Διευκρινήσεις από το υπουργείο Παιδείας προτού χτυπήσει το πρώτο κουδούνι στις 13 Σεπτεμβρίου - Ποια εμβόλια έχουν εγκριθεί για τα παιδιά - Τι αναφέρεται για τις παρενέργειες
Με το υπουργείο Παιδείας να διαμηνύει ότι στόχος είναι η δια ζώσης εκπαίδευση, κατά τη φετινή σχολική χρονιά, ο εμβολιασμός των παιδιών συστήνεται για την ασφαλή επιστροφή τους στο σχολείο και τις εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως και για τη μείωση της διασποράς του ιού στην οικογένεια.
Απαντήσεις στις τυχόν απορίες των γονιών για τον εμβολιασμό των παιδιών τους δίνει το υπουργείο Παιδείας μέσα από σειρά ερωτήσεων σχετικά με την ασφάλεια του εμβολίου και τους λόγους για τους οποίους τα παιδιά (άνω των 12 ετών) θα πρέπει να εμβολιαστούν.
Διστάζω να εμβολιάσω το παιδί μου, γιατί τα εμβόλια αυτά παρασκευάστηκαν σε σύντομο χρόνο. Μήπως δεν είναι ασφαλή;
Τα εμβόλια παρήχθησαν με ταχείς ρυθμούς χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας, της παγκόσμιας συνεργασίας των επιστημόνων, της ισχυρής χρηματοδότησης, του μεγάλου αριθμού των εθελοντών και της μείωσης των σταδίων της γραφειοκρατίας. Ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας τηρήθηκε αυστηρά, χωρίς παρεκκλίσεις απ' τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Ποια εμβόλια εναντίον του κορονοϊού έχουν εγκριθεί για τα παιδιά;
Τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί απ' τους Διεθνείς Οργανισμούς Αξιολόγησης (FDA και EMA) για τα παιδιά ηλικίας >12 ετών είναι τα εμβόλια που έχουν παραχθεί με τη μεθοδολογία mRNA και είναι: το εμβόλιο Comirnaty της Pfizer Biontech και το Spikevax της Moderna.
Τι είναι τα εμβόλια mRNA;
Τα εμβόλια που έχουν παρασκευαστεί με την τεχνολογία mRNA δεν περιέχουν ιό, αλλά μια σειρά πληροφοριών (μήνυμα) για να εκπαιδεύσουν τα κύτταρά μας να φτιάξουν μια πρωτεΐνη (την πρωτεΐνη ακίδα του κορονοϊού), που θα ενεργοποιήσει το ανοσιακό σύστημα για την παραγωγή προστατευτικών αντισωμάτων.
Γιατί να εμβολιάσω το παιδί μου, αφού η νόσος στην ηλικία του είναι ήπια;
Για να προστατευτεί το ίδιο, για να θωρακιστεί περισσότερο η διαδικασία της εκπαίδευσης και για να συμβάλει στο τείχος ανοσίας που είναι τόσο σημαντικό για τη συνολική επιστροφή μας στην καθημερινότητα. Κατά κανόνα, ο κίνδυνος για σοβαρή λοίμωξη Covid-19 είναι μικρός, αλλά υπαρκτός. Σπάνια στα παιδιά εμφανίζεται το πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο (MIS-C), που σχετίζεται με τη λοίμωξη Covid, ενώ ιδιαίτερα απασχολεί και η παραμονή συμπτωμάτων, μετά από νόσο, σε ποσοστό περίπου 2%, για πολλές εβδομάδες (long covid).
Ο εμβολιασμός των παιδιών γίνεται για να προστατευτούν οι ανεμβολίαστοι ενήλικες;
Ο εμβολιασμός συστήνεται:
Α) Πρωτίστως για την προστασία της ατομικής υγείας των ίδιων των παιδιών, σωματικής και ψυχικής.
Β) Για την ασφαλή επιστροφή τους στο σχολείο και τις εξωσχολικές δραστηριότητες.
Γ) Για τη μείωση της διασποράς του ιού στην οικογένεια. Ο εμβολιασμός των παιδιών και εφήβων προστατεύει τα ευάλωτα άτομα της οικογένειας που ενδεχομένως δεν έχουν αναπτύξει ικανοποιητική ανοσία στον εμβολιασμό.
Δ) Η αυξημένη εμβολιαστική κάλυψη μαθητών και εκπαιδευτικών θα μειώσει τη διασπορά του ιού στα σχολεία και συνεπώς τον αριθμό νέων κρουσμάτων στην κοινότητα γενικότερα.
Ε) Η μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα εμποδίζει την εμφάνιση νέων μεταλλάξεων.
Μπορούν να εμβολιαστούν παιδιά με αλλεργίες;
Ναι. Οι συνήθεις αλλεργίες σε τροφές, φάρμακα, περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, χρωστικές, νυγμούς εντόμων, δεν αποτελούν αντενδείξεις. Ο εμβολιασμός αντενδείκνυται σε σπάνιες περιπτώσεις αλλεργίας στα συστατικά των mRNA εμβολίων (πολυαιθυλενογλυκόλη Peg και το πολυσορβικό 80). Παιδιά με ιστορικό αλλεργίας παραμένουν στο εμβολιαστικό κέντρο για παρακολούθηση μετά τον εμβολιασμό για 30 λεπτά.
Συστήνεται πριν τον εμβολιασμό η χορήγηση του αντιπυρετικού;
Όχι. Δεν ενδείκνυται προληπτικά γιατί μπορεί να μειώσει την ανοσιακή αντίδραση του οργανισμού. Όμως εάν το παιδί παρουσιάσει πυρετό ή μυαλγίες μετά τον εμβολιασμό μπορεί να του χορηγηθεί αντιπυρετικό/παυσίπονο.
Μήπως αν το παιδί μου νοσήσει με Covid θα είναι προτιμότερο απ' το να εμβολιαστεί;
Όχι. Με το εμβόλιο προστατεύεται χωρίς να διατρέχει κίνδυνο από πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες της νόσου. 'Αλλωστε και η ανοσία απ' τη φυσική νόσο μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Υπάρχει φόβος το εμβόλιο να αλλάξει το DNA του παιδιού - εφήβου;
Όχι. Το mRNA εμβόλιο δεν μπορεί να αλλάξει το ανθρώπινο DNA. Το mRNA δεν εισέρχεται ποτέ στον πυρήνα του κυττάρου που βρίσκεται το DNA.
Μπορεί το εμβόλιο να έχει επιπτώσεις στη γονιμότητα ή στον έμμηνο κύκλο στις νεαρές έφηβες;
Όχι. Το μόριο των εμβολίων mRNA καταστρέφεται μόλις ολοκληρώσει την αποστολή του στον οργανισμό και αποβάλλεται από το σώμα. Δεν υπάρχει καμία βιολογική σύνδεση εμβολίου και γονιμότητας και δεν έχει διαπιστωθεί βλαπτική επίδραση απ' το εμβόλιο στη γονιμότητα ανδρών και γυναικών.
Μπορεί το παιδί μου να νοσήσει απ' το ίδιο το εμβόλιο;
Όχι. Το εμβόλιο δεν περιέχει ζωντανό ιό. Επομένως, δεν μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη και νόσο.
Ποιες είναι οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες απ' τον εμβολιασμό;
Μέχρι σήμερα, απ' τα πολλά εκατομμύρια εμβολίων που έχουν γίνει (>10.000.000 στις ηλικίες 12-17 ετών), όσες έχουν αναφερθεί είναι ανάλογες των γνωστών εμβολίων. Ήπιες, διαρκούν λίγο και περιλαμβάνουν: πυρετό, κόπωση, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, ρίγη, διάρροια και πόνο στο σημείο της ένεσης.
Το εμβόλιο mRNA μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην καρδιά; Πόσο επικίνδυνο είναι;
Σε σπάνιες περιπτώσεις (18:1.000.000) το εμβόλιο έχει συσχετιστεί με φλεγμονή του μυοκαρδίου ή του περικαρδίου. Οι εκδηλώσεις αυτές συνήθως αφορούν νέους άρρενες ηλικίας 12 έως 29 ετών και εμφανίζονται λίγες ημέρες μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η νόσος αυτοπεριορίζεται.
Τα συμπτώματα είναι: πόνος στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή και αίσθημα παλμών. Στη σπάνια αυτή περίπτωση, χρειάζεται επικοινωνία με γιατρό και συμπλήρωση της κίτρινης κάρτας. Υπογραμμίζεται ότι η νόσος Covid προκαλεί τουλάχιστον εξαπλάσιο αριθμό περιπτώσεων μυοκαρδίτιδας.
Με ποιο σχήμα θα χορηγούνται τα άλλα συνιστώμενα εμβόλια της εφηβείας (HPV, διφθερίτιδας, τετάνου, μηνιγγίτιδας) και του κορωνοϊού;
Ο εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού δεν εμποδίζει τη χορήγηση των άλλων εμβολίων παιδιών και εφήβων. Μπορούν να γίνουν όλα με διαφορά λίγων ημερών ή ακόμα και ταυτόχρονα. Δεν ισχύει συγκεκριμένο μεσοδιάστημα μεταξύ των εμβολίων.
Φοβάμαι για παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν χρόνια μετά τον εμβολιασμό
Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων παρουσιάζονται τις πρώτες εβδομάδες μετά τη χορήγησή τους. Τα mRNA εμβόλια καταστρέφονται απ' τον οργανισμό μέσα σε ώρες, αφού δώσουν το «μήνυμα» για την παραγωγή αντισωμάτων. Κανένα συστατικό του εμβολίου δεν αθροίζεται στον οργανισμό για να συνδεθεί με μακροπρόθεσμη ανεπιθύμητη ενέργεια.
Μετά τον εμβολιασμό των παιδιών - εφήβων, χρειάζονται μέτρα προφύλαξης κατά του κορωνοϊού;
Ναι. Τα εμβολιασμένα παιδιά θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρήση μάσκας, την τήρηση της κοινωνικής απόστασης, της υγιεινής των χεριών και της καθαριότητας του χώρου. Το εμβολιασμένο ασυμπτωματικό παιδί μπορεί να μολυνθεί απ' τον ιό και να τον μεταδώσει σε άλλο άτομο του περιβάλλοντός του.
Ο εμβολιασμός θεωρείται πλήρης μετά τη συμπλήρωση και των δύο δόσεων εμβολίου.
Τι ισχύει για τους ανεμβολίαστους εκπαιδευτικούς
Τα ισχύοντα μέτρα για τους εκπαιδευτικούς ενόψει της έναρξης του σχολικού έτους υπενθυμίζει με ανακοίνωσή του το υπουργείο Παιδείας.
Όπως επισημαίνεται, οι εκπαιδευτικοί που δεν έχουν εμβολιαστεί και δεν έχουν νοσήσει το τελευταίο εξάμηνο θα μπορούν να παραλαμβάνουν δύο αυτοδιαγνωστικά τεστ (self test) από τα φαρμακεία (εργάσιμες ώρες, πλην διημερεύσεων και διανυκτερεύσεων), από σήμερα, Τρίτη 31 και ως την ερχόμενη Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου, τα οποία θα διενεργήσουν ως εξής: ένα προ της ανάληψης υπηρεσίας στη σχολική τους μονάδα αύριο, Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου, και ένα δεύτερο πριν προσέλθουν στα σχολεία την επόμενη Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου.
Από 13 Σεπτεμβρίου, πρώτη ημέρα έναρξης του νέου διδακτικού έτους 2021-2022, οι εκπαιδευτικοί θα οφείλουν να προσέρχονται στην εργασία τους με πιστοποιητικό εμβολιασμού ή βεβαίωση παρελθούσας νόσησης από κορωνοϊό (τελευταίου εξαμήνου) ή βεβαίωση αρνητικού εργαστηριακού τεστ, το οποίο θα πρέπει να πραγματοποιείται δύο φορές την εβδομάδα με ευθύνη του εργαζομένου.
Οι μαθητές θα προσέρχονται στη σχολική μονάδα με πιστοποιητικό εμβολιασμού (ισχύει για μαθητές 12 ετών και άνω) ή βεβαίωση παρελθούσας νόσησης (τελευταίου εξαμήνου) ή δήλωση αρνητικού αυτοδιαγνωστικού τεστ, το οποίο θα πραγματοποιείται επίσης δυο φορές την εβδομάδα.
Διστάζω να εμβολιάσω το παιδί μου, γιατί τα εμβόλια αυτά παρασκευάστηκαν σε σύντομο χρόνο. Μήπως δεν είναι ασφαλή;
Τα εμβόλια παρήχθησαν με ταχείς ρυθμούς χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας, της παγκόσμιας συνεργασίας των επιστημόνων, της ισχυρής χρηματοδότησης, του μεγάλου αριθμού των εθελοντών και της μείωσης των σταδίων της γραφειοκρατίας. Ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας τηρήθηκε αυστηρά, χωρίς παρεκκλίσεις απ' τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Ποια εμβόλια εναντίον του κορονοϊού έχουν εγκριθεί για τα παιδιά;
Τι είναι τα εμβόλια mRNA;
Τα εμβόλια που έχουν παρασκευαστεί με την τεχνολογία mRNA δεν περιέχουν ιό, αλλά μια σειρά πληροφοριών (μήνυμα) για να εκπαιδεύσουν τα κύτταρά μας να φτιάξουν μια πρωτεΐνη (την πρωτεΐνη ακίδα του κορονοϊού), που θα ενεργοποιήσει το ανοσιακό σύστημα για την παραγωγή προστατευτικών αντισωμάτων.
Γιατί να εμβολιάσω το παιδί μου, αφού η νόσος στην ηλικία του είναι ήπια;
Για να προστατευτεί το ίδιο, για να θωρακιστεί περισσότερο η διαδικασία της εκπαίδευσης και για να συμβάλει στο τείχος ανοσίας που είναι τόσο σημαντικό για τη συνολική επιστροφή μας στην καθημερινότητα. Κατά κανόνα, ο κίνδυνος για σοβαρή λοίμωξη Covid-19 είναι μικρός, αλλά υπαρκτός. Σπάνια στα παιδιά εμφανίζεται το πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο (MIS-C), που σχετίζεται με τη λοίμωξη Covid, ενώ ιδιαίτερα απασχολεί και η παραμονή συμπτωμάτων, μετά από νόσο, σε ποσοστό περίπου 2%, για πολλές εβδομάδες (long covid).
Ο εμβολιασμός των παιδιών γίνεται για να προστατευτούν οι ανεμβολίαστοι ενήλικες;
Ο εμβολιασμός συστήνεται:
Α) Πρωτίστως για την προστασία της ατομικής υγείας των ίδιων των παιδιών, σωματικής και ψυχικής.
Β) Για την ασφαλή επιστροφή τους στο σχολείο και τις εξωσχολικές δραστηριότητες.
Γ) Για τη μείωση της διασποράς του ιού στην οικογένεια. Ο εμβολιασμός των παιδιών και εφήβων προστατεύει τα ευάλωτα άτομα της οικογένειας που ενδεχομένως δεν έχουν αναπτύξει ικανοποιητική ανοσία στον εμβολιασμό.
Δ) Η αυξημένη εμβολιαστική κάλυψη μαθητών και εκπαιδευτικών θα μειώσει τη διασπορά του ιού στα σχολεία και συνεπώς τον αριθμό νέων κρουσμάτων στην κοινότητα γενικότερα.
Ε) Η μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα εμποδίζει την εμφάνιση νέων μεταλλάξεων.
Μπορούν να εμβολιαστούν παιδιά με αλλεργίες;
Ναι. Οι συνήθεις αλλεργίες σε τροφές, φάρμακα, περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, χρωστικές, νυγμούς εντόμων, δεν αποτελούν αντενδείξεις. Ο εμβολιασμός αντενδείκνυται σε σπάνιες περιπτώσεις αλλεργίας στα συστατικά των mRNA εμβολίων (πολυαιθυλενογλυκόλη Peg και το πολυσορβικό 80). Παιδιά με ιστορικό αλλεργίας παραμένουν στο εμβολιαστικό κέντρο για παρακολούθηση μετά τον εμβολιασμό για 30 λεπτά.
Συστήνεται πριν τον εμβολιασμό η χορήγηση του αντιπυρετικού;
Όχι. Δεν ενδείκνυται προληπτικά γιατί μπορεί να μειώσει την ανοσιακή αντίδραση του οργανισμού. Όμως εάν το παιδί παρουσιάσει πυρετό ή μυαλγίες μετά τον εμβολιασμό μπορεί να του χορηγηθεί αντιπυρετικό/παυσίπονο.
Μήπως αν το παιδί μου νοσήσει με Covid θα είναι προτιμότερο απ' το να εμβολιαστεί;
Όχι. Με το εμβόλιο προστατεύεται χωρίς να διατρέχει κίνδυνο από πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες της νόσου. 'Αλλωστε και η ανοσία απ' τη φυσική νόσο μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Υπάρχει φόβος το εμβόλιο να αλλάξει το DNA του παιδιού - εφήβου;
Όχι. Το mRNA εμβόλιο δεν μπορεί να αλλάξει το ανθρώπινο DNA. Το mRNA δεν εισέρχεται ποτέ στον πυρήνα του κυττάρου που βρίσκεται το DNA.
Μπορεί το εμβόλιο να έχει επιπτώσεις στη γονιμότητα ή στον έμμηνο κύκλο στις νεαρές έφηβες;
Όχι. Το μόριο των εμβολίων mRNA καταστρέφεται μόλις ολοκληρώσει την αποστολή του στον οργανισμό και αποβάλλεται από το σώμα. Δεν υπάρχει καμία βιολογική σύνδεση εμβολίου και γονιμότητας και δεν έχει διαπιστωθεί βλαπτική επίδραση απ' το εμβόλιο στη γονιμότητα ανδρών και γυναικών.
Μπορεί το παιδί μου να νοσήσει απ' το ίδιο το εμβόλιο;
Όχι. Το εμβόλιο δεν περιέχει ζωντανό ιό. Επομένως, δεν μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη και νόσο.
Ποιες είναι οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες απ' τον εμβολιασμό;
Μέχρι σήμερα, απ' τα πολλά εκατομμύρια εμβολίων που έχουν γίνει (>10.000.000 στις ηλικίες 12-17 ετών), όσες έχουν αναφερθεί είναι ανάλογες των γνωστών εμβολίων. Ήπιες, διαρκούν λίγο και περιλαμβάνουν: πυρετό, κόπωση, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, ρίγη, διάρροια και πόνο στο σημείο της ένεσης.
Το εμβόλιο mRNA μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην καρδιά; Πόσο επικίνδυνο είναι;
Σε σπάνιες περιπτώσεις (18:1.000.000) το εμβόλιο έχει συσχετιστεί με φλεγμονή του μυοκαρδίου ή του περικαρδίου. Οι εκδηλώσεις αυτές συνήθως αφορούν νέους άρρενες ηλικίας 12 έως 29 ετών και εμφανίζονται λίγες ημέρες μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η νόσος αυτοπεριορίζεται.
Τα συμπτώματα είναι: πόνος στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή και αίσθημα παλμών. Στη σπάνια αυτή περίπτωση, χρειάζεται επικοινωνία με γιατρό και συμπλήρωση της κίτρινης κάρτας. Υπογραμμίζεται ότι η νόσος Covid προκαλεί τουλάχιστον εξαπλάσιο αριθμό περιπτώσεων μυοκαρδίτιδας.
Με ποιο σχήμα θα χορηγούνται τα άλλα συνιστώμενα εμβόλια της εφηβείας (HPV, διφθερίτιδας, τετάνου, μηνιγγίτιδας) και του κορωνοϊού;
Ο εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού δεν εμποδίζει τη χορήγηση των άλλων εμβολίων παιδιών και εφήβων. Μπορούν να γίνουν όλα με διαφορά λίγων ημερών ή ακόμα και ταυτόχρονα. Δεν ισχύει συγκεκριμένο μεσοδιάστημα μεταξύ των εμβολίων.
Φοβάμαι για παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν χρόνια μετά τον εμβολιασμό
Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων παρουσιάζονται τις πρώτες εβδομάδες μετά τη χορήγησή τους. Τα mRNA εμβόλια καταστρέφονται απ' τον οργανισμό μέσα σε ώρες, αφού δώσουν το «μήνυμα» για την παραγωγή αντισωμάτων. Κανένα συστατικό του εμβολίου δεν αθροίζεται στον οργανισμό για να συνδεθεί με μακροπρόθεσμη ανεπιθύμητη ενέργεια.
Μετά τον εμβολιασμό των παιδιών - εφήβων, χρειάζονται μέτρα προφύλαξης κατά του κορωνοϊού;
Ναι. Τα εμβολιασμένα παιδιά θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρήση μάσκας, την τήρηση της κοινωνικής απόστασης, της υγιεινής των χεριών και της καθαριότητας του χώρου. Το εμβολιασμένο ασυμπτωματικό παιδί μπορεί να μολυνθεί απ' τον ιό και να τον μεταδώσει σε άλλο άτομο του περιβάλλοντός του.
Ο εμβολιασμός θεωρείται πλήρης μετά τη συμπλήρωση και των δύο δόσεων εμβολίου.
Τι ισχύει για τους ανεμβολίαστους εκπαιδευτικούς
Τα ισχύοντα μέτρα για τους εκπαιδευτικούς ενόψει της έναρξης του σχολικού έτους υπενθυμίζει με ανακοίνωσή του το υπουργείο Παιδείας.
Όπως επισημαίνεται, οι εκπαιδευτικοί που δεν έχουν εμβολιαστεί και δεν έχουν νοσήσει το τελευταίο εξάμηνο θα μπορούν να παραλαμβάνουν δύο αυτοδιαγνωστικά τεστ (self test) από τα φαρμακεία (εργάσιμες ώρες, πλην διημερεύσεων και διανυκτερεύσεων), από σήμερα, Τρίτη 31 και ως την ερχόμενη Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου, τα οποία θα διενεργήσουν ως εξής: ένα προ της ανάληψης υπηρεσίας στη σχολική τους μονάδα αύριο, Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου, και ένα δεύτερο πριν προσέλθουν στα σχολεία την επόμενη Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου.
Από 13 Σεπτεμβρίου, πρώτη ημέρα έναρξης του νέου διδακτικού έτους 2021-2022, οι εκπαιδευτικοί θα οφείλουν να προσέρχονται στην εργασία τους με πιστοποιητικό εμβολιασμού ή βεβαίωση παρελθούσας νόσησης από κορωνοϊό (τελευταίου εξαμήνου) ή βεβαίωση αρνητικού εργαστηριακού τεστ, το οποίο θα πρέπει να πραγματοποιείται δύο φορές την εβδομάδα με ευθύνη του εργαζομένου.
Οι μαθητές θα προσέρχονται στη σχολική μονάδα με πιστοποιητικό εμβολιασμού (ισχύει για μαθητές 12 ετών και άνω) ή βεβαίωση παρελθούσας νόσησης (τελευταίου εξαμήνου) ή δήλωση αρνητικού αυτοδιαγνωστικού τεστ, το οποίο θα πραγματοποιείται επίσης δυο φορές την εβδομάδα.
Πηγή: Protothema.gr
