Η Σουηδία δεν επέβαλε lockdown για τον κορονοϊό και η αντιμετώπιση που έχει κατά την πανδημία, θεωρείται πλέον μια «σκανδιναβική επιτυχία» παρότι αρχικά χαρακτηρίστηκε ως «παράδειγμα προς αποφυγή».
Αν και το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου μπήκε σε lockdown στις αρχές της της νόσου COVID-19, η Σουηδία επέλεξε να παραμείνει ανοιχτή. Η προσέγγιση της σκανδιναβικής χώρας θεωρήθηκε αμφιλεγόμενη, με ορισμένους να την αποκαλούν ως «το σουηδικό πείραμα» αλλά, σχεδόν δυόμισι χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας του κορονοϊού, τι μπορούμε να πούμε σήμερα για τα αποτελέσματα αυτού του «πειράματος»;
Τα μέτρα που ελήφθησαν στη Σουηδία για την αντιμετώπιση της πανδημίας
Καταρχάς, σύμφωνα με σχετική δημοσίευση του «Conversation», η Σουηδία τήρησε σε μεγάλο βαθμό το σχέδιο που είχε εκπονηθεί σε περίπτωση πανδημίας και, αντί για lockdown, ο στόχος ήταν να επιτευχθεί η κοινωνική αποστασιοποίηση μέσω συστάσεων για τη Δημόσια Υγεία. Οι πολίτες ενθαρρύνθηκαν να εργάζονται από το σπίτι τους, αν ήταν δυνατόν, και να περιορίσουν τα ταξίδια στο εσωτερικό. Επιπλέον, ζητήθηκε από τα άτομα ηλικίας 70 ετών και άνω να περιορίσουν τις κοινωνικές επαφές τους και από τα άτομα με συμπτώματα της νόσου COVID-19 να απομονωθούν. Ο στόχος, εν ολίγοις, ήταν να προστατευθούν οι ηλικιωμένοι και άλλες ομάδες υψηλού κινδύνου και, παράλληλα, να επιβραδυνθεί η εξάπλωση του ιού ώστε να μην υπερφορτωθεί το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.
Παρ' όλα αυτά, καθώς οι μολύνσεις γίνονταν ολοένα και περισσότερες, επιβλήθηκαν ορισμένα μέτρα. Οι δημόσιες εκδηλώσεις περιορίστηκαν, τον Μάρτιο του 2020, και ο μέγιστος αριθμός ατόμων σε αυτές καθορίστηκε σε 50 ενώ, τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, ο μέγιστος αριθμός ατόμων σε αυτές μειώθηκε σε οκτώ. Ακόμα, οι επισκέψεις σε οίκους ευγηρίας απαγορεύτηκαν και τα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έκλεισαν αν και τα δημοτικά παρέμειναν ανοιχτά καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι μάσκες δεν ήταν υποχρεωτικές για τον γενικό πληθυσμό κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος, αλλά έγιναν αργότερα και μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις. Κατά την άνοιξη του 2020, το αναφερόμενο ποσοστό θανάτων από τη νόσο COVID-19 στη Σουηδία ήταν από τα υψηλότερα στον κόσμο, σύμφωνα με σχετική δημοσίευση της «Aftonbladet». Οι γειτονικές χώρες που εφάρμοσαν lockdown, όπως η Νορβηγία και η Δανία, τα πήγαιναν πολύ καλύτερα και η Σουηδία δέχτηκε σκληρή κριτική για τη χαλαρή της προσέγγιση. Εντούτοις, οι υπερασπιστές της σουηδικής στρατηγικής υποστήριξαν ότι θα απέδιδε μακροπρόθεσμα, θεωρώντας ότι τα δρακόντεια μέτρα δεν ήταν βιώσιμα και ότι η πανδημία ήταν ένας μαραθώνιος και όχι ένα σπριντ.
Από «παράδειγμα προς αποφυγή» σε μια «σκανδιναβική επιτυχία»
Έτσι, ας δούμε την υπερβάλλουσα θνητότητα ως βασικό παράδειγμα. Ο συγκεκριμένος δείκτης συγκρίνει τον συνολικό αριθμό των θανάτων κατά την περίοδο της πανδημίας με τα ανάλογα επίπεδα πριν από τη νόσο COVID-19, αποτυπώνοντας τις ευρύτερες επιπτώσεις της πανδημίας και λαμβάνοντας υπόψη την εσφαλμένη αναφορά των θανάτων από τον κορονοϊό. Ως εκ τούτου, παρ' όλο που η Σουηδία επλήγη σκληρά από το πρώτο κύμα, το σύνολο της υπερβάλλουσας θνητότητας σε αυτά τα δύο χρόνια της πανδημίας ήταν στην πραγματικότητα μεταξύ των χαμηλότερων στην Ε.Ε., σύμφωνα με τον σχετικό χάρτη της Eurostat που ακολουθεί.
Η απόφαση να παραμείνουν ανοιχτά τα δημοτικά σχολεία απέδωσε, επίσης, καρπούς, καθώς η συχνότητα εμφάνισης σοβαρής μόλυνσης στα παιδιά ήταν χαμηλή. Ακόμα, μια πρόσφατη σχετική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο «International Journal Of Educational Research», έδειξε ότι τα παιδιά στη Σουηδία δεν είχαν απώλειες στα μαθήματά τους, όπως παρατηρείται σε πολλές άλλες χώρες.Κάτω αυτό το πρίσμα, λοιπόν, η σουηδική στρατηγική έχει μετατραπεί από «καταστροφική» και «παράδειγμα προς αποφυγή» σε «σκανδιναβική επιτυχία», σύμφωνα με σχετική δημοσίευση του «Washington Monthly», αλλά για να εξαχθούν οποιαδήποτε συμπεράσματα είναι ζωτικής σημασίας να ερευνηθεί λίγο περισσότερο πώς οι Σουηδοί αντιμετώπισαν την πανδημία.
Μάλιστα, ειδικότερα, οι αντιλήψεις ότι οι άνθρωποι στη Σουηδία συνέχισαν την καθημερινή τους ζωή κατά τη διάρκεια της πανδημίας σαν να μην είχε αλλάξει τίποτα, δεν είναι αληθείς. Σε μια σχετική έρευνα του Οργανισμού Δημόσιας Υγείας της Σουηδίας από την άνοιξη του 2020, πάνω από το 80% των Σουηδών ανέφερε ότι προσάρμοσε τη συμπεριφορά του, για παράδειγμα, με την πρακτική της κοινωνικής αποστασιοποίησης, την αποφυγή του πλήθους και των μέσων μαζικής μεταφοράς, καθώς και την εργασία από το σπίτι. Τα συγκεντρωτικά δεδομένα από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας επιβεβαίωσαν, επίσης, ότι οι Σουηδοί μείωσαν τα ταξίδια και την κινητικότητά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι Σουηδοί δεν αναγκάστηκαν να λάβουν μέτρα κατά της εξάπλωσης του ιού, αλλά το έκαναν ούτως ή άλλως. Αυτή η εθελοντική προσέγγιση μπορεί να μην λειτούργησε παντού, αλλά η Σουηδία έχει ιστορικό υψηλής εμπιστοσύνης στις Αρχές και οι άνθρωποι τείνουν να συμμορφώνονται με τις συστάσεις για τη Δημόσια Υγεία. Είναι, επίσης, δύσκολο να συγκρίνει κανείς τα αποτελέσματα της Σουηδίας με εκείνα των χωρών εκτός της Σκανδιναβίας που έχουν διαφορετικές κοινωνικές και δημογραφικές συνθήκες.
Πλεονεκτήματα και αδυναμίες
Επισημαίνεται ότι παρά τα οφέλη της αποφυγής του lockdown, η σουηδική διαχείριση της πανδημίας δεν ήταν άψογη. Στα τέλη του 2020, η Επιτροπή για τον Κορονοϊό, μια ανεξάρτητη επιτροπή που διορίστηκε από την κυβέρνηση για να αξιολογήσει την απόκριση στην πανδημία, διαπίστωσε ότι η κυβέρνηση και η Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας είχαν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να προστατεύσουν τους ηλικιωμένους. Μάλιστα, σύμφωνα με σχετική έκθεση των Αρχών, εκείνη την εποχή, σχεδόν το 90% των ατόμων που είχε πεθάνει από τη νόσο COVID-19 στη Σουηδία, ήταν 70 ετών και άνω. Τα μισά από αυτά τα άτομα ζούσαν σε οίκο ευγηρίας και μόλις το 30% λάμβανε υπηρεσίες κατ' οίκον βοήθειας.
Πράγματι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκαν πολλά προβλήματα στο πλαίσιο της φροντίδας ηλικιωμένων στη Σουηδία. Διαρθρωτικές ελλείψεις, όπως η ανεπαρκής στελέχωση με προσωπικό, άφησαν τους οίκους ευγηρίας απροετοίμαστους και ανεπαρκώς εξοπλισμένους να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Στην τελική της έκθεση για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η Επιτροπή για τον Κορονοϊό κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα έπρεπε να είχαν ληφθεί αυστηρότερα μέτρα από νωρίς, όπως η καραντίνα για όσους επέστρεφαν από περιοχές υψηλού κινδύνου και η προσωρινή απαγόρευση της εισόδου στη Σουηδία. Ωστόσο, η Επιτροπή για τον Κορονοϊό δήλωσε ότι η στρατηγική για μη επιβολή lockdown ήταν θεμελιωδώς λογική και ότι το κράτος δεν πρέπει ποτέ να παρεμβαίνει στα δικαιώματα και στις ελευθερίες των πολιτών του περισσότερο από όσο είναι απολύτως απαραίτητο. Η Επιτροπή υποστήριξε, επίσης, την απόφαση να παραμείνουν ανοιχτά τα δημοτικά σχολεία.
Συγκριτικά, η Επιτροπή για τον Κορονοϊό στη Νορβηγία, μια από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη με χαμηλότερη υπερβάλλουσα θνητότητα από τη Σουηδία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αν και η αντιμετώπιση της πανδημίας στη Νορβηγία ήταν γενικά καλή, τα παιδιά επλήγησαν σκληρά από το lockdown και οι Αρχές δεν τα προστάτευσαν επαρκώς. Η στρατηγική της Σουηδίας επικεντρώθηκε στη μείωση της εξάπλωσης του ιού, αλλά και στην εξέταση άλλων πτυχών της Δημόσιας Υγείας και στην προστασία της ελευθερίας θεμελιωδών δικαιωμάτων. Πάντως, ενώ η σουηδική στρατηγική παραμένει αμφιλεγόμενη, σήμερα οι περισσότερες χώρες ακολουθούν παρόμοιες προσεγγίσεις για την πανδημία που συνεχίζεται.
Πηγή: ieidiseis.gr - Photo by Laurent Perren on Unsplash
