Σε 2,8 εκατομμύρια υπολογίζονται τα ανέλεγκτα οχήματα στους ελληνικούς δρόμους, τα οποία δεν έχουν περάσει από ΚΤΕΟ τα τελευταία χρόνια είτε λόγω αμέλειας των ιδιοκτητών είτε εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων.
Ερωτήματα για την αξιοπιστία του θεσμού
Την ίδια στιγμή και από τα οχήματα που περνούν από τεχνικό έλεγχο στα δημόσια και ιδιωτικά ΚΤΕΟ, η συντριπτική πλειοψηφία περνά επιτυχώς τον έλεγχο με τα ποσοστά απόρριψης να αγγίζουν μόλις το 4,5%! Έχουν καταγραφεί μάλιστα περιπτώσεις επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν 0% απορρίψεις, κάτι που σημαίνει πως το σύνολο των οχημάτων που πέρασε τεχνικό έλεγχο σε αυτές κρίθηκε κατάλληλο για κυκλοφορία. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό τα δεδομένα αυτά προκαλούν εύλογα ερωτηματικά για τη λειτουργία του θεσμού στην Ελλάδα και την αξιοπιστία των ελέγχων που διεξάγονται.
Και όλα αυτά τη στιγμή που η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους πιο γερασμένους στόλους οχημάτων μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη μέση ηλικία των οχημάτων να έχει πλέον φτάσει τα 17 έτη. Ωστόσο, στη χώρα μας το ποσοστό απορρίψεων κινείται στο 4,5%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι περίπου 15% και στη Γερμανία, η οποία διαθέτει έναν πολύ νεότερο στόλο οχημάτων φτάνει έως και το 35%.
Τι ισχύει με δίκυκλα και κάρτα καυσαερίων
Χειρότερη είναι η κατάσταση με τα δίκυκλα, τα οποία πρέπει επίσης να περνούν από τεχνικό έλεγχο. Ωστόσο, εκτιμάται από το σύνολο των περίπου 1,2 εκ. δικύκλων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, το κατώφλι των ΚΤΕΟ δεν περνά πάνω από το 1/3.
Ακόμα δυσμενέστερα είναι τα στοιχεία για την επίσης υποχρεωτική κατά τα άλλα Κάρτα Ελέγχου Καυσαερίων, το κόστος της οποίας κυμαίνεται μεταξύ 12 και 15 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία των επιχειρήσεων ΚΤΕΟ, από τα περίπου 9 εκ. οχημάτων που κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους, πάνω από 6 εκ. δε διαθέτουν έγκυρη ΚΕΚ με εκπροσώπους του κλάδου να σημειώνουν ότι κι από αυτά που διαθέτουν, τα περισσότερα την έχουν επειδή είναι υποχρεωτική η έκδοσή της κάθε φορά που ένα όχημα περνά από τεχνικό έλεγχο.
Τόσο το φλέγον ζήτημα των ανέλεγκτων οχημάτων όσο και ο χαμηλός μέσος όρος απορρίψεων από τα ΚΤΕΟ είναι γνωστά στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εδώ και χρόνια, χωρίς ωστόσο να έχει επιλυθεί έως τώρα τίποτα από τα δύο.
Έρχονται ηλεκτρονικές διασταυρώσεις και ψηφιακά πρόστιμα
Το πρόστιμο που ορίζει σήμερα ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας για τη μη κατοχή έγκυρου πιστοποιητικού τεχνικού ελέγχου ανέρχεται σε 400 ευρώ, ενώ σε ισχύ βρίσκεται από το 2018 και το πρόσθετο «ψηφιακό πρόστιμο» των 150 ευρώ, το οποίο θα βεβαιωνόταν από τη φορολογική αρχή ύστερα από την ηλεκτρονική διασταύρωση των Μητρώων. Ωστόσο αυτό δεν είχε προχωρήσει, καθώς έως τώρα τα Μητρώα των υπουργείων Οικονομικών και Μεταφορών και Υποδομών δε «μιλούσαν» μεταξύ τους αφού δεν ήταν διασυνδεδεμένα, ενώ στην εξίσωση έμπαιναν και τα μητρώα άλλων φορέων (π.χ για τα κλεμμένα οχήματα).
Πλέον το θέμα αυτό έχει λυθεί και το υπουργείο Μεταφορών ήδη καταρτίζει σχέδιο νόμου με το οποίο θα ορίζονται οι διαδικασίες εντοπισμού μέσω ηλεκτρονικών διασταυρώσεων των οχημάτων:
- που δεν έχουν ελεγχθεί από ΚΤΕΟ
- που δεν είναι ασφαλισμένα
- που δεν έχουν πληρώσει τέλη κυκλοφορίας.
Παράλληλα θα γίνει διοικητική εκκαθάριση των τηρούμενων Μητρώων Οχημάτων, προκειμένου να αποσυρθούν από την κυκλοφορία οχήματα που δεν είναι τακτοποιημένα ως προς τις ανωτέρω υποχρεώσεις τα τελευταία τουλάχιστον 7 χρόνια.
Ειδικά σε ό,τι αφορά τα ΚΤΕΟ, μετά τον ηλεκτρονικό εντοπισμό των ανέλεγκτων οχημάτων, θα αποστέλλεται μήνυμα στον ιδιοκτήτη, στον οποίο θα δίνεται προθεσμία (πιθανότανα ενός μήνα) προκειμένου να προχωρήσει στον έλεγχο του οχήματός του. Εφόσον δεν το πράξει εμπρόθεσμα, θα ενεργοποιείται ο καταλογισμός του προστίμου.
Στις διατάξεις του νομοσχεδίου εξετάζεται να ενσωματωθούν και ρυθμίσεις ταχύτερης αξιολόγησης των ενστάσεων των ιδιοκτητών που θα εντοπίζονται από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις, καθώς η ισχύουσα διαδικασία μέσω Περιφερειών κρίνεται ιδιαιτέρως γραφειοκρατική και χρονοβόρα.
Ο υψηλός αριθμός των ανέλεγκτων οχημάτων συμβάλλει και στο να μην υπάρχει αυτή τη στιγμή μια σαφής εικόνα του στόλου στην Ελλάδα, καθώς κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν και πόσα απ΄αυτά τα οχήματα είναι εντελώς ακατάλληλα για κυκλοφορία ή τελικώς οι ιδιοκτήτες τους θα μπουν στη διαδικασία να τα περάσουν από ΚΤΕΟ.
Σε κάθε περίπτωση τα διαφυγόντα έσοδα από τα ανέλεγκτα οχήματα είναι τεράστια και για το Δημόσιο, καθώς εκτιμάται ότι ο έλεγχος όσων απέχουν από τη διαδικασία, θα απέφερε στα δημόσια ταμεία από φόρους, ΦΠΑ, τέλη και παράβολα εκπρόθεσμων ελέγχων, αλλά και των τελών που πληρώνουν τα ιδιωτικά ΚΤΕΟ στο υπουργείο, περίπου 200 εκ. ευρώ.
Αυστηρή εποπτεία και στα ΚΤΕΟ
Το σχέδιο νόμου θα περιλαμβάνει και πλήθος διατάξεων με στόχο την εποπτεία της λειτουργίας των ΚΤΕΟ καθώς παρά τη θεσμοθέτηση του μητρώου των εποπτών του υπουργείου, το θολό τοπίο που εξακολουθεί να επικρατεί σχετικά με τη σύννομη λειτουργία των επιχειρήσεων αυτών, αποτελεί ατράνταχτη απόδειξη ότι το ζήτημα της εποπτείας πάσχει.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι σε μία μέση χρονιά λαμβάνουν χώρα περίπου 2,5 εκατομμύρια τεχνικοί έλεγχοι οχημάτων. Τα στοιχεία αποστέλλονται από τα ΚΤΕΟ στο υπουργείο μαζί με φωτογραφίες, οι οποίες πιστοποιούν πλέον ότι το όχημα πέρασε από τη ράμπα ελέγχου και ο ιδιοκτήτης δεν ...έλαβε το πιστοποιητικό ταχυδρομικά. Ωστόσο στο υπουργείο φτάνουν συνολικά πάνω από 10 εκ. φωτογραφίες, οι οποίες στη συνέχεια θα πρέπει να αξιολογηθούν προκειμένου να διαπιστωθεί εάν αυτό που απεικονίζεται, είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι, κάτι το οποίο προκειμένου να γίνει σωστά θα απαιτούσε σημαντικούς ανθρώπινους πόρους.
Για το λόγο αυτό υπό επεξεργασία βρίσκονται λύσεις ευφυούς διακυβέρνησης, οι οποίες θα μπορούν να επεξεργάζονται το σύνολο της πληροφορίας και των δεδομένων που συγκεντρώνονται.
Οι ιδιοκτήτες ΚΤΕΟ ζητούν αυστηρή εποπτεία
Να σημειωθεί ότι την αυστηρή εποπτεία του κλάδου ζητούν και οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες ΚΤΕΟ καθώς η μη σύννομη λειτουργία επιχειρήσεων πέραν του ότι ανάβει το πράσινο φως για την κυκλοφορία οχημάτων αμφίβολης κατάστασης κάτι που συνδέεται άμεσα με την οδική ασφάλεια, γεννά και ζητήματα αθέμιτου ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις που διατηρούν αυστηρά πρωτόκολλα στους ελέγχους.
Για μια προσπάθεια νομοθέτησης στη σωστή βάση «προκειμένου να δοθεί τέλος στην ανομία στα ΚΤΕΟ και να μειωθεί ο κίνδυνος στους δρόμους», κάνει λόγο ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιωτικών ΚΤΕΟ, Κωνσταντίνος Βήκας.
Ο κλάδος έχει ήδη προτείνει τα στατιστικά αποτελέσματα της λειτουργίας ενός ΚΤΕΟ να αναλύονται αυτόματα και να υπάρχει η δυνατότητα ειδοποιήσεων (alerts) για «παράξενα» δεδομένα, όπως για παράδειγμα εάν το μετρητικό αποτέλεσμα ενός ΚΤΕΟ που κάνει 3.000 ελέγχους είναι πάντα το ίδιο, εάν περνά ή απορριπτει οχήματα με ένα σταθερό ποσοστό. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ένδειξη που θα μπορούσε να κινητοποιήσει το υπουργείο ώστε να ακολουθήσει ενδελεχής έλεγχος και να σταλεί επιτόπου επόπτης εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι με το υφιστάμενο πλαίσιο, η αρμόδια Διεύθυνση Εποπτείας και Ελέγχου του υπουργειου Μεταφορών για τα ΚΤΕΟ δεν έχει τη δικαιοδοσία να επιβάλει ποινή, καθώς αυτό γίνεται από την Περιφέρεια.
Εκτός της αναβάθμισης του μηχανογραφικού συστήματος εποπτειας των ΚΤΕΟ, δεν αποκλείεται να δούμε και τροποποιήσεις του νόμου αναφορικά με την οντότητα των φορέων ΚΤΕΟ καθώς ακόμα και σημερα εξακολουθούν να λειτουργούν και ατομικές επιχειρήσεις όπου η οικονομική ιχνηλασιμότητα με τα απλογραφικά βίβλία είναι δυσχερέστερη.
Επίσης αναμένεται αυστηροποίηση των διοικητικών και χρηματικών ποινών που αφορούν τις επιχειρήσεις ΚΤΕΟ.
Συνολικά σήμερα λειτουργούν 236 ιδιωτικά ΚΤΕΟ και 25 δημόσια και καθόλη τη διάρκεια του 2023 εντοπίστηκαν 40 παραβάσεις για παράτυπη λειτουργία.
