Η μεταρρύθμιση της κοινής αγροτικής πολιτικής (ΚΑΠ), που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2018, εισάγει μια πιο ευέλικτη προσέγγιση βάσει επιδόσεων και αποτελεσμάτων που λαμβάνει υπόψη τις τοπικές συνθήκες και τις ανάγκες, αυξάνοντας παράλληλα τις φιλοδοξίες σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά τη βιωσιμότητα.
Με βάση αυτήν την προσέγγιση και συμπληρώνεται από νέα εργαλεία της ΚΑΠ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η πρόταση μεταρρύθμισης της ΚΑΠ είναι συμβατή με τις φιλοδοξίες της Πράσινης Συμφωνίας.
Μετά από αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα την «Ανάλυση των δεσμών μεταξύ της ΚΑΠ και της Πράσινης Συμφωνίας». Αυτή η ανάλυση εξετάζει τη συμβολή της πρότασης μεταρρύθμισης της ΚΑΠ στις δεσμεύσεις προστασίας της ΕΕ για το περιβάλλον, το κλίμα και τη βιοποικιλότητα που ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και προσδιορίζει τα βήματα που απαιτούνται για να καταστεί η μελλοντική ΚΑΠ πλήρως συμβατή με την Πράσινη Συμφωνία και τις στρατηγικές της, όπως το Farm στις στρατηγικές Fork και Βιοποικιλότητας.
Συμβατότητα με την Πράσινη Συμφωνία
Ως πρώτο βήμα, οι εννέα κοινοί στόχοι καλύπτουν τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις. Σύμφωνα με τις φιλοδοξίες της Πράσινης Συμφωνίας, στοχεύουν να αυξήσουν τη συμβολή της γεωργίας της ΕΕ στη δράση για την κλιματική αλλαγή, να βελτιώσουν τη διαχείριση των φυσικών πόρων, να διασφαλίσουν μια δίκαιη οικονομική απόδοση για τους αγρότες και να ενισχύσουν, μεταξύ άλλων, την προστασία της βιοποικιλότητας.
Ο νέος τρόπος εργασίας που προτείνεται για τη μελλοντική ΚΑΠ είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που καθιστούν τις προτάσεις συμβατές με την Πράσινη Συμφωνία. Με βάση μια εμπεριστατωμένη αξιολόγηση των τοπικών συνθηκών και αναγκών, τα κράτη μέλη θα εκπονήσουν ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ που θα εξηγεί πώς θα χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία της ΚΑΠ για την επίτευξη των εννέα στόχων, σε συνεννόηση με τους ενδιαφερόμενους και τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Επιπλέον, για να διασφαλιστεί ότι αυτά τα σχέδια είναι συνεκτικά και συνεπή με την απαιτούμενη περιβαλλοντική φιλοδοξία, η Επιτροπή θα εγκρίνει κάθε στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ πριν από την εφαρμογή τους. Τέλος, οι ποσοτικοποιημένοι στόχοι θα επιτρέψουν στην Επιτροπή να παρακολουθεί την πρόοδο που σημειώνουν τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή της ΚΑΠ.
Επιπλέον, η πρόταση της ΚΑΠ περιλαμβάνει εργαλεία που θα προωθήσουν περαιτέρω βιώσιμες γεωργικές πρακτικές σε ολόκληρη την ΕΕ, ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των φιλοδοξιών της Πράσινης Συμφωνίας.
Μεταξύ αυτών, η μελλοντική ΚΑΠ περιλαμβάνει όρους, οι οποίοι συνδέουν τις πληρωμές ΚΑΠ περιοχής και ζώων με μια σειρά υποχρεώσεων. Επιπλέον, εισάγει επίσης τα νέα «οικολογικά συστήματα» που αποσκοπούν στην επιβράβευση των γεωργών για την περαιτέρω εφαρμογή βιώσιμων γεωργικών πρακτικών.
Αυτές οι πρακτικές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την εφαρμογή φιλικών προς το περιβάλλον συστημάτων παραγωγής όπως η αγροοικολογία, η αγροδασική και η βιολογική γεωργία. Το πλαίσιο αγροτικής ανάπτυξης περιλαμβάνει επίσης δεσμεύσεις περιβαλλοντικής και κλιματικής διαχείρισης, οι οποίες αποσκοπούν στην αποζημίωση των γεωργών και άλλων δικαιούχων για τη δέσμευσή τους να εφαρμόσουν βιώσιμες πρακτικές.
Επιπλέον, άλλα εργαλεία υπό αγροτική ανάπτυξη μπορούν να υποστηρίξουν τη μετάβαση. Για παράδειγμα, τα κεφάλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επενδύσουν σε πράσινες υποδομές, στη μεταφορά γνώσεων και στην καινοτομία ή στην ανάπτυξη πρόσβασης σε γρήγορες ευρυζωνικές συνδέσεις σε αγροτικές περιοχές. Επιπλέον, οι προτάσεις της ΚΑΠ περιλαμβάνουν ότι τουλάχιστον το 30% των πόρων αγροτικής ανάπτυξης πρέπει να προορίζονται για παρεμβάσεις της ΚΑΠ που αφορούν συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους.
Επιπλέον, οι προτάσεις της ΚΑΠ περιλαμβάνουν επίσης στόχους για την εξισορρόπηση της δύναμης στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων καθώς και τη συμβολή σε νέες κοινωνικές απαιτήσεις που σχετίζονται με τα τρόφιμα και την υγεία, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλών, θρεπτικών και βιώσιμων τροφίμων, των απορριμμάτων τροφίμων και της καλής διαβίωσης των ζώων. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να επανεξετάσουν τις δράσεις τους σε αυτούς τους τομείς και να προτείνουν πώς να χρησιμοποιούν διαφορετικά εργαλεία της ΚΑΠ για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που εντοπίστηκαν. Για παράδειγμα, η Επιτροπή θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη συνεργασία μεταξύ παραγωγών μέσω οργανώσεων παραγωγών.
Αυτοί οι τύποι οργανώσεων επιτρέπουν στους παραγωγούς να ενισχύσουν τη θέση τους στην αλυσίδα εφοδιασμού, να αυξήσουν την ανθεκτικότητά τους και να δράσουν συλλογικά για να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα της αλυσίδας εφοδιασμού. Αυτοί οι στόχοι αντικατοπτρίζονται επίσης στις φιλοδοξίες της Πράσινης Συμφωνίας. Θα είναι απαραίτητα για να επιτρέψουν τη μετάβαση, ενώ δεν αφήνουν κανέναν πίσω.
Βασικά στοιχεία για τη μελλοντική ΚΑΠ
Οι προτάσεις μεταρρύθμισης της ΚΑΠ συζητούνται επί του παρόντος με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει στην «Ανάλυση των δεσμών μεταξύ της ΚΑΠ και της Πράσινης Συμφωνίας» τα βασικά στοιχεία που πρέπει να διατηρηθούν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης για να διασφαλιστεί η συμβατότητα με τις φιλοδοξίες της Πράσινης Συμφωνίας.
Ένα από τα βασικά στοιχεία που επισημαίνονται σε αυτήν την ενότητα είναι η ιδέα να υποχρεωθούν τα κράτη μέλη να επιδείξουν, στα στρατηγικά τους σχέδια της ΚΑΠ, πώς θα επιτύχουν ένα υψηλότερο επίπεδο φιλοδοξίας από ό,τι επί του παρόντος όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους - το «χωρίς οπισθοδρόμηση» αρχή . Αυτή η φιλοδοξία απαιτεί επίσης να διατηρηθούν οι βελτιωμένες προϋποθέσεις και οι απαιτήσεις περί περιφράξεων για την αγροτική ανάπτυξη, μεταξύ άλλων στοιχείων.
Ως νέο βήμα, η Επιτροπή θεωρεί ότι η απαίτηση δαπανών ενός συγκεκριμένου ποσοστού (περίφραξη) του προϋπολογισμού άμεσων πληρωμών των κρατών μελών στα νέα συστήματα οικολογικών συστημάτων μπορεί να συμβάλει στη φιλοδοξία της Πράσινης Συμφωνίας. Αυτό θα εξασφαλίσει ότι αυτό το εργαλείο θα χρησιμοποιηθεί πλήρως και θα φέρει συγκεκριμένα αποτελέσματα όσον αφορά την ενθάρρυνση της υιοθέτησης βιώσιμων γεωργικών πρακτικών.
Πιθανή δράση της Επιτροπής για περισσότερη φιλοδοξία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει επίσης πρόσθετες πρακτικές δράσεις από τις υπηρεσίες της Επιτροπής για να καταστήσει την εφαρμογή πιο αποτελεσματική σε σχέση με τις φιλοδοξίες της Πράσινης Συμφωνίας.
Πρώτον, προτείνει να αυξηθεί η διαφάνεια στη διαδικασία έγκρισης των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ . Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να δημοσιοποιήσει όλα τα έγγραφα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη στο σχεδιασμό των στρατηγικών τους σχεδίων για την ΚΑΠ. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα σχέδιά τους, αλλά και τις παρατηρήσεις τους κατά την αξιολόγηση των ποσοτικών στόχων που προτείνουν τα κράτη μέλη.
Δεύτερον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την έναρξη διαρθρωμένου διαλόγου με τα κράτη μέλη που βρίσκονται ήδη στην προπαρασκευαστική φάση των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα υποβάλει συστάσεις προς τα κράτη μέλη βάσει ανάλυσης της κατάστασης κάθε κράτους μέλους, λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας. Σε αυτήν τη διαδικασία, θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους νέους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας.
Τρίτον, όσον αφορά τα προγράμματα στήριξης για την αγορά και τη συνδυασμένη υποστήριξη εισοδήματος, η Επιτροπή θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή για να διασφαλίσει ότι η βιωσιμότητα λαμβάνεται υπόψη όταν σχεδιάζονται από τα κράτη μέλη και αντικατοπτρίζει τις φιλοδοξίες της Πράσινης Συμφωνίας.
Τέλος, αναγνωρίζοντας την κρίσιμη σημασία των δεδομένων κατά την αξιολόγηση της προόδου και την παροχή συμβουλών για τις εκμεταλλεύσεις, η Επιτροπή θα προτείνει τη μετατροπή του τρέχοντος δικτύου δεδομένων λογιστικής εκμετάλλευσης (FADN) σε δίκτυο δεδομένων αειφορίας αγροκτημάτων. Η ιδέα θα ήταν η συλλογή δεδομένων σχετικά με τους στόχους Farm to Fork καθώς και άλλους δείκτες αειφορίας. Μέσω προσαρμοσμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών, αυτό το δίκτυο θα παρέχει ανατροφοδότηση και καθοδήγηση τόσο στους μικρούς όσο και στους μεγάλους αγρότες σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για τη βελτίωση της οικονομικής, περιβαλλοντικής και κλιματικής απόδοσής τους.
Η «Ανάλυση των δεσμών μεταξύ της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ και της Πράσινης Συμφωνίας» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η μεταρρύθμιση έχει πράγματι τη δυνατότητα να προωθήσει την Πράσινη Συμφωνία, όπως φαίνεται από συγκεκριμένα παραδείγματα. Ωστόσο, τα βασικά στοιχεία των προτάσεων πρέπει να διατηρηθούν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης και πρέπει να αναπτυχθούν ορισμένες βελτιώσεις και πρακτικές πρωτοβουλίες για να διευκολυνθεί η επίτευξη των φιλοδοξιών της Πράσινης Συμφωνίας.
