Το νέο σύστημα έχει στόχο τη διαφάνεια και τον έλεγχο στη διακίνηση προϊόντων, μέσω της σύνδεσης των παραστατικών με την πλατφόρμα myDATA, ενώ παράλληλα εισάγει σημαντικές αλλαγές για την ελαιοπαραγωγή και τη διακίνηση ελαιόκαρπου.
Το νέο σύστημα στην πράξη
Για έναν τυπικό ελαιοπαραγωγό, το e-ΔΑ φέρνει αλλαγές στη διαχείριση των παραδόσεων. Κάθε μεταφορά ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο θα πρέπει να συνοδεύεται από ψηφιακό Δελτίο Αποστολής, το οποίο θα εκδίδεται και θα διαβιβάζεται ηλεκτρονικά πριν την έναρξη της διακίνησης. Τα ελαιοτριβεία, από την πλευρά τους, θα εκδίδουν συγκεντρωτικά παραστατικά με το αποτέλεσμα της έκθλιψης και θα συσχετίζουν τα παραστατικά του παραγωγού με την παραγόμενη ποσότητα ελαιολάδου.
Οφέλη και προβλήματα
Η χρήση του QR κωδικού επιτρέπει γρήγορους και απομακρυσμένους ελέγχους από τις αρμόδιες αρχές, ενώ διευκολύνει τη συσχέτιση της παραγωγής με τη διακίνηση. Ωστόσο, το σύστημα συνοδεύεται και από προβλήματα. Οι ελαιοπαραγωγοί ανησυχούν για τη δυσκολία προσαρμογής, ενώ αρκετοί ζητούν παράταση της εφαρμογής μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2025, προκειμένου να υπάρξει περισσότερος χρόνος για εκπαίδευση και εξοικείωση.
Παράλληλα, γίνεται λόγος για την ανάγκη υποχρεωτικών ζυγολογίων στα ελαιοτριβεία, ώστε να υπάρχει καλύτερη τεκμηρίωση της παραγωγής. Ταυτόχρονα, δεν επιλύεται το πρόβλημα της «αυτοκατανάλωσης», δηλαδή της ποσότητας ελαιολάδου που διατηρείται για προσωπική χρήση.
Πρόστιμα για παραβάσεις
Η μη συμμόρφωση με το νέο καθεστώς συνεπάγεται σημαντικές οικονομικές κυρώσεις. Οι επιχειρήσεις που δεν εκδίδουν ψηφιακά Δελτία Αποστολής ή συνεχίζουν να χρησιμοποιούν χειρόγραφα παραστατικά θα αντιμετωπίζουν πρόστιμα που κυμαίνονται από 500 έως 1.000 ευρώ ανά έλεγχο, ανάλογα με το λογιστικό σύστημα που τηρούν.
Εξαιρέσεις και κατηγορίες υπόχρεων
Από την υποχρέωση εξαιρούνται οι αγρότες ειδικού καθεστώτος, δηλαδή όσοι είχαν κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος τζίρο κάτω από 15.000 ευρώ και επιδοτήσεις μικρότερες από 5.000 ευρώ. Αντίθετα, υποχρεωτικά εντάσσονται επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς των φαρμακευτικών προϊόντων, καυσίμων, οικοδομικών υλικών και ελαιολάδου.
Προοπτική εφαρμογής
Η εισαγωγή του ηλεκτρονικού Δελτίου Αποστολής αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας ψηφιοποίησης και διαφάνειας στη λειτουργία των επιχειρήσεων. Παρότι το σύστημα είναι υποχρεωτικό από την 1η Δεκεμβρίου, ο κλάδος ζητά διορθώσεις και διευκρινίσεις για τις «γκρίζες ζώνες», με στόχο την ομαλή μετάβαση.
Η επιτυχία του μέτρου θα εξαρτηθεί από την προσαρμοστικότητα των παραγωγών και τη συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές, ενώ αναμένεται να αποτελέσει κρίσιμο εργαλείο για τη βελτίωση της εποπτείας στον αγροτικό τομέα.
