Φωτιές: Σοβαρά κενά στην πρόληψη ενώ προχωρά η αντιπυρική περίοδος

Με σοβαρά κενά στην πρόληψη εισερχόμαστε όλο και πιο βαθιά στην αντιπυρική περίοδο μόλις λίγες εβδομάδες μετά την καταστροφικότερη πυρκαγιά δασικής έκτασης στα Γεράνεια Όρη που συνέβη τα τελευταία χρόνια μήνα Μάιο και έκανε στάχτη 65.000 στρέμματα δάσους, ενώ συνήθως στις πυρκαγιές αυτής της εποχής δεν καίγονται περισσότερα από 5.000 στρέμματα.

Με έναν μόνο δασολόγο στο Δασαρχείο Μεγάρων και τις τελευταίες προσλήψεις μόνιμων υπαλλήλων στις Δασικές Υπηρεσίες να έχουν γίνει πριν 17 χρόνια, η χώρα μας εξακολουθεί να δίνει μεγαλύτερη σημασία στο ζήτημα της καταστολής παρά στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.

Απόδειξη η ουσιαστική αποκοπή των ούτως ή άλλως υποστελεχωμένων δασικών υπηρεσιών, των υπηρεσιών που γνωρίζουν όσο καμία άλλη τα δάση από το κρίσιμο κεφάλαιο της αντιμετώπισης των πυρκαγιών. Κι ενώ η Ελλάδα εξακολουθεί να επενδύει σημαντικά σε εναέρια μέσα καταστολής, στην Ευρώπη έχει ήδη γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα της χερσαίας επέμβασης. Όπως επισημαίνεται στη φετινή μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόληψη των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών: «θα πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα η απόδοση μεγαλύτερης προσοχής στις πρακτικές πρόληψης των πυρκαγιών βάσει χερσαίων λύσεων στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης των δασών. Οι εν λόγω πρακτικές μπορούν να καταλήξουν σε τοπία με μεγαλύτερη αντοχή και ανθεκτικότητα στις πυρκαγιές και σε κοινότητες καλύτερα εξοπλισμένες για την αντιμετώπιση των αναμενόμενων κινδύνων. Οι πρακτικές πρόληψης μπορούν να σώσουν ζωές, μέσα βιοπορισμού και τη φύση, εφόσον σχεδιάζονται και εφαρμόζονται ορθά και εγκαίρως. Σε σχέση με παλαιότερες προσεγγίσεις, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης θα συνεκτιμώνται πολιτικές πρόληψης, ετοιμότητας και αντιμετώπισης των πυρκαγιών συνολικά και θα αποφεύγεται ο διαχωρισμός των μέτρων, των δράσεων και του προϋπολογισμού».

Πυρ ομαδόν στη Βουλή για τις πυρκαγιές

Το θέμα της πρόσφατης καταστροφής στα Γεράνεια Ορη συζητήθηκε σήμερα το απόγευμα στη Βουλή μέσω αλλεπάλληλων ερωτήσεων βουλευτών τόσο προς τον υφυπουργό Περιβάλλοντος, Γιώργο Αμυρά όσο και προς τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας, Νίκο Χαρδαλιά.

Ο κ. Αμυράς που απάντησε σε σχετική ερώτηση της βουλευτή του ΚΚΕ, Διαμάντως Μανωλάκου δεσμεύτηκε ότι «ούτε μισό εκατοστό δάσους από την πρόσφατη πυρκαγιά στο Σχίνο δεν πρόκειται να εγκαταλειφθεί είτε μέσω της φυσικής αναγέννησης καθώς υπολογίζεται ότι περίπου 50.000 από τα 65.000 στρέμματα που αποτεφρώθηκαν ήταν παρθένο δάσος, το οποίο δεν είχε ξανακαεί οπότε υπάρχουν πολλές πιθανότητες να ανακάμψει από μόνο του ή όπου αυτό δεν επιτευχθεί, η έκταση θα ενταχθεί άμεσα στο εθνικό σχέδιο αναδάσωσης ώστε το σύνολο των εκτάσεων να ξαναπρασινίσουν».

Ο ίδιος επανέλαβε ότι επίκειται η πρόσληψη 700 δασολόγων, δασοπόνων και διοικητικών υπαλλήλων μέσω του ΟΑΕΔ, ενώ σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών σχεδιάζεται και η πρόσληψη 300 μόνιμων υπαλλήλων στις Δασικές Υπηρεσίες.

Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος μάλιστα έδωσε και τον οδικό χάρτη της αποκατάστασης του δάσους στην περιοχή ανακοινώνοντας ότι το υπουργείο ήδη προχωρεί στις εξής κινήσεις:

• Την κήρυξη της περιοχής ως αναδασωτέας: Για το σκοπό αυτό μη επανδρωμένα σκάφη διαρκώς πετούν πάνω από την περιοχή και καταγράφουν την καμμένη έκταση και με τη συνδρομή της Διεύθυνσης Δασών Δυτικής Αττικής πλέον έχουν ήδη οριοθετηθεί τα πολύγωνα της πυρκαγιάς: «Ξέρουμε μέχρι τον τελευταίο πόντο που ειναι καμμένα και που όχι. Χάρις στην ανάπτυξη των δασικών χαρτών επιπλέον μπορούμε και έχουμε διασταυρωση των στοιχείων και προστασίας του πραγματικού δάσους από μελλοντικές ενδεχόμενες καταπατήσεις κλπ», επεσήμανε.
• Την έκδοση όλων των δασικών απαγορευτικών διατάξεων.
• Τη σύνταξη των πινάκων υλοτομίας, οι οποίοι περιλαμβάνουν όλα τα καμένα δέντρα και τους κορμούς που πρέπει να απομακρυνθούν.
• Την εκπόνηση μελετών για τα αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα που πρέπει να ακολουθήσουν.
• Την αναδάσωση της καμμένης έκτασης που θα είναι και το τελευταίο στάδιο της αποκατάστασης.

Αναφορικά με τη φημολογία για την τοποθέτηση και λειτουργία ανεμογεννητριών ή τη λειτουργία λατομείων και ορυχείων στις καμμένες εκτάσεις, ο κ. Αμυράς σημείωσε χαρακτηριστικά πως «ούτε βίδα ανεμογεννήτριας δε θα επιτρέψουμε να εμφανιστεί στα καμμένα του Σχίνου, του Αλεποχωρίου ή της δυτικής Αττικής, ούτε μισή τρύπα να ανοίξει στο έδαφος για λατομείο, ούτε δρόμος για ορυχείο».

Για «εξαιρετικά δύσκολη πυρκαγιά, η οποία εξελίχθηκε κάτω από εξαιρετικά δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες με ριπές ανέμων που ξεπερνούσαν τα 8 Μποφόρ και μια φωτιά που σε 4,5 ώρες «περπάτησε» 10,3 χιλιόμετρα» έκανε λόγο από την πλευρά του ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, Νίκος Χαρδαλιάς απαντώντας σε ερώτηση της βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Χαράς Καφαντάρη αναφορικά με την έλλειψη σχεδίου πυροπροστασίας.

«Από τις 21 Απριλίου ο αστυνομικός διευθυντής Κορινθίας είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο και το πρόβλημα του δρόμου που ενώνει το Αλεποχώρι με το Σχίνο. Μιλάτε για εναέρια μέσα και λογική καταστολής, την ώρα που ο υπόλοιπος κόσμος μιλά για πολιτικές πρόληψης», επεσήμανε η κυρία Καφαντάρη.

Από την πλευρά του ο κ. Χαρδαλιάς τόνισε ότι μέσα σε 30 ημέρες ολοκληρώθηκαν οι μελέτες και οι διαπραγματεύσεις με τον Σύνδεσμο Εργοληπτικών και Δασοτεχνικών Εταιριών «και προχωράμε σε 18 επιχειρήσεις αντιπυρικής θωράκισης των 18 περιοχών που αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο βάσει των μοντέλων προσομοίωσης».

Προσέθεσε ότι τα συνεργεία θα μπουν σε αυτές τις περιοχές εντός 6 εργάσιμων ημερών, ενώ παράλληλα τοποθετούνται 26 δεξαμενές και την επόμενη εβδομάδα ανοίγεται ο δρόμος διαφυγής στην Ιποποκράτειο Πολιτεία, κάτι το οποίο θα γίνει και στο Σειχ Σου της Θεσσαλονίκης.

Για τη μη ύπαρξη 90χρονου, στον οποίο η Πολιτεία βιάστηκε να «φορτώσει» τις ευθύνες της έναρξης της πυρκαγιάς στα Γεράνεια Ορη, ρώτησε τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας ο βουλευτής του ΜέΡΑ25, Κρίτων Αρσένης καλώντας τον κ. Χαρδαλιά να μην προκαταλαμβάνει την μυστική Προανάκριση της Πυροσβεστικής για να λάβει την απάντηση ότι ουδέποτε έκανε τέτοια δήλωση ο ίδιος ή συνεργάτης του.

Ο κ. Αρσένης αναρωτήθηκε γιατί δε ζητήθηκε ευρωπαϊκή βοήθεια τη στιγμή μάλιστα που δε μαινόταν καμία άλλη μεγάλη φωτιά κατηγορώντας την κυβέρνηση για την έλλειψη αντιπυρικού σχεδίου και τη μη ολοκλήρωση των καθαρισμών.

«Εχουν καταργηθεί από το 1998 οι δασικές υπηρεσίες και έχει φτιαχτεί μια υπηρεσία που δεν ξέρει δασοπυρόσβεση. Οι οικισμοί μετά το ΄98 άρχισαν να καίγονται κι αυτό δεν οφείλεται στην κλιματική αλλαγή αλλά στην έλλειψη δασοπυρόσβεσης με ανεκπαίδευτους πυροσβέστες» τόνισε.

Ολο και περισσότερες, όλο και πιο ανεξέλεγκτες οι φωτιές

Περισσότερες και μεγαλύτερης έντασης πυρκαγιές, μακρύτερη περίοδος υψηλού κινδύνου και ολοένα αυξανόμενος επηρεαζόμενος πληθυσμός, είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών στις χώρες της Ευρώπης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν. Παρά το γεγονός ότι με το πέρασμα των ετών το ζήτημα των πυρκαγιών επηρεάζει και χώρες που βρίσκονταν εκτός του ...πύρινού κάδρου έως τώρα, στον ευρωπαϊκό νότο, δηλαδή στην Πορτογαλία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα εξακολουθεί να εντοπίζεται το 85% των καμένων εκτάσεων στην Ευρώπη. Σε αυτές τις πέντε χώρες καίγονται περίπου μισό εκατομμύριο εκτάρια γης κατά μέσο όρο ετησίως κατά την τελευταία 20ετία.

Κατά τα τελευταία έτη, οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές είχαν τεράστιο αντίκτυπο στο φυσικό κεφάλαιο, στην οικονομία και στους πολίτες της Ευρώπης. Το 2017 κάηκαν μόνο στην Πορτογαλία πάνω από μισό εκατομμύριο εκτάρια, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 118 πολίτες και πυροσβέστες. Το 2018 η Ελλάδα κατέγραψε 102 θανάτους στο Μάτι από μία και μόνο φωτιά, καταγράφοντας ένα εφιαλτικό ρεκόρ αφού πρόκειται για τον υψηλότερο καταγεγραμμένο αριθμό θανάτων που προκλήθηκαν από μία ανεξέλεγκτη φονική πυρκαγιά στην Ευρώπη από το 1900 και μετά.

Ακόμη και χώρες που παραδοσιακά δεν θεωρούνται επιρρεπείς στην εκδήλωση τέτοιων πυρκαγιών επλήγησαν σοβαρά: στη Σουηδία κάηκε έκταση μεγαλύτερη των 23 000 εκταρίων, και η συνδρομή που παρασχέθηκε για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών ήταν η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή επιχείρηση πολιτικής προστασίας στον τομέα των δασικών πυρκαγιών την τελευταία δεκαετία.

Από τις εκθέσεις που υποβάλλονται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συστήματος πληροφόρησης για τις δασικές πυρκαγιές (EFFIS) προκύπτει ότι οι χρονικές και χωρικές τάσεις εκδήλωσης ανεξέλεγκτων πυρκαγιών στην Ευρώπη μεταβάλλονται. Το 2019 και το 2020, η εποχή των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών παρατάθηκε, ξεκινώντας νωρίτερα ή διαρκώντας περισσότερο από το αναμενόμενο, ενώ ο αριθμός των πυρκαγιών και των καμένων εκτάσεων υπερέβη τον μέσο όρο των τελευταίων δώδεκα ετών σε χρόνο ρεκόρ.

Μαζί με την αύξηση του αριθμού ημερών ανά έτος που παρουσιάζουν υψηλό έως εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο, εκτιμάται ότι στο μέλλον θα αυξηθεί πιθανότατα και ο αντίκτυπος από ακραίες πυρκαγιές σε μεγάλες εκτάσεις, με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.

Επιπλέον, αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων που δυνητικά επηρεάζονται από πυρκαγιές. Ο αριθμός Ευρωπαίων που εκτίθενται σε τουλάχιστον 10 ημέρες υψηλού έως εξαιρετικά υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς ανά έτος αναμένεται ότι θα αυξηθεί σε 78 εκατομμύρια σε περίπτωση αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 3 °C, αριθμός που μεταφράζεται σε 15 εκατομμύρια άτομα επιπλέον απ’ ό,τι σήμερα.

Αναφορικά με τα αίτια, όπως καταγράφεται στην μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρότι οι πυρκαγιές μπορούν να προκληθούν από φυσικά αίτια (πτώσεις κεραυνών, ηφαιστειότητα, αυτοαναφλεγόμενες εκπομπές αερίων), από τα διαθέσιμα δεδομένα προκύπτει ότι η πλειονότητα των πυρκαγιών στην Ευρώπη οφείλονται σε ανθρωπογενή αίτια και προκαλούνται είτε ακούσια είτε εξ αμελείας είτε σκοπίμως.

Ακούσιες πυρκαγιές μπορεί να εκδηλωθούν λόγω κατεστραμμένων γραμμών ηλεκτροδότησης ή σιδηροδρομικών γραμμών, μεταξύ άλλων. Η συμπεριφορά των ανθρώπων μπορεί να οδηγήσει στην πρόκληση πυρκαγιάς λόγω αμέλειας, για παράδειγμα εξαιτίας της χρήσης πυροτεχνημάτων ή τσιγάρων, της απρόσεκτης χρήσης φωτιάς για την απομάκρυνση της βλάστησης ή υπαίθριων εστιών φωτιάς, ιδίως όταν οι καιρικές συνθήκες είναι δυσμενείς, ενώ ορισμένες φορές, οι πυρκαγιές προκαλούνται και σκόπιμα (εμπρησμός).

Πηγή: Εthnos.gr