Τις διατάξεις του νόμου που ψηφίστηκε πέρυσι (Ν. 4823/2021) και αφορούν στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα θέσει φέτος σε εφαρμογή το υπουργείο Παιδείας. Ο νόμος δεν εφαρμόστηκε κατά την πρώτη χρονιά της ψήφισής του αλλά φέτος περίπου 160-65.000 δάσκαλοι και καθηγητές θα περάσουν από το «βάσανο» της αξιολόγησης όπως δηλώνει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Όπως ξεκαθάρισε η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως : «Τον Σεπτέμβριο τα σχολεία μας θα ανοίξουν στελεχωμένα με επιπλέον 8.487 μόνιμους εκπαιδευτικούς. Συνεχίζουμε τους μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών και προσωπικού στη γενική και την ειδική αγωγή και εκπαίδευση, αγγίζοντας τους 25.000 συνολικά τα τελευταία δυόμιση χρόνια. Επενδύουμε στο πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό μας , με μόνιμους διορισμούς, επιμορφώσεις, βελτιωτική αξιολόγηση, ατομικό τεχνολογικό εξοπλισμό και ενίσχυση της αυτονομίας τους». Αναφερόμενος στη νέα σχολική χρονιά και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας κ. Αλέξανδρος Κόπτσης υπογράμμισε ότι αρχίζει και η εφαρμογή της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών η οποία αποτελεί «μία ανατροφοδοτική διαδικασία που σκοπό έχει να συμβάλλει στη βελτίωση του παραγόμενου έργου χωρίς καμία επίπτωση στους εκπαιδευτικούς».
Η απόφαση της κυβέρνησης
Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει το σχετικό νόμο καθώς αποτελεί και προεκλογική δέσμευση της Ν.Δ. Όπως έχει δηλώσει και η κυρία Κεραμέως «η ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, με στόχο την αναγνώριση του έργου τους και τη βελτίωση τυχόν αδυναμιών, ακολουθεί άμεσα. Είναι αίτημα της κοινωνίας, είναι προς όφελος της εκπαιδευτικής μας κοινότητας συνολικά». Κατά τη διάρκεια της περυσινής σχολικής χρονιάς και κάτω από έντονες αντιδράσεις των συνδικαλιστικών σωματείων των εκπαιδευτικών, πραγματοποιήθηκε η αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας, «που μοναδικός της στόχος είναι η αναβάθμιση και η βελτίωση της λειτουργίας των σχολικών μονάδων», όπως επισημαίνει ο γ.γ του υπουργείου Παιδείας κ. Κόπτσης, για να συμπληρώσει ότι «είναι γεγονός πως οι πολλές και ουσιαστικές καινοτομίες δημιούργησαν σε ένα βαθμό αντιδράσεις, κάποιες φορές μεγαλύτερες κάποιες φορές μικρότερες, αναίτια, ίσως λόγω έλλειψης πλήρους ενημέρωσης από κάποιους, ίσως εσκεμμένα και σκόπιμα σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως από φόβο για το νέο και άγνωστο».
Οι αντιδράσεις για την αξιολόγηση διαχρονικά
Στα τελευταία 20 χρόνια, όσες φορές, οι κυβερνήσεις προσπάθησαν να εφαρμόσουν νόμο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών απέτυχαν παταγωδώς. Οι δύο προηγούμενες φορές το 2002 με τον νόμο 2986 και το 2010 με τον νόμο 3848, έμειναν «στα χαρτιά» κάτω από τις σφοδρές αντιδράσεις των συνδικαλιστικών σωματείων αλλά και των τότε πολιτικών εξελίξεων αφού καμία κυβέρνηση δεν ήθελε- και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο- να χάσει τη στήριξη στην κάλπη σχεδόν 170.000 δημοσίων υπαλλήλων της εκπαίδευσης. Τώρα απομένει να δείξει η σημερινή κυβέρνηση πόσο θα «μετρήσει» το πολιτικό κόστος μιας τέτοιας απόφασης.
Γιατί χρειάζεται η αξιολόγηση
Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας «κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να βελτιωθεί εάν δεν αξιολογηθεί. Αξιολόγηση σημαίνει καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, εντοπισμός των δυνατών και αδύναμων σημείων του έργου των εκπαιδευτικών, καθώς και διάχυση καλών πρακτικών και την παροχή παιδαγωγικής υποστήριξης όπου αυτό απαιτείται. Πρόσθετο κίνητρο για ακόμα μεγαλύτερη προσφορά και διαρκή βελτίωση. Μέσα από την αξιολόγηση θα αναδειχτούν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί και θα επιβραβευτούν οι γνώσεις, οι ικανότητες, ο τρόπος που λειτουργούν. Η αξιολόγηση διασφαλίζει τη διαρκή βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου»
Σύμφωνα με τον νόμο 4823/21, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών θα γίνεται σε δύο πεδία: α) το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο του εκπαιδευτικού και β) την υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια του εκπαιδευτικού. Οι εκπαιδευτικοί θα αξιολογούνται από τον σύμβουλο Εκπαίδευσης Επιστημονικής Ευθύνης ως προς τη γενική και ειδική διδακτική του γνωστικού αντικειμένου, από τον διευθυντή της σχολικής μονάδας ως προς το παιδαγωγικό κλίμα και τη διαχείριση της τάξης, και από τον σύμβουλο Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης ως προς την υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκειά τους. Το έργο των εκπαιδευτικών θα αξιολογείται τεκμηριωμένα σε τετράβαθμη περιγραφική κλίμακα: εξαιρετικό, πολύ καλό, ικανοποιητικό, μη ικανοποιητικό. Υπάρχουν «ποινές»; Μόνο στην περίπτωση που το έργο ενός εκπαιδευτικού αξιολογηθεί οριστικά ως «μη ικανοποιητικό» ο εκπαιδευτικός θα παρακολουθεί υποχρεωτικά επιμορφωτικό πρόγραμμα, το οποίο εκπονείται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ).
Οι απαντήσεις του υπουργείου Παιδείας για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
Τι μορφή θα έχει η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών;
Εισάγουμε την αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών, αξιολόγηση με καθαρά βελτιωτικό, μη τιμωρητικό χαρακτήρα, και έμφαση στην επιμόρφωση ως απαραίτητο μέτρο για τη θέσπιση ενός μηχανισμού ανατροφοδότησης και διασφάλισης της διαρκούς βελτίωσης του εκπαιδευτικού και της ποιότητας της εκπαίδευσης.
Η αξιολόγηση του έργου είναι περιγραφική (4βαθμη κλίμακα: «εξαιρετικό», «πολύ καλό», «ικανοποιητικό», «μη ικανοποιητικό»), όχι ποσοτική, και αφορά τρία πεδία αξιολόγησης: (α) τη γενική και ειδική διδακτική, ανά 4ετία, από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Επιστημονικής Ευθύνης/Ειδικότητας, (β) το παιδαγωγικό κλίμα και τη διαχείριση της τάξης, ανά 4ετία, από τον Διευθυντή, και (γ) την υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια εκπαιδευτικού, ανά 2ετία, από κοινού από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης και τον Διευθυντή.
Γιατί χρειάζεται η αξιολόγηση εκπαιδευτικών;
- Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να βελτιωθεί εάν δεν αξιολογηθεί. Αξιολόγηση σημαίνει καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, εντοπισμός των δυνατών και αδύναμων σημείων του έργου των εκπαιδευτικών, και παροχή παιδαγωγικής υποστήριξης όπου αυτή απαιτείται.
- Πρόσθετο κίνητρο για ακόμα μεγαλύτερη προσφορά και διαρκή βελτίωση: Μέσα από την αξιολόγηση θα αναδειχτούν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί και θα επιβραβευτεί το έργο τους. Η αξιολόγηση διασφαλίζει τη διαρκή βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου.
- Η μεγαλύτερη ελευθερία και αυτονομία σε επίπεδο σχολικής μονάδας απαιτεί ένα σύστημα ελέγχων και ισορροπιών – ένα μηχανισμό λογοδοσίας.
Τι συμβαίνει στο εξωτερικό: Η αξιολόγηση (σε κεντρικό ή τοπικό επίπεδο) αποτελεί κοινή πρακτική στο 90% των ευρωπαϊκών χωρών, με βασικές εξαιρέσεις την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιρλανδία, τη Μάλτα και την Ισλανδία.
Προβλέπονται πριμοδοτήσεις (bonus) ή/και κυρώσεις ανάλογα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης;
Όχι. Όπως και στην πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών χωρών (90%), κύριος στόχος της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών είναι η παροχή ανατροφοδότησης και η αυτοβελτίωση. Η παροχή επιπλέον κινήτρων (π.χ. bonus) και η επιβολή κυρώσεων δεν αποτελούν τον κανόνα στις χώρες της ΕΕ. Στο προτεινόμενο νομοσχέδιο, η θετική αξιολόγηση συνεκτιμάται κατά τη διαδικασία επιλογής σε θέση ευθύνης, ενώ η μη θετική αξιολόγηση οδηγεί σε υποχρεωτικό επιμορφωτικό πρόγραμμα. Ευθύνη για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση της εξειδικευμένης επιμόρφωσης έχει ο Επόπτης Ποιότητας της Εκπαίδευσης (παιδαγωγικό στέλεχος εκπαίδευσης σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης).
Είναι υποχρεωτική η συμμετοχή στην αξιολόγηση;
Ναι, η συμμετοχή σε οποιαδήποτε διαδικασία αξιολόγησης (σχολικής μονάδας, εκπαιδευτικών ή στελεχών) είναι υποχρεωτική. H παράλειψη συμμετοχής συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα και προβλέπονται κυρώσεις: πειθαρχική ποινή παρακράτησης μισθού 1 μηνός / βαθμολογική-μισθολογική στασιμότητα του εκπαιδευτικού.
Πεδία και κριτήρια αξιολόγησης του έργου των εκπαιδευτικών
Το έργο των εκπαιδευτικών αξιολογείται τεκμηριωμένα σε τετράβαθμη περιγραφική κλίμακα, στην οποία το έργο τους διαβαθμίζεται από μη ικανοποιητικό, σε ικανοποιητικό, πολύ καλό ή εξαιρετικό, ως προς δύο (2) πεδία: Α) το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο του εκπαιδευτικού, το οποίο εξειδικεύεται σε Α1) γενική και ειδική διδακτική του γνωστικού αντικειμένου και Α2) παιδαγωγικό κλίμα και διαχείριση της τάξης και Β) υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια του εκπαιδευτικού. 2. Όσον αφορά στο πεδίο Α1, το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο του εκπαιδευτικού, στο πλαίσιο της γενικής και ειδικής διδακτικής του γνωστικού αντικειμένου, αξιολογείται τεκμηριωμένα από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Επιστημονικής Ευθύνης (ειδικότητας), με βάση τα εξής κριτήρια: α) Προετοιμασία διδασκαλίας: αα) Αξιολογείται ο σχεδιασμός του μαθήματος, η προετοιμασία εκπαιδευτικού υλικού ή δραστηριοτήτων, η σαφήνεια των διδακτικών στόχων, η επιλογή και η συνεκτικότητα των δραστηριοτήτων, η εφαρμογή πρακτικών διαφοροποιημένης μάθησης σε εναρμόνιση με τα προγράμματα σπουδών, τις συνθήκες της τάξης, τις γνωστικές και τις άλλες ανάγκες των μαθητών και η γενικότερη μεθοδολογία και αβ) για τους εκπαιδευτικούς των σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής, τμημάτων ένταξης και παράλληλης στήριξης αξιολογείται επιπλέον η εξειδίκευση των βασικών αξόνων του Ε.Π.Ε, κατόπιν κατάλληλης διερεύνησης και αξιολόγησης των εκπαιδευτικών ή άλλων αναγκών των μαθητών με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, η κατάρτιση κατάλληλα προσαρμοσμένων εξατομικευμένων ή ομαδικών προγραμμάτων εκπαιδευτικής υποστήριξης των μαθητών, η αποτίμηση και επαναξιολόγηση αυτών, καθώς και η αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης των μαθητών. β) Ετοιμότητα ως προς το γνωστικό αντικείμενο:
Αξιολογείται η επιστημονική εγκυρότητα της διδασκαλίας, ο βαθμός επικαιροποίησης της γνώσης και ο επιτυχής μετασχηματισμός του γνωστικού αντικειμένου σε σχολική γνώση. γ) Διδακτική μεθοδολογία και πρακτικές: Ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, τη βαθμίδα εκπαίδευσης και το γνωστικό αντικείμενο, αξιολογείται η χρήση συμμετοχικών διδακτικών στρατηγικών και τεχνικών, η διαχείριση του χρόνου, η ενεργητική και ισότιμη συμμετοχή όλων των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία, η σύνδεση του μαθήματος με την προϋπάρχουσα γνώση των μαθητών, η οργάνωση της εργασίας των μαθητών, η κατάλληλη αξιοποίηση εποπτικών μέσων και των Τ.Π.Ε., η αντιμετώπιση λειτουργικών και οργανωτικών ζητημάτων και δυσκολιών, η επικοινωνιακή ικανότητα, η ενθάρρυνση για ομαδοσυνεργατικές δράσεις, ο ρυθμός του μαθήματος, η ακρίβεια και σαφήνεια των οδηγιών. Επιπλέον αξιολογείται η χρήση διαφοροποιημένων διδακτικών στρατηγικών και τεχνικών, η ανάπτυξη συνεργατικών και διεπιστημονικών πρακτικών για τον σχεδιασμό του περιεχομένου των διδακτικών δραστηριοτήτων, ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες, τις μαθησιακές δυνατότητες και την ηλικία των μαθητών, η αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης και η ανατροφοδότηση των μαθητών. δ) Παιδαγωγικό κλίμα και διαχείριση της τάξης: Αξιολογείται η συμβολή του εκπαιδευτικού στη δημιουργία κλίματος μάθησης μέσα στην τάξη, στην προώθηση πνεύματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού μεταξύ του ιδίου και των μαθητών, στην πρόληψη προβλημάτων πειθαρχίας, στην επίλυση διαφορών και στη διαχείριση συγκρούσεων, η επίδρασή του στη στάση των μαθητών απέναντι στη μάθηση, οι ευκαιρίες για εποικοδομητικό διάλογο, η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία, η αποδοχή της διαφορετικότητας, η σχέση των μαθητών με τον εκπαιδευτικό, τους συμμαθητές τους και τα λοιπά μέλη της σχολικής κοινότητας.
Αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης του έργου των εκπαιδευτικών
Στην περίπτωση που το έργο ενός εκπαιδευτικού, καθώς και μέλους του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (Ε.Β.Π.) αξιολογηθεί οριστικά ως «μη ικανοποιητικό» κατά την αξιολόγησή του σε ένα από τα πεδία Α1, Α2 ή Β ή Α΄ ή Β΄, κατά περίπτωση, ο συγκεκριμένος εκπαιδευτικός ή μέλος του Ε.Ε.Π. ή Ε.Β.Π. παρακολουθεί υποχρεωτικό επιμορφωτικό πρόγραμμα, το οποίο εκπονείται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.). Ο προγραμματισμός, ο συντονισμός, η οργάνωση, η υλοποίηση και η εποπτεία του επιμορφωτικού προγράμματος βελτίωσης της απόδοσής του και της εξειδικευμένης υποστήριξής του αποτελούν αρμοδιότητα και ευθύνη του Επόπτη Ποιότητας της Εκπαίδευσης, ο οποίος συνεργάζεται με τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Επιστημονικής ευθύνης/Ειδικότητας και τους Συμβούλους Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης. Η θεματολογία της επιμόρφωσης και η χρονική διάρκειά της καθορίζονται με απόφαση του Επόπτη Ποιότητας της Εκπαίδευσης μετά από εισήγηση των Συμβούλων Εκπαίδευσης. 2. Στην περίπτωση που το έργο ενός δόκιμου εκπαιδευτικού, καθώς και μέλους του Ε.Ε.Π. ή Ε.Β.Π. αξιολογηθεί ως «μη ικανοποιητικό» κατά την αξιολόγηση που λαμβάνει χώρα στη λήξη της δοκιμαστικής περιόδου, έστω και σε ένα από τα πεδία Α1, Α2 ή Β ή Α΄ ή Β΄, κατά περίπτωση, δεν μονιμοποιείται αλλά μπορεί να επαναλάβει τη διαδικασία τα αμέσως επόμενα δύο (2) έτη. 3. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού ή του μέλους του Ε.Ε.Π. λαμβάνεται υπόψη στις διαδικασίες επιλογής για θέσεις στελεχών της εκπαίδευσης. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού ή του μέλους του Ε.Ε.Π. ή του Ε.Β.Π. δύναται να λαμβάνεται υπόψη σε διαδικασίες επιλογής για την ανάθεση επιμορφωτικού ή άλλου επιστημονικού-εκπαιδευτικού έργου.
Πηγή: ethnos.gr
