Το τραγούδι «Ζαβαρακατρανέμια», που γράφτηκε την εποχή της δικτατορίας ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του μεγάλου συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου που έφυγε από τη ζωή το Σάββατο σε ηλικία 84 ετών.
Το τραγούδι έγινε σπουδαία επιτυχία, έστω κι αν είναι δύσκολο οι περισσότεροι να καταλάβουν τους στίχους του που τους είχε γράψει ο ίδιος ο Γιάννης Μαρκόπουλος και τραγουδήθηκαν πρώτη φορά από τον μεγάλο Νίκο Ξυλούρη το 1968, στον δίσκο «Επιχείρησις Απόλλων».
Το τι σημαίνουν το είχε εξηγήσει, για πρώτη φορά ο ίδιος ο σπουδαίος συνθέτης το 2007 στην εκπομπή «Συναντήσεις» της ΕΡΤ1. Στη συζήτηση που είχε με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, αποκάλυψε χαρακτηριστικά:
«Όταν έγραψα το Ζαβαρακατρανέμια μέσα στη δεκαετία του ’60, γύρω στο ’66, είναι ένα από τα μέρη μίας μουσικής τελετής που λέγεται “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται”, το οποίο διατηρώ ακόμη ανέκδοτο. Κι έμεινε αυτό το τραγούδι όπου περιέχει πάρα πολλές σημαντικές λέξεις που είναι καθαρά ελληνικές. Ας το εξηγήσω, για πρώτη φορά, γίνεται σε αυτήν την εκπομπή, δεν το 'χω ξαναπεί.
Το αλληλούια δεν είναι εβραϊκή λέξη, είναι η αλληλουχία κι έφυγε το Χ. Αλληλουχία, τόσο απλό. Το Ίλεως είναι το ίλεως, Ζάβαρα είναι -όπως καμιά φορά λέμε στην Κρήτη ‘’Μα το Ζα’’, το Δία. Είναι μία εικόνα, όχι ακριβώς του Δία, αλλά μία εικόνα μέσα από τη ζωή του. Το Ζήτα παίζει τεράστιο ρόλο και είναι μία λέξη πάρα πολύ και βαθιά και αρχαία που έχουν χρησιμοποιήσει πολλές φορές σε θέματα εμπόλεμης κατάστασης. Λάμα είναι η κόψη του μαχαιριού, το νάμα είναι βάπτισμα, νέμια η ησυχία, αλλά όλες αυτές οι λέξεις μαζί ήταν μία έντονη διαμαρτυρία. Και αυτό το θέμα είναι πάλι ποίηση, αλλά έχει μία έντονη διαμαρτυρία», εξήγησε.
Με πιο απλά λόγια τα «ζάβαρα» είναι τα λάβαρα, το «κάτρα» είναι τα μαύρα και το «νέμια» είναι το ανέμισαν. Μαύρα λάβαρα ανέμισαν, δηλαδή! Επιπλέον, το «λάμα» είναι το μαχαίρι και το ίλεως είναι το έλεος! Αναλυτικότερα:
- «Αλληλούια» = αλληλουχία
- «Ζάβαρα» = λάβαρα
- «Κάτρα» = μαύρα
- «Νάμα» = βάπτισμα
- «Λάμα» = το μαχαίρι
- «Νέμια» = Ανέμισαν
- «Ίλεος» = Έλεος
Άρα έχουμε:
- Ζάβαρα κάτρα νέμια = Λάβαρα Μαύρα Ανέμισαν!
- Ίλεος Ίλεος = Έλεος, Έλεος
- Λάμα Λάμα Νάμα Νάμα Νέμια = Το μαχαίρι, το μαχαίρι μάνα μάνα Ανέμισαν.
Πηγή: ethnos.gr
