Αμπέλι: Πότε και πώς γίνεται το χειμερινό κλάδεμα

Τα χειμερινά κλαδέματα διακρίνονται σε κλάδεμα διαμόρφωσης και κλάδεμα καρποφορίας.Τα κλαδέματα διαμόρφωσης γίνονται κυρίως τα πρώτα χρόνια της ζωής του πρέμνου – αλλά και αργότερα – με σκοπό την διαμόρφωση ενός λειτουργικού και παραγωγικού σχήματος, ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας που επιθυμούμε.

Αυτά που γίνονται κάθε χρόνο και έχουν σκοπό την ρύθμιση της παραγωγής λέγονται κλαδέματα καρποφορίας. Πέραν των γνωστών αναφορικά με τα κλαδέματα, είτε καρποφορίας, είτε διαμόρφωσης είτε και τα δυο θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να γνωρίζουμε τη δυναμικότητα της κάθε ποικιλίας και κυρίως το τι επιδιώκουμε από το κλήμα (επιτραπέζιο, οινοποιήσιμο απλά, διπλής ή και τριπλής χρήσης, κληματαριές κλπ).

Τα κλαδέματα διαμόρφωσης γίνονται κυρίως τα πρώτα χρόνια της ζωής του πρέμνου – αλλά και αργότερα – με σκοπό την διαμόρφωση ενός λειτουργικού και παραγωγικού σχήματος, ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας που επιθυμούμε

Εποχή κλαδέματος

Το κλάδεμα είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο, γι’ αυτό συνήθως ο χρόνος κλαδέματος αποφασίζεται από τον αμπελουργό ανάλογα με τα εργατικά χέρια που διαθέτει και τον προγραμματισμό των εργασιών του. Όμως θα πρέπει να επισημανθούν μερικές χρήσιμες διαπιστώσεις.

Κλαδεύουμε με προτίμηση ημέρες με ήπιο καιρό, στη φάση της σελήνης που «αδειάζει», δηλαδή από την ημέρα της πανσελήνου και έως την ημέρα που αρχίζει πάλι να «γεμίζει».

Όταν σε μια περιοχή ενδημούν βακτηριακές ασθένειες συνιστάται κλάδεμα τον χειμώνα (Ιανουάριο).Για την αποφυγή των μολυσμάτων της Ευτυπίωσης θα πρέπει το κλάδεμα, αν είναι δυνατόν, να γίνεται αργά προς το τέλος Φεβρουαρίου-αρχές Μαρτίου λίγο πριν την έναρξη της δακρυόρροιας. Επίσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι το όψιμο κλάδεμα καθυστερεί την εκβλάστηση.

Όταν το αμπέλι είναι νέο, δηλαδή τα πρώτα δύο ή τρία χρόνια, ο αμπελουργός θα πρέπει να αποφασίσει το πώς θα το διαμορφώσει. Δεν θα πρέπει να βιαστούμε σε καμία περίπτωση στο σχήμα διαμόρφωσης, αφού τα τρία τουλάχιστον πρώτα χρόνια, δημιουργούμε τις προϋποθέσεις «ανεβάσματος και ενδυνάμωσης» του κλήματος, μια πολύ βασική και απαραίτητη εργασία.

Κλάδεμα καρποφορίας

Το κλάδεμα καρποφορίας γίνεται κάθε χειμώνα με σκοπό την ισορροπία μεταξύ των φυτικών και αναπαραγωγικών οργάνων του. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται προσπάθεια ώστε να εξασφαλιστεί κάθε χρόνο μια καλή και ποιοτική παραγωγή χωρίς να μειώνεται η ζωτικότητα του φυτού.

Βασικές αρχές του κλαδέματος καρποφορίας:

• Το αμπέλι ακροβλαστεί και ακροκαρπεί. Αν αφήσουμε δύο κληματίδες μία με 20 μάτια και μία με δύο μάτια τότε, στην πρώτη θα πετάξει μόνο από τα τελευταία μάτια απ’ όπου και θα καρποφορήσει, ενώ στην δεύτερη θα πετάξει και θα καρποφορήσει στα δύο μάτια που αφήσαμε.
• Πετάνε τα μάτια που βρίσκονται ψηλότερα. Αν μία κληματίδα με δέκα μάτια την καμπυλώσουμε έτσι ώστε κάποια μάτια να είναι ψηλότερα από τα άλλα, τότε αυτά θα πετάξουν τους ζωηρότερους βλαστούς.
• Το ποια μάτια είναι γόνιμα εξαρτάται από την ποικιλία. Άλλες ποικιλίες δέχονται αυστηρό κλάδεμα στα δύο μάτια έχοντας τα γόνιμα πχ κορινθιακή σταφίδα, σαββατιανό , ενώ άλλες πχ η σουλτανίνα δεν έχει γόνιμα τα τρία πρώτα μάτια.
• Ο χρωματισμός της ώριμης βέργας επίσης και η διαμόρφωση των ματιών δίνουν πληροφορίες άμεσα για την φυτοϋγειονομική κατάσταση του κλήματος και του τι πρέπει να κάνουμε, βέργες «ημιώριμες», «πράσινες», «αναιμικές», υποτονικής έκπτυξης, με έκδηλα συμπτώματα μυκητολογικών προσβολών (ωΐδιο, περονόσπορος που «πέρασαν» και στη βέργα, ασθένειες ξύλου κ.ά) να κλαδεύονται και να απολυμαίνονται τα εργαλεία οπωσδήποτε μετά την εργασία.
• Βέβαια απαιτείται κατά τη θερινή περίοδο και ειδικά μετά από έντονες θερμοκρασιακές αναστροφές να κάνουμε μια βόλτα στο αμπέλι και να τσεκάρουμε έκδηλα χαρακτηριστικά ασθενειών ή συμπτωμάτων από τροφοπενίες, μυκητολογικές ασθένειες, ασθένειες ξύλου κλπ ειδική δε προσοχή χρειάζεται για τον έλεγχο της ίσκας, της ευτυπίωσης και της φόμωψης.
• Κλήματα προσβεβλημένα και «ύποπτα», σημαδεύονται πχ χρωματίζονται με κόκκινη μπογιά ή spray και τα παρακολουθούμε μέχρι το τέλος έτσι ώστε στο κλάδεμα, να κάνουμε τους κατάλληλους χειρισμούς.
• Επίσης τα τελευταία χρόνια, οι πάγοι της άνοιξης και οι καύσωνες, δημιουργούν όλο και πιο έντονα προβλήματα, γι’ αυτό πριν και κατά το κλάδεμα, πρέπει να εντοπίσουμε τα τυχόν «καμένα μάτια» και να κλαδέψουμε αναλόγως.

Το κλάδεμα καρποφορίας έχει σκοπό:

• Να ισορροπήσει την παραγωγή με τη βλάστηση σε συνδυασμό με την ηλικία και την ευρωστία του πρέμνου στη-μελετώμενη περιοχή.
• Να ρυθμίσει την παραγωγή έτσι ώστε να μην υπάρχει μεγάλη διακύμανση. μεταξύ των ετών, όπως συμβαίνει στα ακλάδευτα πρέμνα.
• Να βελτιώσει την ποιότητα της παραγωγής (περιεκτικότητα σε σάκχαρα και οξέα), τις διαστάσεις των σταφυλιών και των ραγών, καθώς και την εμφάνιση τους (σταφύλια αραιά ή πυκνά στην περίπτωση των επιτραπέζιων).
• Να διατηρήσει το σχήμα.

Το κλάδεμα καρποφορίας ανάλογα με το μήκος των παραγωγικών μονάδων (κεφαλές, αμολυτές) διακρίνεται σε βραχύ, μακρό και μικτό.

Βραχύ κλάδεμα. Στο κλάδεμα αυτό διατηρούνται κεφαλές μέχρι 3 οφθαλμών. Ο αριθμός των κεφαλών που αφήνονται εξαρτάται από την ισχύ και την ηλικία του πρέμνου και τις οικολογικές συνθήκες.

Μακρό κλάδεμα. Σ’ αυτό αφήνονται αμολυτές των 5 έως 7 ή και περισσοτέρων οφθαλμών.

Μικτό κλάδεμα. Σ’ αυτό αφήνονται κεφαλές μέχρι 3 οφθαλμών και αμολυτές με περισσότερους των 4 οφθαλμών.

Η επιλογή ενός κλαδέματος (βραχύ, μακρό ή μικτό) και του μήκους που δίνουμε σε κάθε καρποφόρο μονάδα (κεφαλή ή αμολυτή), επιτρέπουν μια διακύμανση σε ευρέα όρια του όγκου παραγωγής που θα προκύψει (δυναμικού όγκου παραγωγής).