Προβληματίζουν έντονα τον κλάδο της ελαιοκαλλιέργειας οι νέες ισορροπίες που διαμορφώνονται στο πεδίο των κοινοτικών ενισχύσεων, αφού μέχρι στιγμής στο ελληνικό στρατηγικό σχέδιο της νέας ΚΑΠ δεν υπάρχει κάποια στοχευμένη παρέμβαση για τον τομέα, σε αντίθεση με τον προγραμματισμό που έχουν κάνει ανταγωνίστριες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία.
Σε νέα επιστολή του ΣΕΔΗΚ προς την ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, γίνεται αναφορά στην κατάσταση αυτή, που θέλει την Ισπανία να βγάζει συνδεδεμένη ενίσχυση για τους παραδοσιακούς της ελαιώνες, κάτι το οποίο εφαρμόζει και η Ιταλία στο σύνολο του ελαιώνα της, ήδη από την προηγούμενη ΚΑΠ που λήγει σε μερικούς μήνες.
Στις παρεμβάσεις που προβάλει ο ΣΕΔΗΚ ως απαραίτητες να αξιολογηθούν πριν η Ελλάδα αποστείλει το ανανεωμένο στρατηγικό της Σχέδιο στις Βρυξέλλες για επανεξέταση, ζητά:
- Ένταξη της ελαιοκαλλιέργειας σε χωριστή ειδική «κατηγορία» ή «αγρονομική περιφέρεια» μέσα στην οποία οι άμεσες ενισχύσεις θα πρέπει να διατηρηθούν και αν χρειαστεί, να τεθούν σε πλαίσια μόνο αγρονομικής περιφερειακής σύγκλισης.
- Οι παραδοσιακοί ελαιώνες που βρίσκονται σε δύσβατες επικλινείς περιοχές, για λόγους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς, να υποστηριχτούν ιδιαίτερα και να ενταχτούν στις συνδεδεμένες και αναδιανεμητικές ενισχύσεις, ανεξάρτητα από την έκταση τους.
- Οι μικροί ελαιοπαραγωγοί με ελαιώνες κάτω των 4 στρ. και ενισχύσεις κάτω από 250 ευρώ, που έχουν εξαιρεθεί με την ισχύουσα ΚΑΠ, πρέπει να αποκατασταθούν και να υπαχθούν στο μέτρο των ενισχύσεων των 1250€ που προτείνεται από θεσμούς της ΕΕ για μικρούς παραγωγούς.
Σημειώνεται πάντως, ότι βάσει του προγραμματισμού και των προτεραιοτήτων που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή, δύσκολα θα υπάρξει σε πρώτη φάση κάποια τροποποίηση και παρέμβαση. «Στην ενέργεια μας αυτή προβαίνουμε διαπιστώνοντας ότι αντίθετα με την Ελλάδα, άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες της ΕΕ όπως η Ιταλία και η Ισπανία έχουν περιλάβει στα στρατηγικά τους σχέδια σημαντικές προβλέψεις για την θεραπεία και αποκατάσταση διαφόρων τομέων της ελαιοκαλλιέργειας» αναφέρει πάντως ο ΣΕΔΗΚ στην επιστολή του.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και δυο ακόμα προτάσεις, εκ των οποίων η μια θα μπορούσε να ενσωματωθεί στο νέο πρασίνισμα, ενώ η δεύτερη έγκειται στην ευχέρεια τροποποίησης του κανονισμού του ΕΛΓΑ.
Συγκεκριμένα ο ΣΕΔΗΚ προτείνει:
- Η «Συλλογική Δολωματική Δακοκτονία», η οποία αποτελεί μέθοδο με υψηλή περιβαλλοντική και διατροφική ασφάλεια, πρέπει να ενταχθεί στις φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις και η εφαρμογή της να αναδιοργανωθεί ριζικά όπως έχει αναφερθεί σε αλλά υπομνήματα.
- Οι ζημιές από καύσωνες στους ελαιώνες κατά την άνθηση – καρπόδεση θα πρέπει να τύχουν ασφαλιστικής κάλυψης από τον ΕΛΓΑ διότι η εξαίρεση τους με τον ισχύοντα κανονισμό είναι άδικη και δεν έχει καμία επιστημονική ή αγρονομική βάση.
Αναλυτικά η επιστολή του ΣΕΔΗΚ προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, αναφέρει:
Θέμα: Προτάσεις ΣΕΔΗΚ για την ελαιοκομία στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ
Κύριε Υπουργέ
Μετά τα αρ.71/14-4-2021 και 133/16-12-2021υπομνήματα μας για την υποστήριξη της ελαιοκομίας με την νέα ΚΑΠ και τα όσα σχετικά δημοσιεύονται ή ανακοινώνονται κατά καιρούς από την ηγεσία του Υπουργείου σας, διαπιστώνεται ότι το στρατηγικό σχέδιο της χώρας ενώ δεν έχει καμιά πρόβλεψη για την άρση των αδικιών που έχει υποστεί η ελαιοκαλλιέργεια με την ισχύουσα ΚΑΠ, προβλέπει σχεδόν πλήρη εξομοίωση της με ασκεπείς εκτάσεις και βοσκοτόπους και την οδηγεί σε δραματική κατάρρευση.
Έτσι, το Δ.Σ. του ΣΕΔΗΚ σε πρόσφατη συνεδρίαση του αποφάσισε ομόφωνα όπως επανέλθει στο θέμα με την ελπίδα ότι η νέα ηγεσία του ΥπΑΑΤ το εξετάσει με μεγαλύτερη προσοχή και κατανόηση.
Στην ενέργεια μας αυτή προβαίνουμε διαπιστώνοντας ότι αντίθετα με την Ελλάδα, άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες της ΕΕ όπως η Ιταλία και η Ισπανία έχουν περιλάβει στα στρατηγικά τους σχέδια σημαντικές προβλέψεις για την θεραπεία και αποκατάσταση διαφόρων τομέων της ελαιοκαλλιέργειας.
Στην Ελλάδα, όπως και με τα προηγούμενα Υπομνήματα μας έχουμε επισημάνει, η Ελαιοκαλλιέργεια, ενώ αναμφισβήτητα αποτελεί ένα κλάδο τεράστιας στρατηγικής σημασίας, ίδιας ή και κατά πολύ υψηλότερης αυτής του Βάμβακος (τον οποίο το ελληνικό στρατηγικό σχέδιο θέτει σε υψηλή προτεραιότητα), όχι μόνο δεν υποστηρίζεται, αλλά τίθεται υπό εμφανέστατη δυσμένεια.
Ωστόσο, είναι σε όλους γνωστό και αναμφισβήτητο ότι η ελαιοκαλλιέργεια στην χώρα μας, η οποία επί χιλιάδες χρόνια είναι άρρηκτα δεμένη με την πολιτιστική , θρησκευτική και οικονομική ζωή των κατοίκων της, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να έχει ιδιαιτέρα υψηλή στρατηγική αξία. Προσφέρει εισόδημα και απασχόληση άμεσα στο 40% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χωράς (Πιν.1), συμβάλλει σημαντικά στο εξαγωγικό εμπόριο, ενισχύει την επισιτιστική ασφάλεια, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα φυσικό δάσος, τεράστιας περιβαλλοντικής αξίας, που συμβάλλει αποφασιστικά στις νέες στρατηγικές της ΕΕ «Από το χωράφι στο τραπέζι» και «Βιοποικιλότητα».
Επιπτώσεις ισχύουσας ΚΑΠ στην Ελαιοκαλλιέργεια
Με την ισχύουσα ΚΑΠ, ο κλάδος της ελαιοκομίας, όχι μόνο δεν ενισχύθηκε αλλά αντίθετα, υποβαθμίστηκε και δέχτηκε σοβαρά πλήγματα. Μεταξύ αυτών τα κυριότερα ήταν:
1.Oι ελαιώνες, ενώ δεν αποτελούν μια απλή εδαφική έκταση, αλλά μια μόνιμη επένδυση, η οποία απαιτεί μόχθους γενεών για να υπάρξει, εντάχθηκαν αδικαιολόγητα στην περιφέρεια «Δενδρώδεις καλλιέργειες» και ενισχύονται με βάση την έκταση του εδάφους που καταλαμβάνουν και όχι με την πραγματική δική τους αξία, η οποία είναι πολλαπλάσια της αξίας του εδάφους.
2.Οι ενισχύσεις που προβλέπονται για τους ελαιοπαραγωγούς είναι αντιστρόφως ανάλογες με τον συνολικό αριθμό τους. Αυτό φαίνεται καθαρά από στοιχεία του ΟΣΔΕ (Πιν.1) σύμφωνα με τα οποία οι ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις, ενώ αποτελούν το 40% περίπου του συνόλου των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της χώρας, απολαμβάνουν μόνο το 20% περίπου του συνόλου των ενισχύσεων.
3.Οι ενισχύσεις των περίπου 550 εκατ.€, που επί δεκαετίες παρεχόταν μόνο στους ελαιώνες, αφού μειώθηκαν αρχικά σε μόνο 470 εκατ. €, κατανεμήθηκαν στην συνέχεια σε σειρά άλλων δενδρωδών καλλιεργειών, με αποτέλεσμα η ανά στρέμμα αναλογούσα ενίσχυση να μειωθεί μέχρι και 70%.
4.Η απόφαση του αποκλεισμού από ενισχύσεις των μικρών εκμεταλλεύσεων που έχουν εκτάσεις κάτω από 4 στρ. ή λαμβάνουν ενισχύσεις χαμηλότερες των 250 ευρώ, η όποια - με δεδομένο ότι η μέση έκταση ελαιώνων ανά ελαιοπαραγωγό στην Κρήτη είναι μόλις 11 στρ.- συνετέλεσε ώστε χιλιάδες ελαιοπαραγωγοί, άνω του 30% του συνόλου, να τεθούν εκτός ενισχύσεων.
Ανάγκη προστασίας των παραδοσιακών ελαιώνων
Οι παραδοσιακοί ελαιώνες της χώρας, που βρίσκονται σε επικλινείς δύσβατες περιοχές, έχουν τεράστια κοινωνική και περιβαλλοντική αξία.
-Λειτουργούν ως ένα φυσικό δάσος που με το αειθαλές φύλλωμά τους αποτελούν ένα μόνιμο και ανέξοδο απορροφητήρα CO2 που λειτουργεί σε ετήσια βάση, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην αποτροπή της κλιματικής κρίσης.
- Φιλοξενούν στο φύλλωμά τους αλλά και στην φυσική βλάστηση που φύεται στις αναβαθμίδες και τα πυκνά και επιμήκη (λόγω του καθεστώτος των μικρό-ιδιοκτησιών) κτηματικά όρια τους, πολυάριθμα είδη χλωρίδας και πανίδας, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην διατήρηση της «βιοποικιλότητας».
Ωστόσο, έχουν υψηλότερο κόστος καλλιέργειας και χαμηλή παραγωγικότητα, η οποία οδηγεί σε συνεχή εγκατάλειψη και ακαλλιέργεια τους.
Έτσι, καταλαμβάνονται από ζιζάνια που λειτουργούν ως προσάναμμα για την καταστροφή τους από πυρκαγιές (βλ. Φώτο) με οδυνηρές συνέπειες στο περιβάλλον, το κλίμα και την διάβρωση του εδάφους!
Αποφάσεις Ισπανίας για Ελαιοκαλλιέργεια
Αντίθετα από την Ελλάδα, η Ισπανία με την νέα ΚΑΠ εντάσσει τους παραδοσιακούς ελαιώνες στις συνδεδεμένες ενισχύσεις και στα οικολογικά συστήματα.
Στόχος, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο Υπουργός Γεωργίας κ. Planas, είναι «η αποφυγή εγκατάλειψης ελαιώνων που έχουν καλλιεργητικές δυσκολίες και περιορισμούς, αλλά υψηλή περιβαλλοντική αξία και η διατήρηση τους κρίνεται απαραίτητη από κοινωνική και οικολογική άποψη».
Σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο της Ισπανίας, προκειμένου ένας ελαιώνας να ενταχθεί στο μέτρο αυτό, πρέπει τα ελαιόδεντρα του να έχουν πυκνότητα φύτευσης μέχρι 8 δέντρα ανά στρέμμα για ελαιώνες με κλίσεις κάτω από 25%, ή περισσότερα για κλίσεις άνω από 25%. Και στις δύο περιπτώσεις, η ενίσχυση θα χορηγείται μόνο σε εκμεταλλεύσεις (μη αρδευόμενες) ξηρικές .
Το μέτρο επικρότησε η Ένωση Μικρών Αγροτών (UPA) Ανδαλουσίας, της οποίας ο Γενικός Γραμματέας κ. Cano, το χαρακτήρισε ως "ιστορικό ορόσημο" το οποίο όμως, όπως είπε, μπορεί να βελτιωθεί με τροποποίηση των κριτηρίων της πυκνότητας των δέντρων και της κλίσης του εδάφους, ώστε να ωφελεί ένα μεγαλύτερο αριθμό εκμεταλλεύσεων
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΕΔΗΚ
Ο ΣΕΔΗΚ μετά τα παραπάνω προτείνει όπως το ΥπΑΑΤ εξετάσει και εντάξει στο σχέδιο της ΚΑΠ άλλα και στα Εθνικά σχέδια τα έξης:
Στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ :
- Ένταξη της Ελαιοκαλλιέργειας σε χωριστή ειδική «κατηγορία» ή «αγρονομική περιφέρεια» μέσα στην οποία οι άμεσες ενισχύσεις θα πρέπει να διατηρηθούν και αν χρειαστεί, να τεθούν σε πλαίσια μόνο αγρονομικής περιφερειακής σύγκλισης.
- Οι παραδοσιακοί ελαιώνες που βρίσκονται σε δύσβατες επικλινείς περιοχές, για λόγους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς, να υποστηριχτούν ιδιαίτερα και να ενταχτούν στις συνδεδεμένες και αναδιανεμητικές ενισχύσεις, ανεξάρτητα από την έκταση τους.
- Οι μικροί ελαιοπαραγωγοί με ελαιώνες κάτω των 4 στρ. και ενισχύσεις κάτω από 250 ευρώ, που έχουν εξαιρεθεί με την ισχύουσα ΚΑΠ, πρέπει να αποκατασταθούν και να υπαχθούν στο μέτρο των ενισχύσεων των 1250€ που προτείνεται από θεσμούς της ΕΕ για μικρούς παραγωγούς.
Στα πλαίσια της εθνικής πολιτικής:
- Η διάθεση του ελαιολάδου θα πρέπει να εξυγιανθεί με θέσπιση μέτρων για την διάθεση του χύμα με πλειοδοτικούς διαγωνισμούς, αλλά και υποστηρικτικών μέτρων για την δημιουργία μεγάλων βιώσιμων μονάδων τυποποίησης και εξαγωγών.
- Η «Συλλογική Δολωματική Δακοκτονία», η οποία αποτελεί μέθοδο με υψηλή περιβαλλοντική και διατροφική ασφάλεια, πρέπει να ενταχθεί στις φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις και η εφαρμογή της να αναδιοργανωθεί ριζικά όπως έχει αναφερθεί σε αλλά υπομνήματα.
- Οι ζημιές από καύσωνες στους ελαιώνες κατά την άνθηση – καρπόδεση θα πρέπει να τύχουν ασφαλιστικής κάλυψης από τον ΕΛΓΑ διότι η εξαίρεση τους με τον ισχύοντα κανονισμό είναι άδικη και δεν έχει καμία επιστημονική ή αγρονομική βάση.
Πηγή: Agronews.gr
