Κάθε χρόνο τέτοια μέρα είναι γιορτή για τα Μακρίσια. Ξεκινά το γλέντι για τη χοιροσφαγή στο έθιμο που κρατά απο την Τουρκοκρατία και ολοκληρώνεται κάπου στην ερχόμενη Τρίτη με το λιώσιμο και την παραγωγή του παστού… Και η απόλαυση τελειώνει όταν “σωθεί” το παστό στις λαΐνες…. Φέτος η κατάσταση φαίνεται δύσκολη για το έθιμο, καθώς λίγοι ήταν αυτοί που κράτησαν χοιρινά για να το τηρήσουν. Οι περισσότερες οικογένειες δεν θα σφάξουν και αν χρειαστούν παστό θα το αγοράσουν από κάποιον άλλο. Το κόστος διατήρησης του εθίμου είναι απαγορευτικό πλέον στις δύσκολες οικονομικά εποχές που ζούμε και ιδιαίτερα φέτος που η αγροτική παραγωγή της ελιάς και του πορτοκαλιού που βασίζεται η οικονομία των Μακρισίων, έχει χαθεί ολοκληρωτικά.
Οι επαγγελματίες της χοιροσφαγής
Ο Ανδρέας Δεμερτζής είναι γανωματής από την Αμαλιάδα. “Απο 15 χρονών κάνω την δουλειά αυτή, μια δουλειά παραδοσιακή που έμαθα απο τον πατέρα μου. Κάθε χρόνο ερχόμαστε εδώ στα Μακρίσια για να γανώνουμε τα καζάνια. Πηγαίνουμε και σε άλλες περιοχές, αλλά εδώ στα Μακρίσια έχουν μια δυνατή παράδοση. Βέβαια έχει περιοριστεί ο αριθμός αυτών που ακολουθούν. Όσο κρίση και να υπάρχει θα σφάζουν. Πάντως η δουλειά μας είναι πολύ δύσκολη” ανέφερε μιλώντας για το ρόλο του γανωματή στη χοιροσφαγή και το λιώσιμο του χοιρινού.
Συνάδελφός του ο Χρήστος Κολτίσδας επίσης από την Αμαλιάδα, κάθε χρόνο βρίσκεται τέτοιες μέρες στα Μακρίσια. “Επαγγελματικά ασχολούμαι 25 χρόνια με τη δουλειά αυτή. Τα τελευταία χρόνια μειώνεται η δουλειά μας γιατί οι γέροι φεύγουν και τα παιδιά δεν ακολουθούν πιστά το έθιμο. Από ότι βλέπω φέτος το 90% δεν σφάζει. Είναι η κρίση είναι τα γεράματα… Η δουλειά μας σβήνει όσο περνάει ο καιρός. Είμαστε η τελευταία γενιά εμείς…” εξήγησε.
Ο Βαγγέλης Κάτσαρης είναι χοιροτρόφος απο Χαλκίδα. Είναι τρίτη γενιά χοιροτρόφων που έρχεται στην περιοχή. Προλάβαμε τον παππού του και τον πατέρα του και τώρα πήρε τη “σκυτάλη”. “Ερχόμαστε κάθε χρόνο εδώ στα Μακρίσια. Φέτος είναι η χειρότερη χρονιά. Ο κόσμος δεν είχε ελιές, δεν είχε πορτοκάλια και ήταν χειρότερα. Πάντως το έθιμο κάθε χρόνο μειώνεται… Κάποτε θα τελειώσει. Άλλες χρονιές πουλάγαμε 30 γουρούνια και φέτος πουλήσαμε 15…” δήλωσε.
Η κρίση επηρεάζει
Αλλες χρονιές στο παρελθόν μια μέρα δεν έφτανε για το έθιμο της χοιροσφαγής. Οι κάτοικοι ξεκινούσαν για τα καλά το έθιμο μια μέρα πριν και η Πέμπτη της προετοιμασίας ήταν όμοια με την Παρασκευή της χοιροσφαγής. Σήμερα, η κρίση τα έχει ρημάξει όλα. “Το έθιμο το έχουμε βρει απο τους πατεράδες μας. Η κρίση επηρεάζει, αλλά όπως ο άλλος κόσμος έτσι και εμείς… Θα το κρατήσουμε το έθιμο παρά τις δυσκολίες. Αν δε βγαίνουμε ας μην καπνίσουμε τσιγάρα” είπε ο Χρήστος Κουφωλιάς κάτοικος Μακρισίων.
Λάτρης του εθίμου και ο πρώην δήμαρχος Ζαχάρως και επικεφαλής της παράταξης Δυναμική Πρωτοβουλία, Πανταζής Χρονόπουλος. “Επισκεφθήκαμε τον φίλο Γιώργο Χατζόπουλο εδώ στα Μακρίσια που είναι το μοναδικό χωριό που τηρεί το έθιμο αυτό. Είναι ένα καλό έθιμο που συνεχίζουν οι κάτοικοι” δήλωσε.
Ο Δημήτρης Χατζόπουλος ήρθε από το Σικάγο όπου μένει μόνιμα, πισω στο χωριό του για να μη χάσει τη χοιροσφαγή. “Μένω στο Σικάγο και έρχομαι κάθε χρόνο στο χωριό που γεννήθηκα για το έθιμο. Δεν σβήνει ποτέ. Όσο και να μας πιέζει η Μέρκελ το έθιμό μας δεν θα σβήσει ποτέ” είπε χαριτολογώντας.
Αλλά και ο Θανάσης Γκαβός, επέστρεψε μόνιμα στο χωριό του απο την Αμερική για να μην χάνει αυτές τις στιγμές. “Το έθιμο συνεχίζει. Δεν σφάζουν πλέον τόσα πολλά όπως παλιά. Τέτοιες μέρες τα παλιά χρόνια έσφαζαν 1000 γουρούνια. Τώρα είναι πολύ λίγα. Όμως κρατάμε το έθιμο και περνάμε καλά… Ζούσα στην Αμερική και γύρισα πίσω στο χωριό μου τα Μακρίσια για να χαίρομαι τη ζωή μας. Δεν θα αφήσουμε το έθιμό μας να τελειώσει…”
Ο Διονύσης Χατζόπουλος επισήμανε πως παρά το γεγονός ότι το έθιμο κρατάει από την εποχή της Τουρκοκρατίας, παρουσιάζει κρίση τα τελευταία χρόνια. “Το συντηρούμε όσο μπορούμε αλλά μειώνεται ο πληθυσμός και τα έσοδα. όμως κάθε χρόνο όλο και κάτι κάνουμε”.
Ο δημοτικός σύμβουλος Γιώργος Χατζόπουλος, δεν δείχνει να πτοείται και συνεχίζει την παράδοση στο χωριό. “Προσπαθούμε να το κρατήσουμε ζωντανό, παρότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Αυτό που γινόταν παλιά δεν γίνεται κάθε σπίτι να έχει ένα και δύο γουρούνια, το κρασί τους μεζέδες. Εμείς προσπαθούμε να το κρατήσουμε γιατί το έχουμε από την Τουρκοκρατία. Κάποιοι νέοι ενδιαφέρονται και συμβάλουν να το διατηρούμε. Όσο κρίση και να υπάρχει δεν θα επιτρέψουμε να σβήσει το έθιμο. Τα Μακρίσια όσο και να προσπαθούν κάποιοι να τα υποβαθμίσουν, ειναι ένα ζωντανό χωριό που προχωρά μπροστά στις παραδόσεις και τα έθιμα”.
Ο Βασίλης Γκαβός εξήγησε πως το έθιμό ξεκίνησε απο την Τουρκοκρατία, γιατί δεν έτρωγαν οι Τούρκοι το χοιρινό και οι κάτοικοι το έκαναν παστό για να διατηρούν τρόφιμα. “Η κρίση κάθε χρόνο περιορίζει το έθιμο. Προσπαθούμε οι νέοι μαζί με τους παλιούς. Παλιά έσφαζαν 1000 γουρούνια και τώρα σφάζουν σε πέντε σπίτια” είπε.
