«Οι τουρίστες που εξαφανίστηκαν στην Ελλάδα, ήταν όλοι γύρω στα 50 και άνω», επισημαίνει το CNN σε δημοσίευμά του.
Ήταν ένα σοκ όταν ο Μάικλ Μόσλεϊ, γιατρός και γνωστός παρουσιαστής στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρέθηκε νεκρός ύστερα από πεζοπορία εν μέσω υψηλών θερμοκρασιών στο νησί της Σύμης. Ωστόσο, ήταν πλέον ένας από μια σειρά θανάτων και εξαφανίσεων τουριστών στην Ελλάδα, καθώς η χώρα υπομένει ένα ισχυρό, πρώιμο καλοκαιρινό κύμα καύσωνα με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου.
Ακόμα, όπως γράφει το CNN, το Σάββατο (15/06) ένας Ολλανδός τουρίστας βρέθηκε νεκρός στο νησί της Σάμου. Την επόμενη ημέρα, η σορός ενός Αμερικανού τουρίστα βρέθηκε στο Μαθράκι, ένα μικρό νησί δυτικά της Κέρκυρας. Ο Άλμπερτ Καλιμπέτ, ένας άλλος Αμερικανός τουρίστας αγνοείται από τότε που ξεκίνησε για πεζοπορία στις 11 Ιουνίου στην Αμοργό. Επίσης, και δύο Γαλλίδες εξαφανίστηκαν στη Σίκινο αφού πήγαν για περίπατο.
Οι σοροί όσων έχασαν τη ζωή τους, πρέπει ακόμη να εξεταστούν για να διαπιστωθεί η ακριβής αιτία θανάτου, αλλά οι Αρχές προειδοποιούν τους πολίτες να μην υποτιμούν τις επιπτώσεις των καυτών θερμοκρασιών. «Υπάρχει ένα κοινό μοτίβο», δήλωσε στο Reuters ο Πέτρος Βασιλάκης, εκπρόσωπος της Αστυνομίας στο Νότιο Αιγαίο, προσθέτοντας: «Όλοι πήγαν για πεζοπορία εν μέσω υψηλών θερμοκρασιών». Ορισμένοι επιστήμονες λένε ότι αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι σχετικά με τις επιπτώσεις της ακραίας ζέστης στο σώμα, και ειδικότερα στον εγκέφαλο, προκαλώντας ενδεχομένως σύγχυση, επηρεάζοντας τις ικανότητες λήψης αποφάσεων των ανθρώπων, ακόμη και την αντίληψή τους για τον κίνδυνο.
«Το κλειδί για όλα είναι ο εγκέφαλός μας»
Καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί μεγαλύτερους και σοβαρότερους καύσωνες, οι επιστήμονες προσπαθούν να διαλευκάνουν πώς θα αντεπεξέλθει ο εγκέφαλός μας. Η έρευνα έχει παραδοσιακά επικεντρωθεί στις επιπτώσεις της ακραίας θερμότητας στους μύες, στο δέρμα, στους πνεύμονες και στην καρδιά, αλλά «ο εγκέφαλος, για εμένα, είναι το κλειδί για όλα», δήλωσε ο Ντέιμιαν Μπέιλι, καθηγητής Φυσιολογίας και Βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας. Είναι ο «κύριος διακόπτης» για το σώμα, δήλωσε στο CNN.
Στον εγκέφαλο ρυθμίζεται η θερμοκρασία του σώματος. Ο υποθάλαμος, μια μικρή δομή σε σχήμα διαμαντιού, λειτουργεί ως θερμοστάτης. Εκτελεί έναν λεπτό χορό για να διατηρεί την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος στους 37 βαθμούς Κελσίου ή – έστω – πολύ κοντά σε αυτούς. Όταν κάνει ζέστη, ο υποθάλαμος ενεργοποιεί τους ιδρωτοποιούς αδένες και διευρύνει τα αιμοφόρα αγγεία για να δροσίσει το σώμα. Παρ' όλα αυτά, ο εγκέφαλος λειτουργεί καλά μέσα σε ένα στενό εύρος θερμοκρασιών και ακόμη και μικρές αλλαγές μπορούν να τον επηρεάσουν. Πολλοί άνθρωποι θα είναι εξοικειωμένοι με το αίσθημα βραδύτητας και τεμπελιάς μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα.
Εντούτοις, καθώς η ζέστη αυξάνεται, μπορεί να υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των υγρών στο σώμα και της μείωσης της ροής του αίματος στον εγκέφαλο, δήλωσε ο Ντέιμιαν Μπέιλι. Οι δοκιμές που έχει κάνει σε συμμετέχοντες ερευνητές σε έναν περιβαλλοντικό θάλαμο, όπου ανέβασε τη θερμοκρασία από 21 έως 40 βαθμούς Κελσίου, έδειξαν πτώση της ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο κατά περίπου 9% έως 10%. «Αυτό είναι μεγάλη υπόθεση όσον αφορά στη μη παροχή αρκετού καυσίμου σε έναν κινητήρα που λειτουργεί συνεχώς σε υψηλές στροφές», δήλωσε ο καθηγητής Φυσιολογίας και Βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας.
«Ο άνθρωποι είναι πιο πιθανό να πάρουν ριψοκίνδυνες αποφάσεις»
Η ακραία ζέστη μπορεί να διαταράξει την τυπική εγκεφαλική δραστηριότητα, δήλωσε ο Κιμ Μαϊντενμπάουερ, νευροεπιστήμονας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. Τα δίκτυα του εγκεφάλου που συνήθως επιτρέπουν στους ανθρώπους να σκέφτονται καθαρά, να συλλογίζονται, να θυμούνται και να κατασκευάζουν και να διατυπώνουν ιδέες, μπορεί να «βγουν εκτός ελέγχου», δήλωσε στο CNN. Δυσκολεύεται η λήψη σύνθετων αποφάσεων, όπως για παράδειγμα ποιο μονοπάτι να ακολουθήσετε σε μια πεζοπορία – μια απόφαση που ακούγεται απλή, αλλά απαιτεί τη στάθμιση πολλών διαφορετικών παραγόντων. «Υπάρχουν, επίσης, στοιχεία που δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να πάρουν ριψοκίνδυνες αποφάσεις και να εμπλακούν σε παρορμητική συμπεριφορά όταν εκτίθενται στη ζέστη», πρόσθεσε.
Μάλιστα, η αλλοιωμένη αντίληψη του κινδύνου σε συνδυασμό με τη μειωμένη γνωστική λειτουργία μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες. «Δεν μιλάμε απλώς για το ενδεχόμενο να ζεσταθείς λίγο παραπάνω και ίσως να πάθεις ένα ηλιακό έγκαυμα», είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά, σημειώνοντας το εξής: «Μιλάμε για δυνητικά απειλητικές για τη ζωή (καταστάσεις), όπως το να παίρνεις κακές αποφάσεις, να θολώνει η κρίση σου».
Οι επιστήμονες μόλις τώρα αρχίζουν να ξετυλίγουν το φάσμα των επιπτώσεων που έχει η ζέστη στον εγκέφαλο, όχι μόνο όσον αφορά στη λήψη αποφάσεων, αλλά και στη διάθεση, στα συναισθήματα και στην ψυχική υγεία. «Η κατανόησή μας είναι πραγματικά ελάχιστη, είναι ένας σημαντικός άγνωστος τομέας σε αυτό το σημείο», δήλωσε ο Κιμ Μαϊντενμπάουερ.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο στην ακραία ζέστη
Ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι στη ζέστη από άλλους. Οι ηλικιωμένοι, ιδίως οι άνω των 65 ετών, κινδυνεύουν περισσότερο, επειδή το σώμα τους δεν θερμορρυθμίζει πάντα τόσο καλά. Οι άνθρωποι που εξαφανίστηκαν στην Ελλάδα, ήταν όλοι γύρω στα 50 και άνω.
Τα πολύ μικρά παιδιά και οι έγκυες γυναίκες αντιμετωπίζουν επίσης αυξημένο κίνδυνο, όπως και τα άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων των παθήσεων ψυχικής υγείας. Παρ' όλα αυτά, η ζέστη μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον καθένα. Το 2016, μια ομάδα επιστημόνων παρακολούθησε 44 φοιτητές κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα στη Βοστώνη και διαπίστωσε ότι όσοι δεν είχαν κλιματισμό, παρουσίασαν σημαντική μείωση των γνωστικών επιδόσεων.
«Κανείς δεν έχει ανοσία στις επιπτώσεις της ζέστης στην υγεία», δήλωσε ο Χοσέ Γκιγιέρμο Θεδένιο Λαουρέντ, ένας από τους συγγραφείς της έρευνας και επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Rutgers, επισημαίνοντας το εξής: «Ο εγκέφαλός μας είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο όργανο».
