Ανήσυχη η Άγκυρα για το πνεύμα σύμπνοιας του Ευρωπαϊκού Νότου στη Σύνοδο του EUMED9, στην Αθήνα
Περισσότερα από τα προσδοκόμενα, γεωπολιτικά αποτελέσματα παρήγαγε η 8η Σύνοδος των χωρών- μελών του ευρωπαϊκού Νότου EUMED9, καθώς ο κοινός βηματισμός Ελλάδας, Κύπρου, Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας, Μάλτας, Πορτογαλίας, Σλοβενίας και Κροατίας σε μια ευρεία δέσμη ζητημάτων με θέα την Μεσόγειο, ερμηνεύει την νευρικότητα που καταγράφεται τα τελευταία εικοσιτετράωρα στην Άγκυρα.
Στο μπαράζ σπασμωδικών κινήσεων, στις οποίες προέβη στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου η Τουρκική ηγεσία, ήρθε να προστεθεί μια «επικείμενη συνάντηση» του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της 76ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στην Νέα Υόρκη, συνάντηση η οποία, ωστόσο, δεν έχει ζητηθεί από καμία πλευρά και σε κάθε περίπτωση, όχι από την ελληνική.
Επιπλέον, η «συνάντηση» μεταξύ των δύο ηγετών είναι κατ’ ουσίαν και τεχνικά ανέφικτη βάσει των επίσημων προγραμμάτων τους, καθώς ο κ. Ερντογάν θα έχει αναχωρήσει από την Νέα Υόρκη πριν την άφιξη του κ. Μητσοτάκη, την ερχόμενη Τετάρτη. Παρόλα αυτά, ο Τούρκος Πρόεδρος, αναχωρώντας από το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι στις ΗΠΑ «θα συναντηθεί και θα συζητήσει με τον κ. Μητσοτάκη», θέλοντας περισσότερο να υπενθυμίσει την παρουσία του στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς έσπευσε να σχολιάσει ακόμη ότι «βέβαια υπάρχει η απόφαση των EUMED9, που είναι μια ανεπιθύμητη απόφαση…Θα δούμε πόσο ειλικρινής είναι ο Μητσοτάκης στο ζήτημα αυτό και τι βήματα θα κάνει. Εμείς ως Τουρκία θα κάνουμε τα απαραίτητα βήματα και θα λάβουμε τις απαραίτητες αποφάσεις όταν χρειαστεί», πριν επιβιβαστεί στην πτήση του.
«Η πολιτική μας δεν αλλάζει»
Στο ενδιάμεσο, το ενδεχόμενο συνάντησής του με τον Τούρκο Πρόεδρο είχε αποκλείσει και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης όταν -ερωτηθείς στη Συνέντευξη Τύπου στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ το περασμένο Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη- είχε απαντήσει σχετικά ότι «δεν υπάρχει προγραμματισμένη συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, εξάλλου τα προγράμματά μας δεν συμπίπτουν».
Αντίθετα, «η πολιτική μας έναντι της Τουρκίας δεν αλλάζει, επιζητούμε καλές σχέσεις, στη βάση του διεθνούς δικαίου και του σεβασμού των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Γνωρίζουν όλοι ότι το δικαίωμά μας στην αυτοάμυνα είναι παντελώς αδιαπραγμάτευτο» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, ενώ πρόσθεσε ότι «θεωρώ θετικό ότι το 2021 δεν είχε τις εντάσεις του 2020. Μπορούμε να συνεργαστούμε περισσότερο στο προσφυγικό, εκεί εστιάστηκε και η πρόσφατη μεταξύ μας συζήτηση. Εκεί υπάρχει βασική συμφωνία Ευρώπης-Ελλάδας και Τουρκίας».
Γαλλικό εμπόδιο
Εκτός από την απουσία κάθε μορφής συνάντησης, ο Τούρκος Πρόεδρος βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα αντιμέτωπος πρωτίστως με την εικόνα πλήρους συμπόρευσης του ευρωπαϊκού Νότου με προεξάρχουσα τη Γαλλία, η οποία αναλαμβάνει -εκτός των άλλων- και τα ηνία της Ευρωπαϊκής Προεδρίας από την 1η Ιανουαρίου 2022, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά για τη στάση της απέναντι στην Άγκυρα, μετά και την πολιτική αλλαγή που επέρχεται στη Γερμανία από το «τέλος εποχής» Μέρκελ.
Σε συνδυασμό, επίσης, με τη δυναμική «αντεπίθεση» που αναλαμβάνει το Παρίσι, μετά τις οικονομικές απώλειες που υπέστη από το νέο, αγλλοσαξωνικό σύμφωνο ασφάλειας (ΑUKUS), πρωτοστατώντας μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ένα νέο πλαίσιο «Κοινής Αμυντικής Πολιτικής» με τη δημιουργία ευρωστρατού (δύναμη ταχείας αντίδρασης), φέρνει την Τουρκία σε πολύ δυσμενή θέση, όχι μόνο ως προς την προβολή ισχύος που επιθυμεί η ίδια στην Ανατολική Μεσόγειο, βρίσκοντας απέναντί της τα ζωτικά συμφέροντα της Γαλλίας, αλλά κυρίως για τις ανοιχτές ευρωτουρκικές εκκρεμότητες, δηλαδή τη συμφωνία για την τελωνειακή ένωση, τις βίζες και την επικαιροποίηση της Συμφωνίας της 18ης Μαρτίου 2016 για το Προσφυγικό.
Ταυτόχρονα, η σπουδή του Τούρκου Προέδρου να προαναγγείλει «συνάντησή» του ειδικά με τον κ. Μητσοτάκη, είναι δηλωτική του μερικού αδιεξόδου που αντιμετωπίζει η Τουρκία στην παρούσα χρονική συγκυρία και στην ελληνοτουρκική ατζέντα, καθώς ο κ. Μητσοτάκης επανάφερε επιτακτικά στο προσκήνιο -έχοντας στο πλάι τους όλους τους ηγέτες του Ευρωπαϊκού νότου στη Σύνοδο EUMED9- την ανάγκη για ευθυγράμμιση της Τουρκίας με το διεθνές δίκαιο και τον σεβασμό στο πλαίσιο της διεθνούς οργάνωσης υπό τον ΟΗΕ, τόσο στην Κύπρο, όσο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Επένδυση στην αποκλιμάκωση
Απευθυνόμενος στη γειτονική χώρα, «είναι καιρός πια να εγκαταλείψει την επιθετική συμπεριφορά απέναντι στην Κύπρο, στην Ελλάδα, αλλά και συνολικά στην περιοχή» τόνισε ο Πρωθυπουργός, ενώ προειδοποίησε πως «θα επιτρέψουμε την επανάληψη του φαινομένου των ανεξέλεγκτων μεταναστευτικών ροών που βιώσαμε το 2015».
Επιπρόσθετα, στεκόμενος πλάι στον Έλληνα Πρωθυπουργό, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Εμανουέλ Μακρόν κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο EUMED9 τόνισε ότι «ήδη μπορούμε να δούμε αποτελέσματα, δεδομένου ότι ήδη παρατηρούμε αποκλιμάκωση όσον αφορά την περιοχή της Νοτιανατολικής Μεσογείου. Είναι ένα πάρα πολύ απτό και συγκεκριμένο αποτέλεσμα».
Με τις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου να κατατείνουν στο δρόμο της αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία βρέθηκε στη διάρκεια του περασμένου Σαββατοκύριακου σε «σημείο βρασμού», αφού ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών έσπευσε αμέσως να διαμαρτυρηθεί για την ευρωμεσογειακή σύμπραξη, λέγοντας ότι «οποιαδήποτε συμφωνία και φόρουμ που δεν έχει ισχύ, αφού αφήνει έξω την Τουρκία. Αυτές είναι συμφωνίες που δείχνουν πολιτική στήριξη. Όταν κοιτάξετε τα σχέδια αγωγών αερίου και πετρελαίου, κανένα από αυτά δεν είναι βιώσιμα αν δε συμμετέχει η Τουρκία». Εμφανώς ενοχλημένος από το κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου, ο ίδιος πρόσθεσε ότι «αυτές οι συμφωνίες, οι πλατφόρμες, τα μνημόνια, πείτε τα όπως θέλετε, αν παραβιάζουν τα δικαιώματα μας, ως Τουρκία θα κάνουμε αυτό που πρέπει. Το κάναμε άλλωστε, δε μένουμε στα λόγια».
Κλιμάκωση σε όλα τα μέτωπα
Εκτός από τη ρητορική, κλιμάκωση επιχειρήθηκε τις τελευταίες ώρες από τη γειτονική χώρα και στο θαλάσσιο χώρο, οδηγώντας σε ηχηρό διάβημα διαμαρτυρίας το περασμένο Σάββατο, από πλευράς του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών για την παρενόχληση από την Τουρκία του ερευνητικού σκάφους Nautical Geo.
«Κατόπιν εντολής του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, δόθηκαν οδηγίες στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα να πραγματοποιήσει έντονο διάβημα διαμαρτυρίας αναφορικά με τουρκική παρενόχληση κατά του ερευνητικού πλοίου Nautical Geo, καθώς και την έκδοση παράτυπης navtex. Η συνεχιζόμενη αυτή τουρκική στάση είναι παντελώς απαράδεκτη» ανέφερε σχετικά το ΥΠΕΞ, δεδομένου ότι οι κινήσεις παρενόχλησης του ερευνητικού σκάφους κλιμακώθηκαν την τελευταία εβδομάδα. Υπενθυμίζεται ότι το Nautical Geo λειτουργεί κατ’ ανάθεση του ελληνικού Δημοσίου, πραγματοποιώντας έρευνες ανατολικά της Κρήτης, με σκοπό τη χαρτογράφηση δυνητικών διαδρομών του αγωγού East Med.
Στο μπαράζ σπασμωδικών κινήσεων, στις οποίες προέβη στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου η Τουρκική ηγεσία, ήρθε να προστεθεί μια «επικείμενη συνάντηση» του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της 76ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στην Νέα Υόρκη, συνάντηση η οποία, ωστόσο, δεν έχει ζητηθεί από καμία πλευρά και σε κάθε περίπτωση, όχι από την ελληνική.
Επιπλέον, η «συνάντηση» μεταξύ των δύο ηγετών είναι κατ’ ουσίαν και τεχνικά ανέφικτη βάσει των επίσημων προγραμμάτων τους, καθώς ο κ. Ερντογάν θα έχει αναχωρήσει από την Νέα Υόρκη πριν την άφιξη του κ. Μητσοτάκη, την ερχόμενη Τετάρτη. Παρόλα αυτά, ο Τούρκος Πρόεδρος, αναχωρώντας από το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι στις ΗΠΑ «θα συναντηθεί και θα συζητήσει με τον κ. Μητσοτάκη», θέλοντας περισσότερο να υπενθυμίσει την παρουσία του στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς έσπευσε να σχολιάσει ακόμη ότι «βέβαια υπάρχει η απόφαση των EUMED9, που είναι μια ανεπιθύμητη απόφαση…Θα δούμε πόσο ειλικρινής είναι ο Μητσοτάκης στο ζήτημα αυτό και τι βήματα θα κάνει. Εμείς ως Τουρκία θα κάνουμε τα απαραίτητα βήματα και θα λάβουμε τις απαραίτητες αποφάσεις όταν χρειαστεί», πριν επιβιβαστεί στην πτήση του.
«Η πολιτική μας δεν αλλάζει»
Στο ενδιάμεσο, το ενδεχόμενο συνάντησής του με τον Τούρκο Πρόεδρο είχε αποκλείσει και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης όταν -ερωτηθείς στη Συνέντευξη Τύπου στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ το περασμένο Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη- είχε απαντήσει σχετικά ότι «δεν υπάρχει προγραμματισμένη συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, εξάλλου τα προγράμματά μας δεν συμπίπτουν».
Γαλλικό εμπόδιο
Εκτός από την απουσία κάθε μορφής συνάντησης, ο Τούρκος Πρόεδρος βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα αντιμέτωπος πρωτίστως με την εικόνα πλήρους συμπόρευσης του ευρωπαϊκού Νότου με προεξάρχουσα τη Γαλλία, η οποία αναλαμβάνει -εκτός των άλλων- και τα ηνία της Ευρωπαϊκής Προεδρίας από την 1η Ιανουαρίου 2022, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά για τη στάση της απέναντι στην Άγκυρα, μετά και την πολιτική αλλαγή που επέρχεται στη Γερμανία από το «τέλος εποχής» Μέρκελ.
Σε συνδυασμό, επίσης, με τη δυναμική «αντεπίθεση» που αναλαμβάνει το Παρίσι, μετά τις οικονομικές απώλειες που υπέστη από το νέο, αγλλοσαξωνικό σύμφωνο ασφάλειας (ΑUKUS), πρωτοστατώντας μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ένα νέο πλαίσιο «Κοινής Αμυντικής Πολιτικής» με τη δημιουργία ευρωστρατού (δύναμη ταχείας αντίδρασης), φέρνει την Τουρκία σε πολύ δυσμενή θέση, όχι μόνο ως προς την προβολή ισχύος που επιθυμεί η ίδια στην Ανατολική Μεσόγειο, βρίσκοντας απέναντί της τα ζωτικά συμφέροντα της Γαλλίας, αλλά κυρίως για τις ανοιχτές ευρωτουρκικές εκκρεμότητες, δηλαδή τη συμφωνία για την τελωνειακή ένωση, τις βίζες και την επικαιροποίηση της Συμφωνίας της 18ης Μαρτίου 2016 για το Προσφυγικό.
Επένδυση στην αποκλιμάκωση
Απευθυνόμενος στη γειτονική χώρα, «είναι καιρός πια να εγκαταλείψει την επιθετική συμπεριφορά απέναντι στην Κύπρο, στην Ελλάδα, αλλά και συνολικά στην περιοχή» τόνισε ο Πρωθυπουργός, ενώ προειδοποίησε πως «θα επιτρέψουμε την επανάληψη του φαινομένου των ανεξέλεγκτων μεταναστευτικών ροών που βιώσαμε το 2015».
Επιπρόσθετα, στεκόμενος πλάι στον Έλληνα Πρωθυπουργό, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Εμανουέλ Μακρόν κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο EUMED9 τόνισε ότι «ήδη μπορούμε να δούμε αποτελέσματα, δεδομένου ότι ήδη παρατηρούμε αποκλιμάκωση όσον αφορά την περιοχή της Νοτιανατολικής Μεσογείου. Είναι ένα πάρα πολύ απτό και συγκεκριμένο αποτέλεσμα».
Με τις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου να κατατείνουν στο δρόμο της αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία βρέθηκε στη διάρκεια του περασμένου Σαββατοκύριακου σε «σημείο βρασμού», αφού ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών έσπευσε αμέσως να διαμαρτυρηθεί για την ευρωμεσογειακή σύμπραξη, λέγοντας ότι «οποιαδήποτε συμφωνία και φόρουμ που δεν έχει ισχύ, αφού αφήνει έξω την Τουρκία. Αυτές είναι συμφωνίες που δείχνουν πολιτική στήριξη. Όταν κοιτάξετε τα σχέδια αγωγών αερίου και πετρελαίου, κανένα από αυτά δεν είναι βιώσιμα αν δε συμμετέχει η Τουρκία». Εμφανώς ενοχλημένος από το κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου, ο ίδιος πρόσθεσε ότι «αυτές οι συμφωνίες, οι πλατφόρμες, τα μνημόνια, πείτε τα όπως θέλετε, αν παραβιάζουν τα δικαιώματα μας, ως Τουρκία θα κάνουμε αυτό που πρέπει. Το κάναμε άλλωστε, δε μένουμε στα λόγια».
Κλιμάκωση σε όλα τα μέτωπα
Εκτός από τη ρητορική, κλιμάκωση επιχειρήθηκε τις τελευταίες ώρες από τη γειτονική χώρα και στο θαλάσσιο χώρο, οδηγώντας σε ηχηρό διάβημα διαμαρτυρίας το περασμένο Σάββατο, από πλευράς του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών για την παρενόχληση από την Τουρκία του ερευνητικού σκάφους Nautical Geo.
«Κατόπιν εντολής του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, δόθηκαν οδηγίες στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα να πραγματοποιήσει έντονο διάβημα διαμαρτυρίας αναφορικά με τουρκική παρενόχληση κατά του ερευνητικού πλοίου Nautical Geo, καθώς και την έκδοση παράτυπης navtex. Η συνεχιζόμενη αυτή τουρκική στάση είναι παντελώς απαράδεκτη» ανέφερε σχετικά το ΥΠΕΞ, δεδομένου ότι οι κινήσεις παρενόχλησης του ερευνητικού σκάφους κλιμακώθηκαν την τελευταία εβδομάδα. Υπενθυμίζεται ότι το Nautical Geo λειτουργεί κατ’ ανάθεση του ελληνικού Δημοσίου, πραγματοποιώντας έρευνες ανατολικά της Κρήτης, με σκοπό τη χαρτογράφηση δυνητικών διαδρομών του αγωγού East Med.
Πηγή: Protothema.gr - Φωτογραφία: ΑΠΕ/EPA/ WILL OLIVER
