Πηγή έμπνευσης στον καμβά και το χαρτί
Της Βίκυς Γκουγκουστάμου
Η μάνα, πανταχού παρούσα, στην ζωή. Γιατί είναι η ίδια η ζωή! Το πρώτο χάδι,το γάλα,η αγκαλιά,η στοργή,η φροντίδα,η ασφάλεια.
Η μητέρα των ανθρώπων στην αρχαιότητα, η Παναγία , μητέρα όλων, στην Χριστιανοσύνη.
Η μάνα-Γη.
Η γυναίκα-μητέρα.Σύμβολο απο καταβολής κόσμου, δεν θα μπορούσε να λείπει από την τέχνη,την ποίηση,την λογοτεχνία. Οι μεγαλύτεροι ζωγράφοι την απεικόνισαν στους πίνακές τους. Οι μεγαλύτεροι ποιητές την είχαν μέσα στα γραπτά τους και οι λογοτέχνες την έπλασαν με διαφορετική ανάγνωση ο καθένας. Έλληνες και ξένοι.Οι πάντες.
Η μητέρα στον καμβά
Στην ζωγραφική,ξεχωρίσαμε έξι πίνακες, μητέρες και παιδιά,από τα χέρια σπουδαίων καλλιτεχνών: Νικόλαου Γύζη, Γεώργιου Ιακωβίδη, Θεόφιλου, Βάν Γκογκ, Πικάσο και Κλιμτ.
«Η ψυχομάνα» του Γύζη. Η μάνα με τα δικά της παιδιά, αλλά και η μάνα που βυζαίνει το μωρό που έμεινε ορφανό. Η μάνα τροφός, το ένστικτο της μητρότητας, ομοιότητες με την Μητέρα-Παναγία. Ένα έργο υψηλής αισθητικής, ένας πίνακας ανάμεσα στην ευτυχία της μητρότητας και την δυστυχία της ορφάνιας.
«Η μητρική στοργή» του Ιακωβίδη. Ζωγραφισμένο μετά την γέννηση του γιού του, ο καλλιτέχνης φέρει όλα τα συναισθήματα για την νέα ζωή. Αποτυπώνει με μεγαλείο, την αγάπη και την στοργή της μάνας,την προστασία και την φροντίδα.
«Μητέρα με παιδί» του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου.Η μάνα κρατά το γυμνό μωρό στα χέρια της. Το προστατεύει, το φροντίζει, το αγαπά. Στοιχεία της Βρεφοκρατούσας Παναγίας έκδηλα. Το μωρό κρατά τον Σταυρό, σύμβολο πίστης αλλά και δυσκολιών. Η ζωή που ξεκινά έχει πολλά βάσανα μπροστά της και μεγάλο αγώνα.
«Προσωπογραφία της μητέρας του» του Βίνσεντ Βαν Γκογκ. Ο Ολλανδός ζωγράφος, αποτυπώνει με αγάπη την μητέρα του σε μεγάλη ηλικία. Ήταν αυτή που τον εισήγαγε στον κόσμο της ζωγραφικής ως ερασιτέχνης ζωγράφος η ίδια. Η δημιουργία που είχε συνέχεια, η γέννηση ενός κορυφαίου ζωγράφου όλων των εποχών.
«Μητέρα και παιδί» του Πικάσο. Έργο εμπνευσμένο μετά την επίσκεψή του Πικάσο, στις γυναικείες φυλακές του Αγίου Λαζάρου. Συγκλονισμένος από τις εικόνες της φυλακής με τις μητέρες να ζουν μέσα στα κελιά με τα παιδιά τους, μεταφέρει ένα αίσθημα απελπισίας για την τόσο δύσκολη ζωή αυτών των γυναικών.
«Μητέρα και παιδί» του Κλιμτ. Ένας αριστουργηματικός πίνακας του σπουδαίου Αυστριακού καλλιτέχνη. Η μητρική στοργή, αγάπη και αγκαλιά σε ένα έργο που εξυμνεί την ομορφιά της γυναίκας, της μητέρας, της ίδιας της ζωής.
Ξεφυλλίζοντας την μάνα
Οι μάνες της άδειας αγκαλιάς- Θοδωρής Παπαθεοδώρου
Τρεις μητέρες, τρεις διαφορετικές ιστορίες με τον πόνο και το αίμα του Εμφυλίου. Η μοίρα τις φέρνει κοντά με ένα κοινό χαρακτηριστικό, την άδεια αγκαλιά. Ο συγγραφέας, στο δεύτερο βιβλίο της τετραλογίας του για το παράλογο του Εμφυλίου, εξιστορεί τον πόνο της γυναίκας που της αφαιρούν δια της βίας το παιδί. Μια ιστορία, σκληρή που δεν έχει ειπωθεί συχνά...
“Η μητέρα μου”-Νίκος Καζαντζάκης (απόσπασμα από την “Αναφορά στον Γκρέκο”)
Ο Καζαντζάκης πετυχαίνει με τρόπο γλαφυρό και ανάλαφρο να παρουσιάσει τον αγαθό, εσωτερικό κόσμο της μητέρας του που ήταν γεμάτος τρυφερότητα, καλοσύνη και αγάπη. Αναπολώντας τα γλυκά χρόνια της παιδικής του ηλικίας, όταν καθόταν μαζί της, περιγράφει το πρόσωπο που τον ακολουθούσε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, μαζί με τον παράλογο παιδικό του φόβο μήπως χαθεί, σαν νεράιδα, για πάντα.
Η μητέρα πηγή έμπνευσης
Στην ποίηση σταθήκαμε στους Έλληνες.Δεκάδες οι αναφορές στην μάνα,πόσες να γράψεις,πόσες να διαβάσεις,πόσες να ιεραρχήσεις;
Για το Γεώργιο Βιζυηνό είναι μοναδική παρηγοριά.
“Για ευτυχία μπήκα, για ζωής χαρά,
κι εγώ σ’ αυτήν την Πλάση, καθώς άλλοι (…)
Κι αν ευτυχή κανένας δέν μ’ έκάλει
χαρά το είχα και το βράδυ στη φωλιά
αμέριμνο να γέρνω το κεφάλι
στην αγιασμένη της μανούλας μου αγκαλιά”
Λατρεία,φως και ουράνια στιγμή για τον Άγγελο Σικελιανό
Ω μάνα μου, εφταπάρθενη / βαθιά αγκαλιά
που ως ουρανός ανοίγει!(…)
Πάντα θα ’ρτω να χαϊδευτώ / στα γόνατά σου απ’ τ’ αχνό
της ευλογίας το χέρι,/ να πω τον λόγο τον παλιό:“Μάνα, φωτιά με βύζαξες / κ’ είναι η καρδιά μου αστέρι;””
Η μάνα, πάντα η μάνα για τον Οδυσσέα Ελύτη
“Κι ένα τέταρτο μητέρας αρκεί για δέκα ζωές,
και πάλι κάτι θα περισσέψει,
που να το ανακράξεις
σε στιγμή μεγάλου κινδύνου.”
Κι ο δικός μας, Τάκης Δόξας, στο ποίημα του «Η άρρωστη μητέρα» πασχίζει να την κάνει καλά, με κάποιο τρόπο, μα δεν ξέρει πως.
“Κοιμήσου, πόσο θα ’θελα / στις άρρωστες στιγμές σου,
απ’ όσο μου ’δωσες χυμό / ξανά να σου γυρίσω
το φως, το πνεύμα, τη φωνή, / και κάθε τι δικό σου,
να δω στα χείλη σου τ’ αχνά / το γέλιο πάλι να αρχινά
γλυκά να σε φωτίζει”
