρόφους του, τον εξοπλισμό τους και πόσο καλά εκπαιδευμένοι είναι οι ίδιοι, καθώς ο μέσος χρόνος ζωής είναι 15 λεπτά.

Ο κ. Τρόμπακας συμπληρώνει πως οι ορειβάτες θα πρέπει να γνωρίζουν τι ποσότητες χιονιού έχουν πέσει στα βουνά και τι ανέμους έχουν. «Από τις ποσότητες του χιονιού και τους ανέμους να πονηρευτούν και να βγάλουν συμπεράσματα. Οι ορειβάτες θα πρέπει να ενημερώνουν φίλους και συγγενείς για τη διαδρομή που θα ακολουθήσουν. Πότε θα ξεκινήσουν και πότε θα επιστρέψουν. Επίσης, να έχουν επικοινωνία με τον ασύρματο και να ξέρουν τα επικίνδυνα σημεία του βουνού», συμπληρώνει ο εκ των ιδρυτών της ΕΟΔ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ