Ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του από την τουρκοκρατία στην Ηλεία και κυρίως στα Μακρίσια, τα τελευταία χρόνια δείχνει να σβήνει, καθώς η κρίση και οι συνθήκες επιτρέπουν όλο και σε λιγότερους κατοίκους να το ακολουθούν. Πριν μερικά χρόνια μετά δυσκολίας έβρισκες στο χωριό, μια αυλή την Παρασκευή πριν την Κυριακή του Ασώτου, που να μην έχει σφάξει τουλάχιστον ένα γουρούνι… Ήταν η αρχή της διαδικασίας για την ετοιμασία της τσιγαρίδας, του γνωστού και ξακουστού Μακρισέϊκου παστού και η ευκαιρία για ένα μεγάλο γλέντι που θα ολοκληρωνόταν την Τρίτη όπου το λαχταριστό χοιρινό κρέας θα κατέληγε στις λαϊνες.
Φέτος σαφώς η εικόνα δεν θυμίζει πολλά από το “ένδοξο” παρελθόν. Τα γλέντια στα Μακρίσια, έχουν περιοριστεί. Σε μια περιήγηση στο χωριό δεν θα βρεις εύκολα κατοίκους να σφάζουν και όσοι το κάνουν, παραδέχονται πως είτε για οικονομικούς λόγους, είτε γιατί οι νέοι δεν ακολουθούν, το έθιμο δεν έχει την ίδια “φλόγα” όπως παλιότερα.
Ο πρόεδρος των Μακρισίων Γιώργος Παρασκευόπουλος, μιλώντας για το έθιμο σημείωσε πως “… η μέρα αυτή είναι ιστορική, γιατί το έθιμο αυτό κρατάει από παλιά, το βρήκαμε από τους παππούδες μας αλλά τώρα η νεολαία δεν ασχολείται και όσο πάει μειώνεται. Δεν υπάρχουν πολλά ζωντανά στο χωριό. Πολλοί αγοράζουν κρέατα και κάνουν παστό. Παλιά στα Μακρίσια τέτοια μέρα έσφαζαν πάνω από 300 χοιρινά. Τα περισσότερα σπίτια είχαν πάνω από δύο. Τώρα όμως είναι πολύ λίγα τα παιδιά που ασχολούνται με αυτό το έθιμο και κάποια στιγμή θα σβήσει. Από το 2020 επίσης με τον κορονοϊό έχουν μειωθεί και τα χοιρινά στο χωριό, γιατί όταν έχεις χοιρινό και δεν μπορείς να καλέσεις έναν φίλο σου στο σπίτι να ψήσεις και να φας ένα μεζέ, σκέφτεσαι να μην κάνεις τίποτα. Βέβαια είναι και οικονομικό το πρόβλημα. Εδώ ο άλλος δεν έχει να πληρώσει τη Δ.Ε.Η. θα πάει να πάρει γουρούνι; Δεν είναι ένα φτηνό έθιμο. Είναι ακριβό. Εγώ όσο μπορώ θα το διατηρήσω…” τόνισε ο κ. Παρασκευόπουλος.
“Είναι μεγάλη μέρα σήμερα για τα Μακρίσια. Είναι ένα ωραίο έθιμο. Εύχομαι χρόνια πολλά στον κόσμο να είναι καλά και να έχει υγεία” είπε λιτά η Παναγιώτα Τσουραμάνη.
Κάτοικος Μακρισιών ο Παναγιώτης Γιαννόπουλος δήλωσε πως “… είναι ένα έθιμο μου πολλών χρόνων, εδώ στα Μακρίσια. Βέβαια όσο περνάει ο καιρός όλο και λιγότεροι σφάζουμε. Η νεολαία δεν ασχολείται, εμείς οι παλιοί περισσότερο. Παλιότερα κάθε σπίτι είχε και γουρούνι. Πολλοί μάλιστα είχαν και 2 και 3 χοιρινά. Θεωρώ τώρα όμως, ότι σε μία δεκαετία το έθιμο αυτό θα πάψει να υπάρχει”.
Κάτοικος Μακρισιών ο Γιώργος Χαρτουμπέκης ανέφερε ότι “… αυτό το έθιμο το θυμάμαι από μικρό παιδί, το συνεχίζουμε κι εμείς και ελπίζουμε να συνεχίσουν και τα παιδιά μας. Παλιά από κανένα σπίτι δεν έλειπε το χοιρινό. Τώρα όμως δεν υπάρχουν πολλά. Έχουν παίξει πολλά ρόλο, όπως η κρίση και ο κορονοϊός. Εμείς όσο αντέχουμε και μπορούμε θα φτιάχνουμε τσιγαρίδα. Γιατί στο σπίτι, κρασί και τσιγαρίδα πρέπει να υπάρχει απαραίτητα. Χρόνια πολλά σε όλους, να είμαστε καλά, να φύγει ο κορονοϊός και να ζούμε ελεύθερα να συνεχίζουμε το έθιμο”.
Η Μαρία Χαρτουμπέκη από την πλευρά της είπε ότι “… μας αρέσει αυτό το έθιμο, το κρατάμε ακόμα, πολλά χρόνια, από μικρό παιδί το θυμάμαι από τους γονείς μου και συνεχίζουμε ακόμα και τώρα. Τα νέα παιδιά δεν ασχολούνται όμως πολύ. Θέλω να ελπίζω όμως, πως δεν θα σβήσει το έθιμο και κάποια παιδιά θα το συνεχίσουν. Θα φτιάξουμε την παραδοσιακή τσιγαρίδα και τον παραδοσιακό καγιανά. Θέλω να ευχηθώ χρόνια πολλά σε όλους με υγεία, να είμαστε καλά να συνεχίζουμε το έθιμο”.
Ο Χρήστος Κολτσίδας γανωματής από Αμαλιάδα είναι ένας από τους ανθρώπους που έβγαζε μεροκάματο στα Μακρίσια τέτοιες ημέρες, επισκευάζοντας τα μεταλλικά σκεύη και καζάνια που χρησιμοποιούνται λόγω του εθίμου στην προετοιμασία για την παρασκευή του παστού. “Είμαι τρίτη γενιά γανωτής, τα παιδιά δεν ακολουθούν αυτό το επάγγελμα μέρα με την ημέρα σβήνει. Ερχόμαστε τα τελευταία 13 χρόνια εδώ στα Μακρίσια. Πριν δύο – τρία χρόνια κρατούσαν σταθερά το έθιμο, το 70% του χωριού περίπου, έσφαζε αλλά τώρα σφάζουν πολύ λιγότεροι. Φοβάμαι μήπως χαθεί και το έθιμο στο τέλος. Πιστεύω ότι οφείλεται και στα οικονομικά προβλήματα, ο κόσμος δεν έχει χρήματα να πάρει το γουρούνι να φτιάξει παστό”…
