Λίγες μόνο εβδομάδες έχουν περάσει από την ημέρα που ο Μπόρις Τζόνσον στάθηκε έξω από την πρωθυπουργική κατοικία στην Ντάουνινγκ Στριτ και ανακοίνωσε ότι θα παραιτείται από το αξίωμα του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου. Όμως σήμερα μετά από την παραίτηση της διαδόχου του Λιζ Τρας, της οποίας ο μίνι προϋπολογισμός προκάλεσε χάος στις χρηματοπιστωτικές αγορές τον περασμένο μήνα, ίσως ανοίξει ο δρόμος για την επιστροφή του.
Ακόμα κανείς από το περιβάλλον του Τζόνσον δεν έχει επιβεβαιώσει ότι θα είναι ξανά υποψήφιος ωστόσο βρετανικά μέσα σημειώνουν ότι ήδη έχει ξεκινήσει παρασκηνιακός «αγώνας δρόμου» για να συγκεντρώσει στήριξη των 100 βουλευτών που απαιτούνται και να μιμηθεί αυτό που έχει κάνει στο παρελθόν ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, και ο Χάρολντ Γουίλσον, δηλαδή το comeback στην πρωθυπουργία που φαίνεται να είναι ο μεγάλος του στόχος.
Σύμφωνα με τους London Times ο 58χρονος αναμένεται να θέσει υποψηφιότητα για να ηγηθεί ξανά του κόμματος των συντηρητικών (και επομένως να επιστρέψει στην Ντάοουνινγκ Στριτ). Την ίδια στιγμή, παρόλο η έρευνα για το αν παραπλάνησε το κοινοβούλιο σχετικά με το σκάνδαλο Partygate βρίσκεται σε εξέλιξη, ο κ. Τζόνσον φαίνεται να έχει διατηρήσει την υποστήριξη αρκετών μελών του κόμματος των Τόρις.
Βέβαια κάθε ελπίδα επιστροφής του Τζόνσον περιπλέκεται από τους νέους κανόνες που τέθηκαν σε ισχύ για τον διαγωνισμό αντικατάστασης του Τρας. Αφού συναντήθηκαν το απόγευμα της Πέμπτης, τα μεγαλοστελέχη του Συντηρητικού Κόμματος παρουσίασαν ένα σχέδιο που αποτελεί εμπόδιο για τον πρώην πρωθυπουργό.
Όποιος θέλει να θέσει υποψηφιότητα στον διαγωνισμό θα χρειάζεται την υποστήριξη τουλάχιστον 100 βουλευτών. Αυτό επιβάλλει ένα ασυνήθιστα υψηλό όριο για να περάσει ο Τζόνσον τους αντιμαχόμενους συναδέλφους του βουλευτές και να μπει στην τελική ψηφοφορία των 180.000 περίπου μελών της βάσης του κόμματος, μεταξύ των οποίων θα ήταν το φαβορί για να κερδίσει. «Ας δούμε αν θα φτάσει τα 100. Είναι υψηλός ο πήχης», δήλωσε υψηλόβαθμο στέλεχος των Τόρις στο POLITICO.
Υπάρχει στήριξη στον Τζόνσον
Μόλις πριν από λίγες ημέρες, ο κ. Τζόνσον, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός για λίγο περισσότερο από τρία χρόνια, ήταν πρώτος σε δημοσκόπηση των μελών του κόμματος των Τόρις που ρωτήθηκαν ποιος θα ήθελαν περισσότερο να αναλάβει την εξουσία σε περίπτωση που η κ. Τρας παραιτηθεί τις επόμενες εβδομάδες. Ο κ. Τζόνσον συγκέντρωσε ποσοστό 32% στην έρευνα της YouGov σε 530 μέλη του Συντηρητικού κόμματος, η οποία διεξήχθη στις 17 και 18 Οκτωβρίου.
Αλλά ποιος αποφασίζει και μπορεί ο κ. Τζόνσον να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα παρά το γεγονός ότι μόλις τον περασμένο μήνα αποχώρησε από την Downing Street; Στη σύντομη ομιλία της για την παραίτησή της την Πέμπτη, η κ. Τρας δήλωσε ότι θα παραμείνει πρωθυπουργός μέχρι να επιλεγεί ο διάδοχός της. Είπε ότι συμφώνησε με τον επικεφαλής της επιτροπής 1922, σερ Γκράχαμ Μπρέιντι, ότι «θα υπάρξει εκλογή ηγεσίας που θα ολοκληρωθεί την επόμενη εβδομάδα».
Ο σερ Γκράχαμ εξήγησε αργότερα ότι είχε μιλήσει με τον πρόεδρο του κόμματος των Τόρις, Τζέικ Μπέρι, ο οποίος, όπως είπε, «επιβεβαίωσε ότι θα διεξαχθεί ψηφοφορία και να ολοκληρωθεί η εκλογή ηγεσίας μέχρι την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου, ώστε να έχουμε έναν νέο ηγέτη στη θέση του πριν από τη δημοσιονομική δήλωση που θα γίνει στις 31 Οκτωβρίου».
Όπως αναφέρει ο Independent, σύμφωνα με μια ερευνητική ενημέρωση της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Κοινοτήτων σχετικά με τις εκλογές για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος, «ο ηγέτης του κόμματος πρέπει να είναι εν ενεργεία βουλευτής».
Παρά την αποχώρησή του από την οικία στον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, ο κ. Τζόνσον εξακολουθεί, φυσικά, να είναι βουλευτής. Και όπως δείχνουν τα πράγματα, ο κ. Τζόνσον θα είναι ελεύθερος να διεκδικήσει εκ νέου την ηγεσία του κόμματος - και επομένως να γίνει ενδεχομένως πρωθυπουργός της χώρας.
Σύμφωνα με το καταστατικό, οι εκλογές για την ηγεσία των Συντηρητικών, αποτελούνται συνήθως από δύο στάδια ... Οι Συντηρητικοί βουλευτές επιλέγουν δύο υποψηφίους για να τους προτείνουν στο δεύτερο στάδιο και στη συνέχεια «τα μέλη του κόμματος ψηφίζουν. Ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους κερδίζει».
Ωστόσο, όταν ο σερ Γκράχαμ ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους την Πέμπτη, η κατάσταση φάνηκε αρχικά λιγότερο ξεκάθαρη. Ερωτηθείς αν τα μέλη θα συμπεριληφθούν στη διαδικασία, είπε ότι «αυτό είναι το αναμενόμενο», προσθέτοντας: «Έτσι, ο λόγος για τον οποίο μίλησα με τον πρόεδρο του κόμματος και συζήτησα τις παραμέτρους μιας διαδικασίας είναι για να εξετάσουμε πώς μπορούμε να κάνουμε το όλο πράγμα να συμβεί, συμπεριλαμβανομένης της διαβούλευσης με το κόμμα μέχρι την Παρασκευή της επόμενης εβδομάδας». Ερωτηθείς αν θα υπάρξουν σίγουρα δύο υποψήφιοι που θα απευθυνθούν στα μέλη, ο σερ Γκράχαμ απάντησε: «Οι κανόνες του κόμματος λένε ότι θα υπάρχουν δύο υποψήφιοι, εκτός αν υπάρχει μόνο ένας υποψήφιος».
Οι εχθροί του ήδη σκέφτονται πως θα του βάλουν στοπ
Την ώρα λοιπόν που ο Μπόρις Τζόνσον σκέφτεται την πολιτική επιστροφή του. Οι «εχθροί» του στο εσωτερικό των Τόρις σχεδιάζουν ήδη πώς θα τον σταματήσουν. Σύμφωνα με το POLITICO, συντηρητικοί βουλευτές, πίνοντας ποτά στη βεράντα της Βουλής των Κοινοτήτων την περασμένη εβδομάδα, αστειεύτηκαν λέγοντας ότι η Τρας, πέτυχε πολλά στο σύντομο διάστημα της θητείας της «θάβοντας τη βασίλισσα, τη λίρα ... και το Συντηρητικό Κόμμα».
Και ακριβώς αυτός ο φόβος των Τόρις, ότι το κόμμα αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο αφανισμού στις επόμενες εκλογές. Πάνω σε αυτόν τον φόβο ο Τζόνσον στηρίζει τις ελπίδες της επιστροφής του, καθώς είχε αναζωογονήσει θεαματικά την τύχη των Συντηρητικών στις τελευταίες γενικές εκλογές του 2019.
Μια υποομάδα βουλευτών των Τόρις, ιδίως κάποιοι στις μεταβιομηχανικές περιοχές της βόρειας Αγγλίας, εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ο Τζόνσον είναι ο καταλληλότερος για να τους βοηθήσει να διατηρήσουν τις έδρες τους. «Οι εκλογές του 2024 θα είναι εξαιρετικά δύσκολες», σημείωσε ένας βουλευτής των Τόρις που εξετάζει τις επιλογές του. Αλλά πολλά ανώτερα στελέχη των Τόρις φοβούνται ότι η επιστροφή στον Τζόνσον, που είναι πλέον μια εξαιρετικά διχαστική φιγούρα, θα μπορούσε να διασπάσει μόνιμα το κόμμα. Και μια συντονισμένη προσπάθεια βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη για να φρενάρει την προσπάθειά του για εξουσία.
«Το κόμμα θα κομματιαστεί υπό τον Μπόρις», δήλωσε ένας βουλευτής που ήταν παλαιότερα πιστός σε αυτόν. «Βουλευτές λένε ήδη ότι θα αποστατήσουν ή θα παραιτηθούν». «Θα σταματήσω τον Μπόρις με κάθε κόστος», πρόσθεσε ένας άλλος βουλευτής. «Αν κερδίσει, σημαίνει το τέλος του Συντηρητικού Κόμματος». Ένας τρίτος δήλωσε ότι είναι αποφασισμένος να ψηφίσει τακτικά εναντίον του Τζόνσον και ότι μπορεί να εγκαταλείψει οριστικά το κόμμα αν κερδίσει.
Ο πρώην ηγέτης των Συντηρητικών Μάικλ Χάουαρντ το έθεσε ευθέως το βράδυ της Πέμπτης, προειδοποιώντας ότι η επιστροφή του Τζόνσον θα έχει ως αποτέλεσμα μόνο περισσότερο «δραμα» για τη Βρετανία λέγοντας στο Times Radio: «Ο Μπόρις είχε την ευκαιρία του».
Οι υπόλοιποι πιθανοί υποψήφιοι
Στο Ουέστμινστερ ψιθυρίζεται μάλιστα ότι υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος πιέζουν τους πρώην διεκδικητές της ηγεσίας Ρίσι Σουνάκ και Πένι Μόρνταουντ να συνάψουν μια συμφωνία σύμφωνα με την οποία, αν και οι δύο φτάσουν στον δεύτερο γύρο, αυτός που θα λάβει τις λιγότερες ψήφους θα αποσυρθεί από την αναμέτρηση και θα υποστηρίξει τον άλλον. Με αυτόν τον τρόπο θα στεφθεί νέος ηγέτης στις αρχές της επόμενης εβδομάδας - αποφεύγοντας εντελώς την ανάγκη για ψηφοφορία μεταξύ των μελών των Τόρις.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη πρόκληση για μια τέτοια συμφωνία θα ήταν να διασφαλιστεί ότι τόσο ο Σουνάκ όσο και ο Μόρνταουντ θα μπουν στο ψηφοδέλτιο, δεδομένης της σημαντικής επικάλυψης μεταξύ των βουλευτών-υποστηρικτών τους.
Οι επικριτές του Τζόνσον φοβούνται ότι θα συγκεντρώσει ψήφους από τη δεξιά των Τόρις και στη συνέχεια θα υπερπηδήσει το όριο των 100 βουλευτών. «Δεν μπορεί να τον σταματήσει κανείς», προειδοποίησε ένας βουλευτής των Τόρις που ασκεί κριτική στον Τζόνσον. «Θα συγκεντρώσει αρκετό ποσοστό από την κοινοβουλευτική ομάδα για να βρεθεί στην τελική δυάδα».
Εάν υπάρχουν τρεις υποψήφιοι για την ηγεσία τη Δευτέρα, οι βουλευτές των Τόρις θα ψηφίσουν για να μειώσουν τη λίστα σε δύο. Στη συνέχεια θα διεξαγάγουν μια ενδεικτική ψηφοφορία μεταξύ των φιναλίστ, ως έναν τρόπο να καταδείξουν στα μέλη ποιος δυνητικός πρωθυπουργός διαθέτει πραγματικά την υποστήριξη της κοινοβουλευτικής ομάδας.
Φέρτε πίσω τον Μπόρις
Χωρίς να έχει κάνει ούτε μία δημόσια δήλωση μετά την παραίτηση της Τρας, ο Τζόνσον έχει ήδη αποκτήσει δυναμική. Περίπου 25 βουλευτές των Τόρις είχαν δηλώσει την υποστήριξή τους προς το πρόσωπό του μέχρι το βράδυ της Πέμπτης. Ένας παρόμοιος αριθμός έχει υποστηρίξει τον Σουνάκ, ο οποίος εξόργισε τους υποστηρικτές του Τζόνσον νωρίτερα φέτος όταν παραιτήθηκε από την κυβέρνησή του και συμβάλλοντας στην επίσπευση της πτώσης του Τζόνσον.
Οι σύμμαχοι του Τζόνσον υποστηρίζουν ότι είναι ο μόνος υποψήφιος με εντολή από το κοινό χάρη στις εκλογές του 2019.
Υποστηρίζοντας τον Τζόνσον, ο βουλευτής του Πίτερμπορο Πολ Μπρίστοου δήλωσε στο Sky News την Πέμπτη: «Χρειαζόμαστε έναν νικητή των εκλογών και είχαμε έναν νικητή των εκλογών. Σε ό,τι με αφορά, θα ακούσω τους ψηφοφόρους μου - και το μήνυμά τους ήταν «φέρτε πίσω τον Μπόρις».
«Ένα πρόσωπο εκλέχθηκε από το βρετανικό κοινό με ένα μανιφέστο και μια εντολή μέχρι τον Ιανουάριο του '25», έγραψε στο Twitter η Nadine Dorries, η πρώην υπουργός Πολιτισμού που είναι ένθερμη υποστηρίκτρια του Τζόνσον. «Δεν μπορεί να υπάρξει στέψη προηγουμένως αποτυχημένων υποψηφίων».
Ο υπουργός του υπουργικού συμβουλίου Brendan Clarke-Smith δήλωσε: «Οκ Χρειαζόμαστε κάποιον που μπορεί να αντιστρέψει την κατάσταση και να αποτρέψει την καταστροφή μιας κυβέρνησης των Εργατικών. Χρειαζόμαστε τον Μπόρις Τζόνσον».
Αλλά για τον Τζόνσον, η γρήγορη αποχώρηση της Τρας μπορεί να ήρθε πολύ νωρίς. Υπάρχουν παγίδες που τον περιμένουν αν επιστρέψει, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας από την επιτροπή προνομίων της Βουλής των Κοινοτήτων σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι παραπλάνησε τους βουλευτές κατά τη διάρκεια του λεγόμενου σκανδάλου Partygate. Η έρευνα, η οποία οδήγησε τον Τζόνσον να επιστρατεύσει δικηγόρους, δεν έχει ξεκινήσει ακόμη και θα περιλαμβάνει μια σειρά μαρτύρων που θα καταθέσουν εναντίον του. Θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σοβαρές κυρώσεις εάν κριθεί ένοχος από τους βουλευτές.
Με τις υποψηφιότητες για την ηγεσία να ολοκληρώνονται το απόγευμα της Δευτέρας, η Βρετανία δεν θα χρειαστεί να περιμένει πολύ για να το μάθει.
