Του Γιώργου Κατσάμπουλα
Με την συγκομιδή της ελιάς να έχει ολοκληρωθεί, έφτασε η στιγμή να γίνει μια αποτίμηση της ελαιοκομικής περιόδου 2020. Σε μια χρονιά διαφορετική από τις προηγούμενες, με την πανδημία να έχει επηρεάσει πολλούς τομείς της κοινωνίας, οι ελαιοπαραγωγοί αντιμετώπισαν μια δύσκολη περίοδο, με νέες πρωτόγνωρες συνθήκες. Το ελαιόλαδο και η βρώσιμη ελιά αποτελούν δύο από τα βασικότερα εθνικά προϊόντα και χάρης της εξαιρετικής ποιότητας τους, συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στον όγκο και την αξία των εξαγωγών, στην εργατική απασχόληση και στην ποιοτική ζωή στην ύπαιθρο. Η καλή ποιότητα του λαδιού, η μειωμένη παραγωγή, οι χαμηλές τιμές, είναι μερικοί όροι που θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν τον απολογισμό για την χρονιά που πέρασε.
Ας κάνουμε μια αναδρομή όμως, μέσα στην χρονιά ώστε να αναλογιστούμε πώς φτάσαμε ως εδώ.
Η ξηρασία και ιδιαίτερα η ανομβρία που παρατηρήθηκε τους μήνες του φθινοπώρου προκάλεσε δυσάρεστες συνέπειες στην μείωση της συγκομιδής. Επίσης, οι υψηλές θερμοκρασίες, τον περασμένο Μάιο, με τον υδράργυρο να αγγίζει 40 και 45 βαθμούς Κελσίου, μια περίοδο άνθησης για τον καρπό της ελιάς, λειτούργησαν καταλυτικά στην μειωμένη παραγωγή.
Ο κ. Γιώργος Κρανίτης, τοπικός ελαιοπαραγωγός, επισημαίνει ότι “... για την χρονιά 2020-2021, η παραγωγή ήταν μειωμένη έως και 40% κάτω σε σχέση με την προηγούμενη. Σε αυτό συνετέλεσε η ανομβρία τους φθινοπωρινούς μήνες και οι υψηλές θερμοκρασίες του περασμένου Μαΐου”.
“Για τα φετινά δεδομένα, ήταν μια καλή χρονιά. Δεν περιμέναμε τέτοια αποτελέσματα”, συμπλήρωσε ο κ. Δημήτρης Κολιαδήμας, τοπικός ελαιοπαραγωγός.
Ο κ. Γιάννης Ψαρρός, ιδιοκτήτης ελαιοτριβείου, δήλωσε ότι “... η χρονιά ήταν μέτρια προς καλή, αν αναλογιστούμε και την κατάσταση που επικρατεί με τον κορονοϊό. Ωστόσο, μια καλή χρονιά, δεν κρίνεται μόνο από την ποσότητα της παραγωγής, αλλά και από την ποιότητα και την τιμή του λαδιού”.
Τα χαρακτηριστικά που θα κρίνουν για το αν μια ελαιοκομική χρονιά είναι καλή, αφορούν την ποσότητα της παραγωγής, την ποιότητα του παραγόμενου λαδιού και την τιμή του. Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά δεν δρουν ανεξάρτητα το ένα με το άλλο, αλλά λειτουργούν σε μια αλληλένδετη σχέση, στην οποία το ένα εξαρτάται και καθορίζεται από το άλλο.
“Σε αντίθεση με άλλες χρονιές, που είχαμε αντιμετωπίσει και το πρόβλημα με το γλοιοσπόριο, μια ασθένεια για την ελιά, η χρονιά 2020-2021, ήταν μια καλή χρονιά όσον αφορά την οξύτητα και το άρωμα του λαδιού. Ένα λάδι για να χαρακτηριστεί ως εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, δεν πρέπει να ξεπερνάει δείκτη οξύτητας 0,8. Από 0,1 έως και 0,8, μπορεί να χαρακτηριστεί εξαιρετικά παρθένο. Οι τιμές οξύτητας για φέτος κυμάνθηκαν από 0,3, 0,4, 0,6. Όσον αφορά την οξύτητα άρα, ήταν μια καλή χρονιά”, εξηγεί ο κ. Γιάννης Ψαρρός.
“Η οξύτητα του λαδιού ήταν καλή, αλλά δεν ήταν η αναμενόμενη. Το ίδιο συνέβη και με το άρωμα. Σε αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο η ξηρασία και η ζέστη, επειδή δεν έγινε σωστά η ζύμωση σε συνάρτηση πάντα με τις καιρικές συνθήκες”, συμπλήρωσε ο κ. Γιώργος Κρανίτης.
Με την παραγωγή μικρότερη και με την τιμή του λαδιού να ανέρχεται στα 2.5 ευρώ το λίτρο, οι παραγωγοί εξέφρασαν την δυσαρέσκεια τους για την συγκομιδή, η οποία ενώ ποιοτικά ήταν καλύτερη σε σχέση με άλλες χρονιές, τα έξοδα την έχουν καταστήσει ως μια πολυτέλεια.
Το κόστος των καλλιεργειών, κατά της διάρκειας της συγκομιδής, αλλά και την περίοδο μετά από αυτή με το καθάρισμα της γης, δεν ανταποκρίνεται στην τωρινή τιμή του λαδιού, με το κόστος να έχει ξεπεράσει τα κέρδος, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να δυσανασχετούν και να γίνονται βορρά των εμπόρων.
“Η τιμή δεν είναι η πρέπουσα για την εξαιρετική ποιότητα του λαδιού, που προσφέρει ο νομός μας. Τα έξοδα είναι πολλά και το κόστος μεγάλο. Με την φετινή τιμή ο παραγωγός καταλήγει να γίνεται τροφή για τους εμπόρους, οι οποίοι κερδίζουν το ποσό της προστιθέμενης αξίας του λαδιού, με τον παραγωγό όμως να μην παίρνει τίποτα”, σχολίασε ο κ. Κρανίτης.
Ο κ. Κολιαδήμας, επισήμανε ότι “Σημαντικό πρόβλημα για την Ελλάδα και την τιμή του λαδιού, παίζει η έλλειψη μεγάλων τυποποιήσεων, αντ’ αυτού τα στέλνουμε χύμα σε γειτονικές χώρες, όπου γίνεται και η τυποποίηση”.
“Δεν έχουμε κάποιο σύλλογο, κάποιον συνεταιρισμό, ο οποίος θα κάνει κάποιον έλεγχο και θα βοηθήσει τον παραγωγό”, είπε ο κ. Κρανίτης.
“Σημαντικό ρόλο για το οικονομικό κομμάτι, έπαιξε και ο ιός στην φετινή χρονιά. Λόγω lockdown, όχι μόνο στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη, πολλά μαγαζιά εστίασης και γενικότερα μέρη κατανάλωσης ελαιόλαδου, όπως ξενοδοχεία, δεν άνοιξαν ποτέ, με αποτέλεσμα να έχουμε και μειωμένη ζήτηση”, συμπλήρωσε ο κ. Ψαρρός.
Με τις καιρικές συνθήκες να μην είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές, με την παρουσία της πανδημίας και τις επιπτώσεις της στην κοινωνία, με την πτώση της τιμής του λαδιού, η ελαιοκομική περίοδος για το 2020-2021, δεν ήταν η αναμενόμενη και η παραγωγή ήταν μειωμένη.
“Η φετινή χρονιά ευελπιστούμε να είναι καλύτερη από την προηγούμενη. Όπως όλα δείχνουν, ήδη από τον Φλεβάρη και τώρα τον Μάρτιο, η χρονιά έχει ξεκινήσει καλά και μόνο αισιόδοξα είναι τα πρώτα σημάδια. Τώρα, μένει μόνο να περιμένουμε μέχρι το Πάσχα και τον Μάιο, να δούμε τι καιρό θα κάνει, γιατί εκείνη την περίοδο ανθίζει η ελιά”, σχολίασε ο κ. Κολιαδήμας.
“Για το 2021-2022, αναμένουμε να είναι μια καλή χρονιά. Ο καιρός προς το παρόν βοηθάει και όλα δείχνουν ότι θα είναι καλύτερη η κατάσταση. Ωστόσο, ο Μάιος είναι αυτός που είναι καθοριστικός μήνας για την ελιά. Τον Μάιο ανθίζει, κυοφορεί η ελιά και κάνει καρπό”, εξηγεί ο κ. Κρανίτης.
“Προς το παρόν, ο καιρός είναι καλός και ευνοεί την ελιά. Ωστόσο, ο Μάιος παίζει καθοριστικό ρόλο στο άνθος της ελιάς και πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι καιρό θα κάνει. Επίσης, είναι μια περίοδος που βιώνουμε και την κλιματική αλλαγή και μένει να δούμε πώς θα προσαρμοστεί η ελιά στα νέα δεδομένα”, συμπλήρωσε ο κ. Ψαρρός.
Η χρονιά που πέρασε, ήταν μια μέτρια χρονιά για τους ελαιοπαραγωγούς με τις συνθήκες να μην ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκές. Τα προβλήματα ξεκινούν από την μειωμένη παραγωγή, την ξηρασία, και σταματούν στην χαμηλή τιμή του λαδιού.
Η νέα ελαιοκομική σεζόν έχει ξεκινήσει και όπως όλα δείχνουν θα αποτελέσει μια καλύτερη και πιο παραγωγική χρονιά για την ελιά.
