24χρονος ο δράστης της επίθεσης κατά του Ρούσντι - Ποιος είναι ο συγγραφέας των «Σατανικών Στίχων» που έγινε σύμβολο της ελευθερίας έκφρασης
Ο συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι παραμένει διασωληνωμένος, κινδυνεύει να χάσει την όραση από το ένα του μάτι, έχει υποστεί σοβαρή ζημιά στα νεύρα του ενός του χεριού και στο ήπαρ μετά την επίθεση που δέχθηκε με μαχαίρι κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στη Νέα Υόρκη.
Κυνηγημένος από το Ιράν ήδη, από το 1989, μετά το φετφά που καλούσε για τη δολοφονία του, ο Σαλμάν Ρούσντι, διάσημος συγγραφέας του παγκόσμιου best seller «Οι σατανικοί στίχοι» τραυματίστηκε χθες σοβαρά σε επίθεση που έγινε στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της αμερικανικής προεδρίας Τζέικ Σάλιβαν έκανε λόγο για «φρικιαστική» επίθεση. «Προσευχόμαστε όλοι για την ταχεία ανάρρωσή του. Και είμαστε ευγνώμονες στους καλούς πολίτες και στους εργαζόμενους στις υπηρεσίες άμεσης βοήθειας που του προσέφεραν φροντίδες τόσο άμεσα», σημείωσε.
Ο ίδιος ωστόσο, δεν ήθελε ποτέ να τον βλέπουν ως έναν κυνηγημένο, που προκάλεσε αναταραχή στον μουσουλμανικό κόσμο. «Το πρόβλημά μου είναι ότι οι άνθρωποι συνεχίζουν να με βλέπουν μόνο μέσα από το πρίσμα του φετφά», είχε πει κάποτε. Ο Ρούσντι θέλει να θεωρείται συγγραφέας και όχι σύμβολο.
Όμως η αύξηση της ισχύος του ριζοσπαστικού ισλάμ αυτά τα τελευταία χρόνια δεν έπαψε να τον ξαναφέρνει σ' αυτό που ήταν πάντα στα μάτια της Δύσης: το σύμβολο της μάχης κατά του θρησκευτικού σκοταδισμού και για την ελευθερία τις έκφρασης.
Ήδη το 2005 θεωρούσε πως ο φετφάς αυτός ήταν ένα προοίμιο στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Και το 2016 σημείωνε: «Η περίπτωσή μου δεν ήταν παρά ο προάγγελος ενός φαινομένου πολύ ευρύτερου που πλέον μας αφορά όλους».
Πώς αναγκάστηκε να ζει κρυμμένος και κάτω από αστυνομική προστασία
Είχε αφηγηθεί στα απομνημονεύματά του με τίτλο «Τζόζεφ Άντον», που κυκλοφόρησαν το 2012, την ανατροπή της ζωής του όταν ο Ιρανός αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, στις 14 Φεβρουαρίου 1989, κάλεσε τους μουσουλμάνους ολόκληρου του κόσμου να τον σκοτώσουν, καθώς οι φονταμενταλιστές έκριναν πως το έργο του «Οι σατανικοί στίχοι» ήταν βλάσφημο έναντι του Κορανίου και του Μωάμεθ.
Αναγκασμένος έκτοτε να ζει λαθραία και υπό αστυνομική προστασία, πηγαίνοντας από κρυψώνα σε κρυψώνα, κυκλοφορούσε με το όνομα Josef Anton, προς τιμήν των αγαπημένων του συγγραφέων, του Τζόζεφ Κόνραντ και του Άντον Τσέχοφ.
Η μοναξιά του μεγάλωσε ακόμη περισσότερο, όταν ήρθε σε ρήξη με την Αμερικανίδα μυθιστοριογράφο Μαριάν Γουίγκινς και σύζυγό του, στην οποία αφιέρωσε τους «Σατανικούς Στίχους». «Είμαι φιμωμένος και φυλακισμένος (...) Θα ήθελα να παίξω μπάλα με τον γιο μου στο πάρκο. Η συνηθισμένη, κοινότοπη ζωή είναι για μένα ένα ανέφικτο όνειρο», έγραφε.
Όμως από το 1993, έχοντας κουραστεί να είναι «ένας αόρατος άνθρωπος», πολλαπλασίασε τα ταξίδια και τις δημόσιες εμφανίσεις, παραμένοντας υπό την επίβλεψη της βρετανικής κυβέρνησης.
Είχε επανέλθει σε μία πιο φυσιολογική ζωή
Μετά την εγκατάστασή του στη Νέα Υόρκη και μέχρι χθες, ο Σαλμάν Ρούσντι είχε αρχίσει μία πιο φυσιολογική ζωή. Ωστόσο στα βιβλία του συνέχισε να υπερασπίζεται τη σάτιρα και την ασέβεια.
Ο φετφάς δεν ήρθη και πολλοί μεταφραστές του βιβλίου του τραυματίσθηκαν σε επιθέσεις, ακόμη και σκοτώθηκαν, όπως ο Ιάπωνας Χιτόσι Ιγκαράσι, θύμα επίθεσης με μαχαίρι το 1991.
«Τριάντα χρόνια πέρασαν», έλεγε πάντως το φθινόπωρο του 2018. «Τώρα όλα πάνε καλά. Ήμουν 41 ετών τότε (την εποχή του φετφά), είμαι 71 τώρα. Ζούμε σε ένα κόσμο όπου τα ζητήματα που προκαλούν ανησυχία αλλάζουν πολύ γρήγορα. Υπάρχουν πλέον πολλοί άλλοι λόγοι για να φοβάται κανείς, άλλοι άνθρωποι για να σκοτωθούν...».
Το βιβλίο του, έχει εξάλλου εξηγήσει έκτοτε, «δεν έγινε κατανοητό». «Επρόκειτο στην πραγματικότητα για ένα μυθιστόρημα που μιλούσε για μετανάστες από την Ασία στο νότιο Λονδίνο και η θρησκεία τους δεν ήταν παρά μία όψη αυτής της ιστορίας», είπε.
Θεωρείται μετρ του μαγικού ρεαλισμού
Η βασίλισσα της Αγγλίας του έδωσε τίτλο τιμής το 2007, προς μεγάλη απογοήτευση των εξτρεμιστών μουσουλμάνων, και αυτός ο μετρ του μαγικού ρεαλισμού, ένας άνθρωπος με τεράστια κουλτούρα που δηλώνει απολιτικός, έγραψε στα αγγλικά μια δεκαπενταριά μυθιστορήματα, διηγήματα για τη νεολαία, νουβέλες και δοκίμια.
Ο Σαλμάν Ρούσντι, η μητρική γλώσσα του οποίου είναι τα ουρντού, γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου 1947 στη Βομβάη (Μουμπάι) της Ινδίας στους κόλπους μιας οικογένειας μη θρησκευόμενων μουσουλμάνων διανοουμένων, πλούσιας, προοδευτικής και καλλιεργημένης. Καταβροχθίζει τα ινδικά έπη και συμμετέχει στις γιορτές, τόσο τις ινδουιστικές, όσο και τις μουσουλμανικές και τις χριστιανικές.
Στα 13 του, πάει για σπουδές στην Αγγλία. Αφού πέρασε από το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, εργάζεται στο Πακιστάν ως τηλεοπτικός παραγωγός. Στόχος διαρκούς λογοκρισίας, επιστρέφει στο Λονδίνο και κερδίζει τη ζωή του από τη διαφήμιση.
Το πρώτο του διάσημο μυθιστόρημα είναι «Τα παιδιά του μεσονυκτίου», που το 1981 τιμήθηκε με το βραβείο Booker. Ακολουθούν τα «Όνειδος» (το 1985 τιμήθηκε στη Γαλλία με το βραβείο του καλύτερου ξένου βιβλίου), «Ο τελευταίος στεναγμός του Μαυριτανού», «Ο κόσμος κάτω από τα πόδια της», «Σαλιμάρ, ο κλόουν», «Η γητεύτρα της Φλωρεντίας».
Μυθιστορήματα στα οποία αυτός ο λάτρης των φανταστικών οδυσσειών μιλάει συχνά για την Ινδία και τις σχέσεις της με τη Δύση και καταγγέλλει την απουσία σημείων αναφοράς που, σύμφωνα με τον ίδιο, αποσταθεροποιεί εδώ και χρόνια τον κόσμο.
Πρώην πρόεδρος του PEN American Center, μέγας αναγνώστης του γερμανού συγγραφέα Γκίντερ Γκρας και του Rώσου Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, ο Σαλμάν Ρούσντι παντρεύτηκε και χώρισε τέσσερις φορές. Το τελευταίο διαζύγιό του ανάγεται στο 2007, με την ινδικής καταγωγής ηθοποιό και μανεκέν Πάντμα Λάκσμι.
Ένας 24χρονος από το Νιου Τζέρσεϊ είναι ο δράστης της επίθεσης με μαχαίρι
Η αστυνομία της Νέας Υόρκης ταυτοποίησε τον δράστη της επίθεσης με μαχαίρι στον διάσημο συγγραφέα Σαλμάν Ρούσντι. Όπως έγινε γνωστό, πρόκειται για τον 24χρονο Χάντι Ματάρ, κάτοικο Νιου Τζέρσεϊ.
Σύμφωνα με την ενημέρωση της αστυνομίας, ο δράστης όρμησε στη σκηνή την ώρα που ο Ρούσντι ετοιμαζόταν να εκφωνήσει ομιλία σε εκδήλωση του Ιδρύματος Τσοτόκουα και μαχαίρωσε στον λαιμό τον 75χρονο συγγραφέα, ο οποίος σωριάστηκε στο πάτωμα.
Ο δράστης ακινητοποιήθηκε από παρευρισκόμενους, προτού συλληφθεί από αστυνομικούς, διευκρινίστηκε.
Το κίνητρο της επίθεσης δεν είναι γνωστό, ενώ η αστυνομία της Νέας Υόρκης ανέφερε πως δεν υπήρχαν ενδείξεις για πιθανές απειλές πριν από τη συγκεκριμένη εκδήλωση.
Ο Σαλμάν Ρούσντι διακομίστηκε με ελικόπτερο στο νοσοκομείο και υποβλήθηκε σε πολύωρη χειρουργική επέμβαση. Παραμένει διασωληνωμένος, κινδυνεύει να χάσει την όραση από το ένα του μάτι, έχει υποστεί σοβαρή ζημιά στα νεύρα του ενός του χεριού και στο ήπαρ, ανέφερε ο λογοτεχνικός πράκτοράς του, ο Άντριου Γουάιλι.
«Τα νέα δεν είναι καλά. Ο Σαλμάν μάλλον θα χάσει την όραση στο ένα του μάτι· τα νεύρα στο χέρι του κόπηκαν· και το ήπαρ του τρυπήθηκε από μαχαιριά και έχει υποστεί ζημιά», ανέφερε ο κ. Γουάιλι σε γραπτή ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα.
Το βιβλίο «Σατανικοί Στίχοι» που έγραψε ο Σαλμάν Ρούσντι προκάλεσε αναταραχή σε αρκετές χώρες του μουσουλμανικού κόσμου το 1988, αφού θεωρήθηκε ότι είχε «βλάσφημο» περιεχόμενο. Λίγους μήνες αργότερα, ο τότε ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Χομεϊνί είχε εκδώσει θρησκευτικό διάταγμα ζητώντας τη δολοφονία του Ρούσντι.
Επί σειρά ετών ο συγγραφέας κρυβόταν, καθώς φοβόταν για τη ζωή του. Η κυβέρνηση του Ιράν ανακοίνωσε το 1998 ότι δεν υποστήριζε πλέον το θρησκευτικό διάταγμα («φετφά»), ωστόσο εξτρεμιστικές μουσουλμανικές οργανώσεις προσέφεραν αμοιβή εκατομμυρίων δολαρίων σε όποιον δολοφονούσε τον ινδικής καταγωγής συγγραφέα.
Η Ρίτα Λάντμαν, ενδοκρινολόγος, η οποία ήταν στο ακροατήριο και έσπευσε αμέσως στη σκηνή μετά τον τραυματισμό του συγγραφέα, είπε ότι ο Ρούστντι είχε πολλά τραύματα από μαχαίρι, μεταξύ των οποίων ένα στην δεξιά πλευρά του λαιμού του.
Το σώμα του πάνω στη σκηνή ήταν μέσα σε μια λίμνη αίματος, ήταν όμως εν ζωή και δεν του έκαναν ανάνηψη (CPR).
Ο κόσμος έλεγε «Έχει σφυγμό, έχει σφυγμό!», πρόσθεσε η Λάντμαν.
Πώς έγινε η επίθεση
Ο Ρουσντί θα μιλούσε την Παρασκευή σε εκδήλωση στο Ινστιτούτο Τσοτόκουα, περίπου 120 χιλιόμετρα νότια από το Μπάφαλο, στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης. Μαχητικός υπερασπιστής της ελευθερίας, ο συγγραφέας είχε κληθεί στην εκδήλωση για να μιλήσει υπέρ της σημασίας να δίνεται άσυλο σε συγγραφείς και καλλιτέχνες που είναι στην εξορίας.
Ο δράστης όρμησε στη σκηνή την ώρα που παρουσίαζαν του Ρουσντί. Η ανακοίνωση της αστυνομίας της Πολιτείας αναφέρει ότι ο δράστης μαχαίρωσε τον Ρουσντί στον λαιμό, ενώ επιτέθηκε και σε έναν άνδρα που θα συνομιλούσε με τον συγγραφέα.
Αυτόπτης μάρτυρας είπε ότι ο δράστης, που ήταν μόνος, φορούσε μαύρη μάσκα. Αμέσως έγινε αντιληπτό ότι επιτέθηκαν κατά του συγγραφέα.
Ο συγγραφέας έπεσε κάτω ενώ ο δράστης ακινητοποιήθηκε από αστυνομικό και αμέσως μετά συνελήφθη. Φωτογραφία που κυκλοφόρησε λίγο μετά δείχνει έναν νέο άνδρα που απομακρύνεται με τη συνοδεία αστυνομικών.
Μαρτυρία που μετέφερε δημοσιογράφος του CBS, που είχε μέλη της οικογένειάς του στο ακροατήριο, αναφέρει και αυτή ότι ο δράστης χτύπησε πολλές φορές τον Ρούσντι στο σώμα και τον λαιμό.
Όταν δέχτηκε τα χτυπήματα σηκώθηκε όρθιος και έπεσε προς τα πίσω, στην προσπάθειά του να ξεφύγει. Πίσω από την καρέκλα του Ρουσντί, σε ένα παραπέτασμα, υπήρχαν κηλίδες αίματος.
Αμέσως έσπευσαν παριστάμενοι να τον βοηθήσουν και άλλοι να ακινητοποιήσουν τον δράστη, τα στοιχεία της ταυτότητάς τους παραμένουν άγνωστα.
Φωτογραφίες λίγο μετά την επίθεση, δείχνουν τον Ρουσντί ξαπλωμένο πάνω στην σκηνή, ενώ κρατούν τα πόδια του ψηλά για να διευκολύνουν την ροή του αίματος στην καρδιά.
Ο άνθρωπος που θα έπαιρνε συνέντευξη στον Ρουσντί τραυματίστηκε ελαφρά στο κεφάλι, ανέφερε η αστυνομία.
Ο Ρουσντί αμέσως μεταφέρθηκε με ελικόπτερο σε μεγάλο πανεπιστημιακό ιατρικό κέντρο, στο Ίρι της Πενσυλβάνιας. Το Reuters, επικαλούμενο εκπρόσωπο του συγγραφέα, μετέδωσε ότι ο Ρουσντί εισήχθη στο χειρουργείο για επέμβαση.
Η ανακοίνωση της αστυνομίας αναφέρει: «Στις 12 Αυγούστου 2022, περίπου στις 11 πμ, ένας ύποπτος ανέβηκε τρέχοντας πάνω στη σκηνή και επιτέθηκε στον Σαλμάν Ρουσντί και σε έναν συνομιλητή. Ο Ρουσντί έχει ένα τραύμα στο λαιμό και μεταφέρθηκε με ελικόπτερο σε νοσοκομείο της περιοχής. Η κατάστασή του δεν είναι ακόμη γνωστή».
Η κυβερνήτης της Νέας Υόρκης Κάθι Χόκουλ είπε μετά την επίθεση στον Ρούσντι ότι «ένας αστυνομικός του έσωσε τη ζώη». Πρόσθεσε ότι ο συγγραφέας «έχει τη φροντίδα που χρειάζεται».
Πηγή: Protothema.gr - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΑΠΕ-EPA/ Carsten Bundgaard
