Στη Θάλασσα του Μπάρεντς, τα ψάρια ζουν τους δικούς τους πολέμους
Είναι το μεγαλύτερο μακελειό που έχει καταγραφεί ποτέ στη φύση, μια μάχη ζωής και θανάτου με απολογισμό που θυμίζει παγκόσμιο πόλεμο: ένα γιγάντιο κοπάδι μπακαλιάρων καταβρόχθισε περίπου δέκα εκατομμύρια ψάρια σε διάστημα λίγων ωρών έξω από τη Νορβηγία, αποκαλύπτει μια νέα τεχνική που παρακολούθησε το φαγοπότι.
Οι ερευνητές σάρωσαν μια μεγάλη θαλάσσια περιοχή στη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου του καπελάνου (Mallotus villosus), ενός αρκτικού ψαριού σε μέγεθος σαρδέλας από το οποίο εξαρτώνται πολλά σαρκοφάγα είδη, όπως οι τόνοι και οι μπακαλιάροι.
Κάθε Φεβρουάριο, δισεκατομμύρια καπελάνοι μεταναστεύουν από το κάλυμμα πάγου της Αρκτικής μέχρι τις ακτές της Νορβηγίας όπου γεννούν τα αβγά τους, αναφέρει η ερευνητική ομάδα από το MIT και το νορβηγικό Ινστιτούτο Θαλάσσιας Έρευνας.
Οι ίδιες ακτές είναι ενδιάμεσος σταθμός για τον κύριο θηρευτή του καπελάνου, τον μπακαλιάρο του Ατλαντικού (Gadus morhua). Οι μπακαλιάροι τρέφονται κυρίως με καπελάνους καθώς μεταναστεύουν κι αυτοί προς τον νότο την ίδια εποχή.
Οι επιστήμονες γνώριζαν για τον αιώνιο πόλεμο ανάμεσα στα δύο είδη, όμως οι πραγματιές του διαστάσεις μόνο τώρα γίνονται αντιληπτές.
«Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε την αλληλεπίδραση θηρευτή-θηράματος σε τέτοια γιγάντια κλίμακα» σχολίασε σε δελτίο Τύπου ο Νίκολας Μακρής του MIT, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Είναι μια συνεχής μάχη επιβίωσης» είπε.
Η μελέτη της ομάδας του, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Communications Biology, βασίστηκε σε ανάλυση δεδομένων που συγκεντρώθηκαν τον Φεβρουάριο του 2014 στη Θάλασσα του Μπάρεντς έξω από τη Νορβηγία.
Χρησιμοποιώντας μια παραλλαγή της τεχνικής του σόναρ, οι ερευνητές αρχικά παρατήρησαν καπελάνους να αρχικά να κολυμπούν μεμονωμένα και στη συνέχεια να συγκεντρώνονται σε ένα μεγάλο κοπάδι μήκους δέκα χιλιομέτρων.
Η συγκέντρωσή τους προσέλκυσε μπακαλιάρους που σχημάτισαν κι αυτοί κοπάδι και ξεκίνησαν μια ανελέητη επίθεση και εξόντωσαν περισσότερους από τους μισούς καπελάνους.
Το συμβάν, πάντως, είναι απίθανο να απειλήσει τους πληθυσμούς του καπελάνου, αφού οι απώλειες της θήρευσης εκτιμάται ότι αντιστοιχούν στο 0,1% του πληθυσμού της Αρκτικής.
Αυτό όμως μπορεί να αλλάξει στο μέλλον, καθώς οι πάγοι της Αρκτικής υποχωρούν λόγω της κλίματικής αλλαγής και το ψάρι πρέπει να κολυμπά όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις τη μεταναστευτική περίοδο. Και, δεδομένου ότι ο καπελάνος είναι ένας κρίσιμος κρίκος του τροφικού πλέγματος, η προστασία του είδους έχει ζωτική σημασία για ολόκληρο το οικοσύστημα.
Όταν ο πληθυσμός δεν είναι υγιής, σχολίασε ο Μακρής, «ένα ‘καταστροφικό’ συμβάν φυσικής θήρευσης όπως αυτό που παρατηρήσαμε μπορεί να οδηγήσει σε δραματικές συνέπειες για το συγκεκριμένο είδος καθώς και για τα πολυάριθμα είδη που εξαρτώνται από αυτό».
Νηκτική κύστη
Η μελέτη βασίστηκε στην τεχνική OAWRS, μια παραλλαγή του σόναρ στο οποίο ένα σκάφος στέλνει ισχυρά ηχητικά κύματα προς όλες τις κατευθύνσεις. Οι ανακλάσεις των κυμάτων καταγράφονται από το ίδιο ή διαφορετικό πλοίο σε μεγάλη απόσταση για να προκύψει ένας τρισδιάστατος χάρτης της θάλασσας.
Η τεχνική αυτή μπορεί να διακρίνει μεμονωμένα ψάρια, συνήθως όμως δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά είδη. Αυτή τη φορά, οι ερευνητές εφάρμοσαν μια «πολυφασματική» τεχνική που ξεχωρίζει τα είδη από τις ακουστικές ιδιότητες της νηκτικής κύστης –μιας φούσκας αέρα που φέρουν τα ψάρια για να ελέγχουν την πλευστότητά τους.
«Τα ψάρια έχουν νηκτικές κύστεις που συντονίζονται σαν καμπάνες» εξήγησε ο Μακρής. «Οι μπακαλιάροι έχουν μεγάλες κύστεις με χαμηλή συχνότητα συντονισμού, σαν την καμπάνα του Μπιγκ Μπεν, ενώ οι καπελάνοι έχουν μικρές κύστεις που συντονίζονται σαν τις ψηλότερες νότες του πιάνου.
Τα ξημερώματα της 27ης Φεβρουαρίου 2014, στο αποκορύφωμα της αναπαραγωγικής περιόδου του καπελάνου, οι ερευνητές είδαν τα μικρά ψάρια να καταδύονται στα βάθη, πιθανώς για να αφήσουν τα αβγά τους στον βυθό.
Καθώς καταδύονταν άρχισαν να πλησιάζουν το ένα το άλλο και τελικά σχημάτισαν ένα πελώριο κοπάδι των 23 εκατομμυρίων ατόμων που είχε μήκος άνω των δέκα χιλιομέτρων και κινούταν σαν κύμα.
«Αυτό που διαπιστώνουμε ότι οι καπελάνοι φτάνουν μια κρίσιμη πυκνότητα, η οποία προκύπτει από τους νόμους της φυσικής και την οποία πλέον παρατηρήσαμε στη φύση» είπε ο Μακρής. «Αν βρίσκονται αρκετά κοντά το ένα με το άλλο, κολυμπούν με την ίδια μέση ταχύτητα και κατεύθυνση όπως τα υπόλοιπα ψάρια γύρω τους, οπότε σχηματίζουν ένα τεράστιο και συνεχές κοπάδι».
Αυτή η συμπεριφορά του κοπαδιού είναι γνωστή από πολλά άλλα είδη όπως οι σαρδέλες, είναι όμως η πρώτη φορά που παρατηρείται στον καπελάνο, επισήμαναν οι ερευνητές.
Η υπερσυγκέντρωση ψαριών γρήγορα προσέλκυσε μπακαλιάρους, περίπου 2,5 εκατομμύρια άτομα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Περίπου 10,5 εκατ. καπελάνοι έγιναν βορά πριν και τα δύο κοπάδια διαλυθούν λίγες ώρες αργότερα.
«Συμβαίνει σε μια τερατώδη κλίμακα, βλέπουμε ένα κύμα καπελάνων να τρέχουν, σαν κύμα θεατών σε στάδιο, και να συγκεντρώνονται για να σχηματίσουν άμυνα. Το ίδιο συμβαίνει με τους θηρευτές που συγκεντρώνονται για να επιτεθούν συντονισμένα» είπε ο Μακρής.
Όπως πρόσθεσε, φαγοπότια τέτοιας κλίμακας πρέπει να συμβαίνουν συχνά στους ωκεανούς –απλά δεν το γνωρίζαμε ως τώρα.
Copyright © 2011 - 2024 Ηλεία Live!.