Η μαύρη κορινθιακή σταφίδα ήταν το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της Ελλάδας, μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, ξεπερνώντας στη δεκαετία 1880 το 60% της συνολικής αξίας των εξαγωγών της. Η ζήτηση στην Ευρώπη ήταν μεγάλη και η Ελλάδα συμμετείχε στο διεθνή καταμερισμό μόνο με αυτό το προϊόν. Η σταφίδα στη Ηλεία πρωτοεμφανίστηκε μετά την απελευθέρωση (1827), στη περιοχή της Αρχαίας Ήλιδας.
Λόγω της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης διαμορφώνεται μια νέα αστική τάξη, σε Πύργο, Λεχαινά, Καλαμάτα, Κόρινθο, Ξυλόκαστρο, Γαργαλιάνοι, Φιλιατρά, γνωστή ως «κοινωνία της σταφίδας». Η μεγάλη εξαγωγή έφερε τη πρώτη γραμμή σιδηροδρόμου στην Ελλάδα, Πύργος – Κατάκολο (1883), με 6 δρομολόγια ημερησίως.
Ακολουθεί η γραμμή Πειραιάς-Πάτρα-Πύργος-Καλαμάτα (1887-1902), που συνέδεε όλες τις σημαντικότερες εμπορο-σταφιδοπαραγωγικές πόλεις. Ένα από τα μεγαλύτερα έργα, που οφείλεται στη σταφίδα, είναι η διώρυγα της Κορίνθου (1893).
Μετά το εξαγωγικό μπουμ (φυλλοξήρα Γαλλίας-1878), άρχισε η σταφιδική κρίση (1890) Μεγάλο μέρος της παραγωγής έμενε αδιάθετο και οι τιμές έφτασαν στο ναδίρ. Αναπτύχθηκε ένα λαϊκό-αγροτικό κίνημα με σοβαρά των περιοχών Πάτρας και Πύργου.
Συλλαλητήρια με πρωταγωνιστές τους παραγωγούς των χωριών Κολίρι, Λαμπέτι με βίαια ξεσπάσματα, αλλά και με σύγχρονες μορφές διεκδίκησης και διαπραγμάτευσης Το1903 στη Βαρβάσαινα οι διαμαρτυρίες εξελίχθηκαν σε ένοπλες συγκρούσεις.
Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν μέχρι τη «Σταφιδική Εξέγερση» (1935), σε όλη τη Δυτική Πελοπόννησο. Όλες αυτές οι συγκρούσεις είχαν, νεκρούς, τραυματίες, φυλακισμένους…
Αναγκαία η αναμπέλωση για την ύπαρξη της
Η ιστορική περιγραφή είναι για να δείξει ότι η μαύρη σταφίδα δεν έχει μόνο βαθιές ρίζες στην Ηλεία δεμένη με το κλίμα, το έδαφος και το μεράκι που εμφύσησαν οι προπάτορες τους.
Και σήμερα η σταφίδα είναι ένα άκρως εξαγώγιμο προϊόν, του οποίου η ζήτηση αυξάνεται συνεχώς σε ολόκληρο τον κόσμο: Αγγλία-Ολλανδία-Γαλλία-Γερμανία-ΗΠΑ-Αυστραλία, καθώς, σύμφωνα με μελέτες, έχει καθιερωθεί, σε όλο τον κόσμο ως superfood και με αντικαρκινικές ιδιότητες!
Η παραγωγή όμως μειώνεται συνεχώς. Από 144.000 στρέμματα, πριν λίγα χρόνια, έφτασε στα 100.000, με έντονη καθοδική τάση, με συνέπεια να μη μπορούν να ανταποκριθούν στην αυξημένη διεθνή ζήτηση, που θα τη καλύψουν άλλα κράτη, όπως η Τουρκία.
Και για την αναδιάρθρωση καλλιεργειών, Λεφτά υπάρχουν!
Τα αμπέλια όμως σήμερα είναι γερασμένα, ξεραίνονται και κτυπημένα από ασθένειες. Επομένως, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, κινδυνεύει με εξαφάνιση, προειδοποιούν οι παραγωγοί, που αναγκάζονται να αντικαθιστούν τα κλήματα με άλλα προϊόντα, όπως ελιές.
Η πολιτεία οφείλει να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση–ανασύσταση, όπως ζητούν συνεταιρισμοί και παραγωγοί, με νέα κλήματα προσαρμοσμένα στις νέες περιβαλλοντικές και εδαφολογικές συνθήκες. Σημειώνω, ότι η τελευταία αναμπέλωση είχε γίνει στη δεκαετία του ΄90.
Οι, σε απόγνωση, παραγωγοί δε μπορούν να κατανοήσουν τους λόγους που δεν προχωρά η θέσπιση κινήτρων για τη διάσωση της σταφίδας και την αύξηση της παραγωγής προς όφελος της εθνικής οικονομίας, μέσω προγραμμάτων όπως αυτό των αμπέλων οινοποίησης.
Συγκεκριμένα, το «Πρόγραμμα αναδιάρθρωσης και μετατροπής αμπελώνων», (ΠΑΑ 2014-2020), κάλυψε χιλιάδες στρέμματα, χορηγώντας ενίσχυση 1.500 € ανά στρέμμα!
Δυστυχώς, το 2014 η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ δεν είχε εντάξει τη σταφίδα στο τρέχον ΠΑΑ. Ο πρώην υπουργός ΑΑΤ Στ. Αραχωβίτης είχε δηλώσει ότι θα εντάξει τη σταφίδα, όπως και τα σύκα, στο νέο ΠΑΑ 2021-27.
Σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες μου, υπάρχει πολύ μεγάλο ποσό που δεν έχει απορροφηθεί από το μέτρο «Σχέδια Βελτίωσης».
Επομένως, η κυβέρνηση της ΝΔ, επειδή είναι το τελευταίο έτος του προγράμματος, μπορεί και οφείλει να μεταφέρει ένα ικανό κονδύλι στο «Πρόγραμμα αναδιάρθρωσης και μετατροπής της κορινθιακής σταφίδας».
Ο Μάκης Μπαλαούρας είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
