Μία από τις σοβαρότερες επιπτώσεις αυτών των πυρκαγιών είναι η καταστροφή του επαγγέλματος του ρητινοσυλλέκτη, που άλλοτε αποτελούσε ζωτικής σημασίας πηγή εισοδήματος για πολλούς κατοίκους της περιοχής. Η συλλογή ρητίνης, ένα επάγγελμα με μακραίωνη ιστορία στην περιοχή, ξεκίνησε να φθίνει ήδη από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1998, η οποία κατέκαψε μεγάλο μέρος των πευκοδασών της Ηλείας.
Τα δάση της χαλεπίου πεύκης, που παρέχουν τη ρητίνη, υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές, οδηγώντας στο κλείσιμο και των δύο εργοστασίων επεξεργασίας ρητίνης που λειτουργούσαν στην περιοχή.
«Είχαμε 2 εργοστάσια ρητίνης. Το ένα στην είσοδο του Πύργου στην οδό Ολυμπίων και ένα ακόμα στις Καρούτες. Ειδικά αυτό στις Καρούτες λειτουργούσε μέχρι την τελευταία στιγμή. Βέβαια οι φωτιές του 2007 έδωσαν τη χαριστική βολή στην ρητινοκαλλιέργεια, η οποία τότε ναι μεν υπήρχε αλλά λειτουργούσε κυρίως από ηλικιωμένους ανθρώπους που απλώς ήθελαν να συμπληρώσουν τα ένσημα. Τα τελευταία χρόνια δεν αποτελούσε κύριο επάγγελμα η ρητινοσυλλογή αλλά ήταν ένα συμπληρωματικό εισόδημα στον δασόβιο και παραδασόβιο πληθυσμό. Δηλαδή οι άνθρωποι που ζούσαν στα χωριά μαζί με την γεωργία και την κτηνοτροφία που είχαν, συνδύαζαν και την ρητινοσυλλογή» επισημαίνει μιλώντας στο Gaia365.gr ο δασάρχης Πύργος Παναγιώτης Λάττας.
Παρά τις προσπάθειες αναβίωσης της ρητινοσυλλογής πριν από περίπου πέντε χρόνια, με πρωτοβουλία του πρώην διευθυντή Δασών Ηλείας, Παναγιώτη Κορισιάνου, η δραστηριότητα δεν μπόρεσε να επανακτήσει την παλιά της δόξα.
Υπήρξε ένα σύντομο ενδιαφέρον από βιομηχανία ρητίνης στα Μέγαρα, αλλά παρά τα αρχικά θετικά βήματα, η προσπάθεια απέτυχε. Τα δασαρχεία της Ηλείας, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δασών, κάλεσαν τους αγρότες να ασχοληθούν με τη συλλογή, ωστόσο το ενδιαφέρον γρήγορα έσβησε, αφήνοντας αυτό το παλιό επάγγελμα να εξαφανιστεί.
Αναφερόμενος στο θέμα αυτό ο κ. Λάττας, επεσήμανε πως ενώ η Δασική Υπηρεσία είχε εφοδιαστεί με τα απαραίτητα υλικά τα οποία χρειάζεται όποιος ασχολείται με την ρητινοσυλλογή, ωστόσο μόνο ένας εκδήλωσε ενδιαφέρον, το οποίο όμως δεν κράτησε για πολύ, αφού στην πορεία και ο ίδιος εγκατέλειψε την προσπάθεια.
«Το 1998 κάηκαν τα δάση της Νεμούτας, του Λάλα, της Ώλενας που ήταν μεγάλα πευκοδάση και το 2007 έγινε ολοκληρωτική καταστροφή. Τώρα αν κάνουμε μια βόλτα έξω δεν θα δούμε υψηλά δάση χαλεπίου πεύκης. Θα δούμε δηλαδή φυσική αναγέννηση, στο στάδιο των κορμιδίων, πυκνοφυτίας, νεοφυτίας, αλλά δεν θα δούμε δάση που μπορούν να εκμεταλλευτούν για ρητινοσυλλογή.
Γι αυτές τις μεμονωμένες μικρές συστάδες που υπάρχουν πλέον δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Στους ρητινοσυλλέκτες η δασική υπηρεσία χορηγεί τα υλικά, την πάστα που βάζουν στις τομές και τα δοχεία συγκέντρωσης. Παρόλο που εφοδιαστήκαμε εμείς με όλα αυτά τα υλικά, εμφανίστηκε μόνο ένας που αποφάσισε να ασχοληθεί, ο οποίος στη συνέχεια εγκατέλειψε», επεσήμανε ο κ. Λάττας ο οποίος έκανε λόγο και για έναν ακόμα σπουδαίο ρόλο που διαδραμάτιζαν οι ρητινοσυλλέκτες, στην προστασία του δασικού οικοσυστήματος κατά τους θερινούς μήνες, οι οποίοι εργαζόμενοι μέσα στα δάση, λειτουργούσαν σαν φύλακες των δασών, προστατεύοντας το περιβάλλον που τους παρείχε την πολύτιμη ρητίνη.
Καθάριζαν τις περιοχές , άνοιγαν μονοπάτια για να διευκολύνουν τη δουλειά τους, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη μείωση του κινδύνου πυρκαγιάς.
«Οι άνθρωποι αυτοί είχαν παράλληλα την υποχρέωση να καθαρίζουν το δάσος, να μαζεύουν τα ξερά κλαδιά, την υποβλάστηση και γι αυτό έπαιρναν ένα επίδομα, το επίδομα του δασεργάτη, το οποίο ήταν ένα σοβαρό ποσό γι αυτούς τους ανθρώπους.
Ταυτόχρονα με τα 50 ένσημα που συμπλήρωναν είχαν και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Δυστυχώς όμως μετά τις φωτιές του 2007 που έκαψαν σχεδόν το 50% του νομού τα μεγάλα δάση της χαλεπίου πεύκης σχεδόν έχουν εξαφανιστεί. Γιατί για να υπάρξει η ρητινοσυλλογή το δέντρο πρέπει να είναι πάνω από 30 χρόνων, να έχει τουλάχιστον κορμό με 40 εκατοστά διάμετρο. Υπάρχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές που καθορίζουν τον τρόπο συλλογής της ρητίνης» εξήγησε ο κ. Λάττας
Η σημασία της ρητίνης υπερβαίνει τις τοπικές κοινωνίες, καθώς χρησιμοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανικών και φαρμακευτικών εφαρμογών.
Η απώλεια αυτής της δραστηριότητας στην Ηλεία δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και περιβαλλοντική, καθώς η απουσία των ρητινοσυλλεκτών σημαίνει την έλλειψη ανθρώπων που προστατεύουν και διαχειρίζονται ενεργά τα δάση.
Το άλλοτε ζωντανό και προσοδοφόρο επάγγελμα του ρητινοσυλλέκτη έχει πλέον περάσει στην ιστορία, μαζί με την προστασία που παρείχαν στα πολύτιμα δάση της Ηλείας. Η απώλεια αυτή μας υπενθυμίζει πως η φυσική και οικονομική καταστροφή είναι άμεσα συνδεδεμένες και πως η αναβίωση τέτοιων παραδοσιακών επαγγελμάτων είναι κρίσιμη, όχι μόνο για την οικονομία αλλά και για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος.
