Τι άφησε πίσω του ο ρωσικός στρατός
Αποκαταστάθηκε χθες, Μεγάλη Τρίτη, η απευθείας επικοινωνία ανάμεσα στο μισοκατεστραμμένο πυρηνικό εργοστάσιο στο Τσερνόμπιλ και τον ουκρανικό ρυθμιστικό φορέα της ατομικής ενέργειας ενώ ενημερώθηκε σχετικά και ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).
Ο γενικός διευθυντής του ΔΟΑΕ, ο Ραφαέλ Γκρόσι, χαρακτήρισε την εξέλιξη «πολύ καλή είδηση», προσθέτοντας πως θα ηγηθεί ομάδας ειδικών του οργανισμού που θα επισκεφθεί το εργοστάσιο εντός του μήνα για να αποτιμήσει επιτόπου την κατάσταση.
Ο ρωσικός στρατός κυρίευσε την εγκατάσταση σχεδόν αμέσως μετά την εισβολή στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου, πάντως οι δυνάμεις του αποχώρησαν την 31η Μαρτίου, θύμισε ο ΔΟΑΕ.
To CNNi στο Τσερνόμπιλ: «Τρελό σκηνικό»
Προ ημερών, το CNNi επισκέφτηκε το Τσερνόμπιλ με στρατιώτες και μέλη της ουκρανικής κυβέρνησης -ένα από τα ελάχιστα δίκτυα παγκοσμίως στα οποία επετράπη η πρόσβαση μετά από την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων.
Τα επίπεδα της ραδιενέργειας είναι πλέον υψηλότερα από τα φυσιολογικά σε ορισμένους χώρους.
Ωστόσο, η πηγή της μόλυνσης δεν είναι εμφανής…
«Πήγαν στο Κόκκινο Δάσος και έφεραν ραδιενεργά υλικά πάνω στα ρούχα και τα παπούτσια τους» εξηγεί ο Ουκρανός στρατιώτης Ίγκορ Ουγκόλκοφ.
Ο ίδιος εξήγησε δε, πως σε άλλα σημεία του πυρηνικού σταθμού τα επίπεδα ραδιενέργειας είναι όπως αναμενόταν.
«Εδώ όμως η ραδιενέργεια είναι αυξημένη, γιατί έμεναν εδώ».
Οι αξιωματούχοι του εργοστασίου εξηγούν ότι τα επίπεδα της ραδιενέργειας στο εν λόγω δωμάτιο, στο οποίο διέμεναν οι Ρώσοι στρατιώτες, είναι λίγο υψηλότερα από το αναμενόμενο.
Ωστόσο, τονίζουν ότι μια τέτοια έκθεση σε ραδιενέργεια δεν θα ήταν επικίνδυνη για την υγεία ενός ατόμου εάν δεν ήταν επαναλαμβανόμενη.
«Πήγαν παντού και όταν έφυγαν πήραν μαζί τους ραδιενεργή σκόνη…» είπε ο Ουγκόλκοφ.
Πρόκειται, όπως εξηγούν Ουκρανοί αξιωματούχοι, για ένα παράδειγμα της «χαλαρής και απρόσεκτης» συμπεριφοράς των Ρώσων στρατιωτών που βρέθηκαν στο Τσερνόμπιλ.
Η περιοχή γύρω από το εργοστάσιο, και πιο συγκεκριμένα το Κόκκινο Δάσος, παραμένει η πιο ραδιενεργά μολυσμένη περιοχή του πλανήτη.
Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν δημοσιοποιήσει βίντεο από drone που, όπως υποστηρίζουν, δείχνει τάφρους που -άγνωστο γιατί- έσκαψαν Ρώσοι στρατιώτες στην περιοχή.
Υπενθυμίζεται πως οι ρωσικές δυνάμεις παρέμειναν στο Τσερνόμπιλ για περίπου ένα μήνα, με πληροφορίες να αναφέρουν πως επιχειρούσαν ως επί το πλείστον σε περιοχές όπου έχει καταγραφεί υψηλή ραδιενέργεια.
«Στην πραγματικότητα είναι τρέλα… Δεν έχω ιδέα γιατί έκαναν αυτό που έκαναν… (σ.σ. να πάνε στο Κόκκινο Δάσος)» λέει στο CNNi ο Ουκρανός υπουργός Ενέργειας Γκέρμαν Γκαλουσένκο.
«Ωστόσο μπορούμε να δούμε ότι πήγαν εκεί. Πήγαν, επέστρεψαν και τα επίπεδα ραδιενέργειας αυξήθηκαν» τόνισε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Μετά την έκρηξη στο εργοστάσιο πριν από 36 χρόνια και τα όσα δραματικά ακολούθησαν, υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες που πρέπει να γίνονται τακτικά στο Τσερνόμπιλ για να αποφευχθεί περαιτέρω μόλυνση.
«Το εργοστάσιο πρέπει να έχει ηλεκτρισμό, πρέπει να δουλεύει ο εξαερισμός και λοιπά» εξηγεί ο Γκαλουσένκο, και συμπληρώνει: «Όταν η χώρα δεν μπορεί να το ελέγξει αυτό και εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την ασφάλεια –η Ουκρανία είναι υπεύθυνη για την ασφάλεια- φυσικά πρόκειται για μια απειλή».
Επικίνδυνος ήταν, όπως αναφέρει ο Ουκρανός υπουργός, και ο τρόπος με τον οποίο οι Ρώσοι στρατιώτες συμπεριφέρθηκαν στο προσωπικό του εργοστασίου.
«Το προσωπικό μας ήταν εδώ από την πρώτη μέρα της κατοχής και υπήρξε αντικατάστασή τους ένα μήνα αργότερα» είπε χαρακτηριστικά, και συμπλήρωσε:
«Όταν οι άνθρωποι είναι σωματικά και ηθικά εξουθενωμένοι. Και όταν εργάζεσαι υπό την απειλή όπλου και έχεις κάθε μέρα αυτή την πίεση από στρατιώτες τότε είναι πολύ δύσκολη η δουλειά».
Ο 64χρονος Βολοντίμιρ Φαλσόβνικ είναι υπεύθυνος βάρδιας στο Τσερνόμπιλ.
Επέστρεψε στο εργοστάσιο στις 20 Μαρτίου όταν ο ρωσικός στρατός επέστρεψε στους κουρασμένους συναδέλφους του για πρώτη φορά να αντικατασταθούν…
Όπως είπε ο ίδιος στο CNNi, το προσωπικό εργαζόταν υπό τεράστια πίεση όχι μόνο λόγω των όσων διαδραματίζονταν στο Τσερνόμπιλ αλλά και λόγω όλων όσων συνέβαιναν σε άλλες περιοχές της χώρας.
«Οι συγγενείς μας μάς τηλεφωνούσαν για να μας ενημερώσουν ότι γίνονταν επιχειρήσεις σε πόλεις, ότι υπήρχαν τραυματίες και νεκροί» είπε ο 64χρονος, που παράλληλα κατηγόρησε τα ρωσικά στρατεύμαρα για πλιάτσικο.
«Μας συνόδευε προσωπικό από την Rosatom (Ρωσική Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας) και όσο ήταν μαζί μας κάναμε τουρ σε αποθήκες. Έκλεβαν από τις αποθήκες αυτές συνεχώς» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η εργασία υπό αυτές τις συνθήκες ήταν όντως δύσκολη για το προσωπικό του εργοστασίου, ωστόσο οι υπεύθυνοι ασφαλείας βίωσαν ακόμη δυσκολότερες ώρες.
Οι 169 Ουκρανοί στρατιώτες που ήταν επιφορτισμένοι με την ασφάλεια του εργοστασίου κλειδώθηκαν σε ένα υπόγειο πυρηνικό καταφύγιο από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, χωρίς φυσικό φως, καθαρό αέρα και επικοινωνία με τον έξω κόσμο.
«Τους κράτησαν εκεί για 30 ημέρες χωρίς επαρκές φως και φαγητό. Δεν τους επιτρεπόταν να βγουν έξω. Την τελευταία ημέρα τούς πήραν από εδώ και έφυγαν προς άγνωστη κατεύθυνση» είπε ο υπουργός Εσωτερικών της Ουκρανίας Ντένις Μοναστίρσκι, που βρέθηκε στο Τσερνόμπιλ και μίλησε με το CNNi.
«Δυστυχώς δεν ξέρουμε τίποτα για την τύχη τους…» συμπλήρωσε ο υπουργός, εξηγώντας ότι εκτιμάται πως οι στρατιώτες μεταφέρθηκαν στη Ρωσία ως αιχμάλωτοι πολέμου -κάτι που ωστόσο δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Το CNNi μπήκε μέσα στο εν λόγω καταφύγιο όπου φαίνεται ότι κρατήθηκε το προσωπικό ασφαλείας του εργοαστασίου αλλά και άλλους χώρους του πυρηνικού σταθμού.
«Ο ρωσικός στρατός έψαξε τα ρούχα και τα προσωπικά αντικείμενα των Ουκρανών, αναζητώντας μάλλον χρήματα, τιμαλφή και λάπτοπ» είπε ο Μοναστίρσκι, κάνοντας λόγο για πλιάτσικο και κλοπές υπολογιστών και εξοπλισμού από τους Ρώσους.
Η Μόσχα δεν έχει πει πολλά πράγματα για το τι έκαναν οι ρωσικές δυνάμεις στο Τσερνόμπιλ.
Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας αναφέρθηκε στο εργοστάσιο για τελευταία φορά στις 26 Φεβρουαρίου, επιβεβαιώνοντας ότι βρισκόταν υπό τον έλεγχο των δυνάμεών του και επιμένοντας ότι είχαν γίνει όλα όσα ήταν απαραίτητα για την ασφάλεια των μονάδων.
Δυστυχώς, το Τσερνόμπιλ δεν είναι μια μεμονωμένη περίπτωση… Ουκρανοί αξιωματούχοι αναφέρουν πως οι συμπεριφορές και ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε το προσωπικό στο εργοστάσιο αναδεικνύει πόσο επικίνδυνη μπορεί να αποδειχθεί η ρωσική εισβολή όσο περνάει ο καιρός και η Μόσχα αποκτά τον έλεγχο πυρηνικών εργοστασίων σε άλλες περιοχές.
Είναι άλλωστε γνωστό πως στη χώρα λειτουργούν τέσσερα πυρηνικά εργοστάσια, μεταξύ των οποίων αυτό της Ζαπορίζια που βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο από τις αρχές Μαρτίου.
«Η κατάσταση εκεί είναι φρικτή, λαμβάνοντας υπόψη ότι κατέλαβαν τη Ζαπορίζια επειδή πυροβολούσαν με βαρύ οπλισμό προς το εργοστάσιο» είπε ο υπουργός Ενέργειας της Ουκρανίας, και συμπλήρωσε:
«Είναι, στην πραγματικότητα, μια πράξη πυρηνικής τρομοκρατίας».
Παρότι η Ουκρανία κατάφερε να ανακτήσει τον έλεγχο του Τσερνόμπιλ, εκφράζονται φόβοι ότι οι Ρώσοι στρατιώτες μπορεί να επιστρέψουν στην περιοχή.
«Καταλαβαίνουμε σήμερα ότι πρέπει να είμαστε ανά πάσα στιγμή έτοιμοι για μια νέα επίθεση στον πυρηνικό σταθμό» λέει ο Μοναστίρσκι.
«Ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθούσε ζωντανά τανκς να πυροβολούν πυρηνικές μονάδες (σ.σ. στη Ζαπορίζια)… Η ιστορία δεν πρέπει να επαναληφθεί» τόνισε χαρακτηριστικά ο ίδιος, κάνοντας παράλληλα νέα έκκληση για διεθνή στήριξη και βοήθεια.
